ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΜΑΤΑ

  Με τον όρο ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα εννοούμε το νερό που φτάνει από την ατμόσφαιρα στο έδαφος με οποιαδήποτε μορφή, είτε είναι υγρή (βροχή, δροσιά, βροχοομίχλη) είτε στερεή (χαλάζι, χιόνι, πάχνη) και αέρια (υδρατμοί). Τα στερεά και υγρά κατακρημνίσματα ονομάζονται υετός. Τα επιφανειακά ύδατα εξατμίζονται και μετατρέπονται σε υδρατμούς. Οι υδρατμοί ανέρχονται στα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας, εκεί έρχονται σε επαφή με ψυχρές αέριες μάζες, συμπυκνώνονται, δημιουργούνται τα σύννεφα, με αποτέλεσμα, το νερό να πέφτει στην επιφάνεια της γης με τη μορφή βροχής, χιονιού, χαλαζιού.

Υετός

  Παράγεται από το ρήμα ὕω, που το συναντάμε στα αρχαία κείμενα στο γ' ενικό πρόσωπο ως ὕει, βρέχει, δηλαδή. Σε αυτό το ὕω προσθέτουμε την γνωστή παραγωγική κατάληξη -τος, που την συναντάμε στο συρφετό, κοπετό και άλλες λέξεις,  και έχουμε τον υετό.

  Η Βροχή ή βροχόπτωση ή υδατόπτωση είναι μια υγρή κατακρήμνιση και ανήκει στα υδατώδη μετεωρολογικά κατακρημνίσματα ή υδρομετέωρα όπως ονομάζονται τα διάφορα φαινόμενα του υετού, του οποίου άλλα επίσης είδη είναι το χιονόνερο, το χιόνι και το χαλάζι.

  Για να συμβεί το φαινόμενο στη Γη, χρειάζεται ένα πυκνό στρώμα της ατμόσφαιρας  με θερμοκρασία πάνω από το σημείο τήξης του νερού (δηλαδή πάνω από 0 °C) σχετικά κοντά στην επιφάνεια της Γης. Η συγκέντρωση των ατμοσφαιρικών υδρατμών πρέπει να είναι αρκετά υψηλή, ώστε αυτοί να υγροποιηθούν και να σχηματίσουν σταγόνες υγρού νερού, αρκετά βαριές ώστε να πέσουν ως την επιφάνεια.

Τρεις δυνατότητες (και οι συνδυασμοί τους) υπάρχουν για να προκληθεί βροχή:

      Να ψυχθεί ο αέρας, δηλαδή να ελαττωθεί η θερμοκρασία του, ώστε να ελαττωθεί η ικανότητά του να συγκρατεί τους υδρατμούς σε αέρια μορφή ή σε μορφή μικρών (υγρών) σταγονιδίων σε κολλοειδή διασπορά (νέφη).

       Να αυξηθεί η ατμοσφαιρική πίεση, ώστε να ελαττωθεί η ικανότητά του να συγκρατεί τους υδρατμούς σε αέρια μορφή ή σε μορφή μικρών σταγονιδίων σε κολλοειδή διασπορά (νέφη).

      Να αυξηθεί η συγκέντρωση της υγρασίας, ώστε αυτή να υπερβεί την ικανότητα συγκράτησής της για τη συγκεκριμένη θερμοκρασία και πίεση.

 Οι Μετεωρολόγοι, ανάλογα με την ένταση της βροχόπτωσης την διακρίνουν στις ακόλουθες κατηγορίες, ανάλογα με το παρατηρούμενο ύψος βροχής:

      Ασθενής: < 2 χιλιοστά / h. Συνήθως φθάνει τα 0,5 mm/h. Η βροχή αυτή προέρχεται από στρωματόμορφα σύννεφα πάχους μικρότερου των 2 χλμ.

      Μέτρια: 2 - 6 χιλιοστά / h.

      Ισχυρή: > 6 χιλιοστά / h. Ειδικότερα στις ξαφνικές μπόρες μεγάλης έντασης από καταιγιδοφόρα νέφη, τα γνωστά ως σωρειτομελανίες, το ύψος της βροχής σε 1 ώρα είναι μεγαλύτερο των 10 χιλιοστών και μπορεί να φτάσει τα 15 - 20 χιλιοστά την ώρα ή και ακόμα μεγαλύτερο ύψος. Η βροχή αυτή είναι απότομη, με μεγάλες σταγόνες, και πολλές φορές συνοδεύεται και από χαλάζι.

      Βίαιη ή καταρρακτώδης: > 50 χιλιοστά / h. Στατιστικώς σπάνιο φαινόμενο, επικίνδυνο και συχνά καταστροφικό και θανατηφόρο, λόγω πρόκλησης πλημμύρας. Επίσημα ανήκει στα ακραία καιρικά φαινόμενα.

   Στον Όμηρο την Βροχή την συναντώμαι με τις ονομασίες: Ὑετός ήταν η ραγδαία και ξαφνική βροχή, η μπόρα πχ Ιλ. Λ133, ενώ ὄμβρος  η διαρκής βροχή πχ Ιλ.Ε91,Λ493,Κ6,Οδ. ε480 και ψιάς  η ψιχάλα. Μερικές φορές την περιγράφει περιφραστικά πχ Ιλ.  Δ452 όβριμον ύδωρ.

Ας δούμε μερικές αναφορές από τα έπη που αφορούν την βροχή.

ΙΛ.  Γ   2-5 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

Τρῶες μὲν κλαγγῇ τ᾽ ἐνοπῇ τ᾽ ἴσαν ὄρνιθες ὣς ἠΰτε περ κλαγγὴ γεράνων πέλει οὐρανόθι πρό· αἵ τ᾽ ἐπεὶ οὖν χειμῶνα φύγον καὶ ἀθέσφατον ὄμβρον ὣὉ κλαγγῇ ταί γε πέτονται ἐπ᾽ ὠκεανοῖο ῥοάων

οι Τρώες στρηνιάζοντας, φωνάζοντας σαν τα πουλιά κινούσαν, ως γερανοί, που με στρηνιάσματα στον ουρανό πετούνε τη βαρυχειμωνιά ξεφεύγοντας και τις βαριές τις μπόρες· και παν πετώντας με στρηνιάσματα στου Ωκεανού το ρέμα,

   Εδώ έχουμε μια  παρομοίωση για τον τρόπο που κινούνταν οι Τρώες και φώναζαν παρατεταγμένοι με τους αρχηγούς τους. Ο ποιητής μας δίνει μια ωραία εικόνα για τον  ερχομό του χειμώνα όπου οι γερανοί αποδημούν προς νότιες περιοχές. Αυτά τα όμορφα πουλιά με τα μακριά πόδια βγάζουν ήχους σαν τρομπέτες που ακούγονται από απόσταση μεγαλύτερη από ένα χιλιόμετρο, πετούν με χάρη ψηλά στον ουρανό και ξέρουν, μάλιστα, να χορεύουν.

Στην Ελλάδα, ο γερανός απαντά μόνον ως διαβατικό είδος, ακολουθώντας τη δίοδο του Αιγαίου και της ανατολικής- βορειοανατολικής χώρας

   Στους επόμενους στίχους γίνεται η πρώτη ιστορική αναφορά για το φαινόμενο της λασποβροχής  από τον Όμηρο, και συγκεκριμένα στην Ιλιάδα.

ΙΛ.  Λ   52-55 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

ἐν δὲ κυδοιμὸν ὦρσε κακὸν Κρονίδης, κατὰ δ᾽ ὑψόθεν ἧκεν ἐέρσας αἵματι μυδαλέας ἐξ αἰθέρος, οὕνεκ᾽ ἔμελλε πολλὰς ἰφθίμους κεφαλὰς Ἄϊδι προϊάψειν.

και τότε ο γιος του Κρόνου τρανό ξεσήκωσε συντάραχο, κι απ᾿ τον αιθέρα πάνω να πέσει αφήνει αιματοστάλαχτη βροχή στη γη, σημάδι  πως πλήθος αντρειωμένες θα 'στέλνε ψυχές στον Άδη κάτω.

(ἐέρσας αἵματι μυδαλέας = κόκκινες βρώμικες σταγόνες βροχής)

ΙΛ.  Π   458-459  Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἀπίθησε πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε· αἱματοέσσας δὲ ψιάδας κατέχευεν ἔραζε

Είπε, κι ο κύρης των αθάνατων και των θνητών το δέχτη, και ματερές ψιχάλες έριξε στο χώμα,

 (αἱματοέσσας δὲ ψιάδας = Ψιχάλες αιματηρές)

Ναύπλιο: Λασποβροχή και σκόνη από την Αφρική

  Τα περισσότερα φαινόμενα με την αφρικανική σκόνη καταγράφονται τους ανοιξιάτικους μήνες, λόγω του συνδυασμού των ατμοσφαιρικών συστημάτων που επικρατούν την εποχή αυτή σε Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Λιβύη και Μεσόγειο. Οι μετεωρολογικές συνθήκες (νότιοι - νοτιοανατολικοί άνεμοι), ευνοούν τη μεταφορά της σκόνης από τη Σαχάρα, ενώ δεν αποκλείονται και οι λασποβροχές.

  Κάθε άνοιξη παρατηρούνται κατά μέσο όρο 5 - 6 εμφανίσεις της σκόνης, με χρονική διάρκεια συνήθως μία με δύο ημέρες, ενώ σε λίγες περιπτώσεις καταγράφηκε διάρκεια τρεις έως τέσσερις ημέρες.

ΙΛ.  Π   384-392 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

 

   Εδώ ο Όμηρος παρομοιάζει το μουγκρητό των αλόγων των Τρώων όταν τρέχουν, με το θόρυβο των χειμάρρων από μια μπόρα φθινοπωρινή και τις καταστροφές που προκαλεί. Αυτό μας θυμίζει την πλημμύρα της Μάντρας το 2017. Ενώ οι μετεωρολογικοί σταθμοί στην ευρύτερη περιοχή κατέγραψαν ελάχιστη ή μηδενική βροχόπτωση, με βάση τις εκτιμήσεις του Αστεροσκοπείου, τοπικά στη Μάνδρα έπεσαν 100 χιλιοστά βροχής σε διάστημα 2-3 ωρών. Το μεγάλο εύρος εδαφικών κλίσεων έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών ποταμοχειμάρρων, τα οποία πριν τις εκβολές στην θάλασσα γίνονται αβαθή και ουσιαστικά η κοίτη χάνεται, με αποτέλεσμα η πλημμύρα να διαχέεται σε όλο το εύρος μιας σχεδόν επίπεδης πλημμυρικής πεδιάδας, στο μέσον της οποίας βρίσκεται η Νέα Πέραμος.

Ζώνη πλημμύρας στη Μάνδρα 15 – 11 - 2017

   Η Καταιγίδα είναι ένα μετεωρολογικό φαινόμενο που συνοδεύεται από αστραπές, κεραυνούς, μερικές φορές χαλάζι και σχεδόν πάντα με έντονη βροχόπτωση και ισχυρούς ανέμους. Σπανιότερα εμφανίζονται και σίφωνες μαζί με τις καταιγίδες Οι υδροσταγόνες στο εσωτερικό των νεφών κυριολεκτικά αναρπάζονται στροβιλιζόμενες προς τα πάνω από πολύ ισχυρά ανοδικά ρεύματα που επικρατούν σε αυτά τα νέφη. Οι σταγόνες αυξάνουν μεν κατά μέγεθος, πλην όμως δεν μπορούν απεριόριστα.  Όταν αυτές αποκτήσουν ένα ορισμένο μέγεθος (διάμετρο 5-6 χιλιοστά) λόγω της αντίστασης του αέρα διασπώνται σε μικρότερες.  Κατά την διάσπασή τους, απελευθερώνονται ηλεκτρικά φορτία θετικά και αρνητικά. Όταν το δυναμικό μεταξύ των θετικών και αρνητικών φορτίων αυξηθεί αρκετά, επέρχεται εκκένωση υπό μορφή ηλεκτρικού σπινθήρα. Η εκκένωση αυτή μπορεί να γίνει μεταξύ του νέφους και της Γης ή μεταξύ δύο νεφών ή ακόμα και μεταξύ επιμέρους τμημάτων του ίδιου του νέφους.

Μεγάλη καταιγίδα στη Νότια Ντακότα

·         Αστραπή ονομάζεται η λάμψη της ηλεκτρικής αυτής εκκένωσης, είναι μεταξύ δύο νεφών

·         Βροντή ονομάζεται ο κρότος που συνοδεύει αυτή την εκκένωση.

·         Κεραυνός  ή αστροπελέκι ονομάζεται η εκκένωση που συμβαίνει μεταξύ νέφους και επιφάνειας της Γης (ξηρά ή θάλασσα). Αν το καταιγιδοφόρο νέφος βρίσκεται πολύ μακριά, πιθανώς η βροντή να μην ακούγεται.

  Αστραπή ονομάζεται ο τεράστιος ηλεκτρικός σπινθήρας που δημιουργείται ανάμεσα σε δύο διαφορετικά νέφη ή μεταξύ δύο διαφορετικών τμημάτων του ίδιου του νέφους ή ανάμεσα σε ένα νέφος και στο έδαφος, οπότε και ειδικότερα ονομάζεται κεραυνός. Η αστραπή αποτελεί μετεωρολογικό φαινόμενο Όταν ο αέρας περιέχει υδροσταγόνες αναπτύσσεται τάση που προκαλεί ηλεκτρική εκκένωση, δηλαδή δίοδο ηλεκτρικού ρεύματος μέσα από τον αέρα που συνοδεύεται από μια λάμψη, την αστραπή.

ΙΛ.  Ν   795-802 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

οἳ δ᾽ ἴσαν ἀργαλέων ἀνέμων ἀτάλαντοι ἀέλλῃ, ἥ ῥά θ᾽ ὑπὸ βροντῆς πατρὸς Διὸς εἶσι πέδον δέ, θεσπεσίῳ δ᾽ ὁμάδῳ ἁλὶ μίσγεται, ἐν δέ τε πολλὰ κύματα παφλάζοντα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης κυρτὰ φαληριόωντα, πρὸ μέν τ᾽ ἄλλ᾽, αὐτὰρ ἐπ᾽ ἄλλα· ὣς Τρῶες πρὸ μὲν ἄλλοι ἀρηρότες, αὐτὰρ ἐπ᾽ ἄλλοι,  χαλκῷ μαρμαίροντες ἅμ᾽ ἡγεμόνεσσιν ἕποντο.

μπροστά ετραβούσαν, πέφτοντας σαν άγρια ανεμοζάλη,  που ο Δίας πατέρας μπουμπουνίζοντας στον κάμπο ξεσηκώνει,  και με τρανό βουητό ξεχύνεται στο πέλαο, και θεριεύουν της πολυτάραχης της θάλασσας τα κύματα βογγώντας,  δοξαρωτά, αφρισμένα, ατέλειωτα, μπρος το 'να, πίσω τ᾿ άλλο' όμοια κι οι Τρώες τους βασιλιάδες τους απανωτοί ακλουθούσαν ο ένας στον άλλο πίσω, κι άστραφταν μες στις χαλκές αρμάτες

\

Καταιγίδα στο Βόλο Ιούλιος 2016

  Η Αστραπή απελευθερώνει μεγάλη ποσότητα ενέργειας και πυρακτώνεται ο αέρας. Η ξαφνική αυτή και έντονη θέρμανση κάνει τον αέρα να διαστέλλεται απότομα και δημιουργεί ένα κύμα κρούσης που ο ήχος του είναι η βροντή. Εδώ στο κείμενο έχουμε ένα έντονο  καιρικό φαινόμενο που συνοδεύεται με βροντή.

ΟΔ.  μ   415-417 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

Ζεὺς δ᾿ ἄμυδις βρόντησε καὶ ἔμβαλε νηὶ κεραυνόν: ἡ δ᾿ ἐλελίχθη πᾶσα Διὸς πληγεῖσα κεραυνῷ, ἐν δὲ θεείου πλῆτο,

Μαζί κι ο Δίας βροντάει και τ᾿ άρμενο χτυπάει με αστροπελέκι,  κι αυτό απ᾿ του Δία τ᾿ αστραποπέλεκο στρουφοτινάχτη ακέριο  και θειάφι εμύρισε,

Σάμος Ιούνιος 2018 Ισχυρή καταιγίδα προκαλεί ένα σπάνιο εντυπωσιακό φαινόμενο με κεραυνούς

   Οι αστραπές και οι κεραυνοί είναι ο κύριος τρόπος να παράγεται το όζον στην ατμόσφαιρα. Εδώ ο ποιητής μας μιλάει ότι μυρίζει καμένο θειάφι. Το καμένο καθαρό θειάφι έχει έντονη ερεθιστική μυρωδιά και μοιάζει κάπως με την μυρωδιά του όζοντος.

    Τα μεγάλα επεισόδια βροχής σε ορεινές περιοχές έχουν αρνητικές επιπτώσεις. Μεταξύ αυτών την πρώτη θέση κατέχουν τα πλημμυρικά φαινόμενα, τα οποία επηρεάζουν κυρίως τη στενή κατώτερη ζώνη των πεδινών καλλιεργούμενων και οικιστικών περιοχών. Το μέγεθος αυτών των πλημμυρών είναι μειωμένο τουλάχιστον κατά το 1/3 της τιμής εκείνων, αν δεν υπήρχε η οργιώδης βλάστηση επάνω στο βαθύ και γόνιμο έδαφος των πλαγιών. Άλλες ορεινές επιπτώσεις των μεγάλων επεισοδίων βροχής είναι η απώλεια μεγάλου όγκου νερού κατ’ ευθείαν στη θάλασσα και οι ισχυρές διαβρώσεις του εδάφους που υφίστανται οι κοίτες των ρεμάτων.

ΙΛ.  Δ   452-456 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

Ὡς δ᾽ ὅτε χείμαρροι ποταμοὶ κατ᾽ ὄρεσφι ῥέοντες ἐς μισγάγκειαν συμβάλλετον ὄβριμον ὕδωρ κρουνῶν ἐκ μεγάλων κοίλης ἔντοσθε χαράδρης, τῶν δέ τε τηλόσε δοῦπον ἐν οὔρεσιν ἔκλυε ποιμήν·  ὣς τῶν μισγομένων γένετο ἰαχή τε πόνος τε.

Καθώς φουσκώνουν ξεροπόταμα κι απ᾿ τα βουνά κυλούνε και σμίγουν κάτω στο συλλάγκαδο τα ξέχειλα νερά τους,  που από κρουνούς τρανούς ξεχύνουνται μες σε βαθιά χαράδρα, κι ακούει το βρουχισμό τους ξέμακρα πα στο βουνό ο τσοπάνος, όμοια κι αυτοί, σα σμίξαν, έβγαζαν αλαλαγμούς και βόγγους

   Εδώ σε αυτούς τους στίχους ο ποιητής μας πληροφορεί για τους ήχους που προκαλούν όταν πλημμυρίζουν οι χείμαρροι και ρέουν μέσα από τις χαράδρες.

Χείμαρρος Γουδαράς

ΙΛ.  Ν   136-142 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

Τρῶες δὲ προὔτυψαν ἀολλέες, ἦρχε δ᾽ ἄρ᾽ Ἕκτωρ ἀντικρὺ μεμαώς, ὀλοοίτροχος ὣς ἀπὸ πέτρης, ὅν τε κατὰ στεφάνης ποταμὸς χειμάρροος ὤσῃ ῥήξας ἀσπέτῳ ὄμβρῳ ἀναιδέος ἔχματα πέτρης· ὕψι δ᾽ ἀναθρῴσκων πέτεται, κτυπέει δέ θ᾽ ὑπ᾽ αὐτοῦ  ὕλη· ὃ δ᾽ ἀσφαλέως θέει ἔμπεδον, εἷος ἵκηται ἰσόπεδον, τότε δ᾽ οὔ τι κυλίνδεται ἐσσύμενός περ·

Κι οι Τρώες απανωτοί ξεχύθηκαν, κι ολομπροστά τραβούσε ο γαύρος Έχτορας. Πώς κύλησε στρογγυλεμένος βράχος, πού ξάφνου από γκρεμού το ακρόχειλο νεροποντή τον σπρώχνει, το χώμα που τον δένει ως έσπασε με το νερό το πλήθιο᾿ κι αυτός ψηλά πηδώντας πέτεται, κι αντιβογγάει το δάσο,  και τρέχει σίγουρα, ασταμάτητα, στον κάμπο ως που να φτάσει,  και τότε πια σταμάτησε άθελα, με όση κι αν είχε φόρα᾿

  Αυτοί οι στίχοι μας θυμίζουν άλλη μια επιπλέον αρνητική επίπτωση των μεγάλων επεισοδίων βροχής, την παράσυρση ογκόλιθων πολλών κυβικών μέτρων από τα κατερχόμενα ορμητικά πλημμυρικά νερά επάνω στα αδιαπέραστα από το νερό πετρώματα. Ειδικότερα, μετά από μια τόσο ισχυρή πλημμύρα ολόκληρη η κοίτη των ρεμάτων και η παραρεμάτια ζώνη τους αλλάζουν μορφολογικά, βλαστητικά και περιβαλλοντικά γενικότερα.

ΙΛ.  Ρ   747-752 Μτφ. Ι, Πολυλά

ὥς τε πρὼν ἰσχάνει ὕδωρ ὑλήεις πεδίοιο διαπρύσιον τετυχηκώς, ὅς τε καὶ ἰφθίμων ποταμῶν ἀλεγεινὰ ῥέεθρα ἴσχει, ἄφαρ δέ τε πᾶσι ῥόον πεδίον δὲ τίθησι  πλάζων· οὐδέ τί μιν σθένεϊ ῥηγνῦσι ῥέοντες·  ὣς αἰεὶ Αἴαντε μάχην ἀνέεργον ὀπίσσω Τρώων·

καθώς κρατεί το ρεύμα στην πεδιάδ' ανάμεσα μια λογγισμένη ράχη, που και γενναίων ποταμών τα μανιωμένα ρείθρα κόφτει και γέρνει εδώ κι εκεί στο σιάδι τα νερά τους,  ουδέ ημπορούν με την σφοδρήν ορμήν τους να την σπάσουν· ομοίως και οι Αίαντες τες λόγχες εμποδίζαν των Τρώων που κατάποδα τους κυνηγούσαν όλοι

   Παράλληλα με τους Μυκηναΐους κυριάρχησαν και οι Μινύες στο αρχαιότατο ελληνικό φύλο με γενάρχη τον Μινύα. Οι Μινύες εκτέλεσαν τιτάνια αποστραγγιστικά, αντιπλημμυρικά και αρδευτικά έργα στην Κωπαΐδα. Στα τεχνολογικά επιτεύγματα του Μυκ. Πολιτισμού κατατάσσονται η αποξήρανση της Στυμφαλίας, και του Φενεού, το φράγμα της Τίρυνθας (μέχρι σήμερα προστατεύει τους κατοίκους από τις πλημμύρες).

  Το ανησυχητικό όμως γεγονός σήμερα, είναι η σημαντική αύξηση των οικισμών και η επέκταση αυτών την τελευταία δεκαετία πρακτικά έως τις κοίτες των ρεμάτων, με ό, τι βέβαια αυτό συνεπάγεται σε περίπτωση εκδήλωσης ισχυρής πλημμύρας.

Σπήλαιο Ηρακλή, Αποστραγγιστικό έργο

Χιόνι

  To χιόνι είναι ένα είδος υετού που αποτελείται κατά 100% από παγοκρυστάλλους σε μορφή χιονονιφάδων. Το κατά πόσο οι χειμερινές καταιγίδες παράγουν χιόνι εξαρτάται πολύ από την θερμοκρασία, αλλά όχι απαραίτητα τι θερμοκρασία έχουμε στο έδαφος.  Ο σχηματισμός του χιονιού γίνεται όταν ο ατμοσφαιρική θερμοκρασία είναι στο επίπεδο η κάτω από το επίπεδο παγοποίησης. ( 0 βαθμούς της κλίμακας Κελσίου ) και υπάρχει ελάχιστη υγρασία στον αέρα.

  Εάν η θερμοκρασία στο έδαφος, είναι κάτω από το επίπεδο παγοποίησης, τότε το χιόνι θα φτάσει στο έδαφος. Ωστόσο, το χιόνι μπορεί ακόμη να φτάσει στο έδαφος όταν η θερμοκρασία του εδάφους είναι πάνω από το επίπεδο παγοποίησης, εάν υπάρχουν φυσικά οι κατάλληλες συνθήκες. Σε αυτήν την περίπτωση οι χιονονιφάδες, θα αρχίσουν να λιώνουν όταν φτάσουν σε αυτό το επίπεδο με τις πιο θερμές θερμοκρασίες.

  Γενικότερα ο σχηματισμός του χιονιού προϋποθέτει την ύπαρξη υγρασίας. Πολύ ψυχρές η πολύ άνυδρες περιοχές σπάνια δέχονται χιονοπτώσεις. 

ΙΛ.  Γ   221-222 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ὄπα τε μεγάλην ἐκ στήθεος εἵη καὶ ἔπεα νιφάδεσσιν ἐοικότα χειμερίῃσιν,

Μα κάθε που απ᾿ τα στήθια του έβγαζε φωνή τρανή, και πέφταν έτσι πυκνά πυκνά τα λόγια του σαν του χιονιού οι τουλούπες,

  Η παρομοίωση αποδίδει ίσως την πυκνότητα και την ταχύτητα του λόγου (= σαν τις νιφάδες του χιονιού στη χιονοθύελλα).

Νιφάδες χιονιού

ΙΛ.  Μ   278-287 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

τῶν δ᾽, ὥς τε νιφάδες χιόνος πίπτωσι θαμειαὶ ἤματι χειμερίῳ, ὅτε τ᾽ ὤρετο μητίετα Ζεὺς νιφέμεν ἀνθρώποισι πιφαυσκόμενος τὰ ἃ κῆλα·  κοιμήσας δ᾽ ἀνέμους χέει ἔμπεδον, ὄφρα καλύψῃ ὑψηλῶν ὀρέων κορυφὰς καὶ πρώονας ἄκρους καὶ πεδία λωτοῦντα καὶ ἀνδρῶν πίονα ἔργα, καί τ᾽ ἐφ᾽ ἁλὸς πολιῆς κέχυται λιμέσιν τε καὶ ἀκταῖς, κῦμα δέ μιν προσπλάζον ἐρύκεται· ἄλλά τε πάντα  εἴλυται καθύπερθ᾽, ὅτ᾽ ἐπιβρίσῃ Διὸς ὄμβρος·  ὣς τῶν ἀμφοτέρωσε λίθοι πωτῶντο θαμειαί,

κι εκείνοι, ως όταν μεσοχείμωνα πυκνό πυκνό το χιόνι πέφτει, τη μέρα πού ο βαθύγνωμος ο Δίας κινάει και ρίχνει, να δείξει τις δικές του θέλοντας σαγίτες στους ανθρώπους·  κι αφού κοιμίσει όλους τους άνεμους, αλάγιαστα χιονίζει, ως να σκεπάσει των ορθόψηλων βουνών κορφές και ράχες, χωράφια των θνητών πολύκαρπα και κάμπους με τριφύλλι, καί δίπλα στην ψαριά τη θάλασσα γιαλούς, λιμάνια πνίγει' και μοναχά το κύμα σπάζοντας το διώχνει, μα όλα τ᾿ άλλα  σκεπάζουνται, του Δία σαν πλάκωσε κακοκαιρία μεγάλη' όμοια πυκνές κι οι πέτρες έπεφταν ζερβά δεξιά τρογύρα

  Εδώ ο Όμηρος μας μιλά για μια κακοκαιρία τον χειμώνα όπου ξεκινάει με κρύο αέρα και πυκνή χιονόπτωση στα βουνά. Η κακοκαιρία συνεχίστηκε με ακόμη πιο έντονα καιρικά φαινόμενα. Ο αέρας κόπασε, και υπήρχε έντονη χιονόπτωση όπου κάλυψε όλα τα πεδινά και έφθασε μέχρι την ακτή. Ως φαίνεται το χιόνι σκέπασε μέχρι και την άμμο. Οι νιφάδες του χιονιού ήταν μεγάλες σαν πέτρες και το μόνο που πιθανόν ακουγόταν ήταν ο δυνατός ήχος της χιονόπτωσης.

Χιόνι στη Σκόπελο 07 – 01 - 2019

   Οι νιφάδες χιονιού είναι συσσώρευση πολλών κρυστάλλων χιονιού. Οι περισσότερες νιφάδες χιονιού είναι λιγότερο από 1,3 cm. Κάτω από ορισμένες συνθήκες, οι οποίες συνήθως απαιτούν, πάρα πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, ασθενείς ανέμους και ασταθείς ατμοσφαιρικές συνθήκες, μπορεί να σχηματιστούν πολύ μεγαλύτερες και ακανόνιστες νιφάδες, οι οποίες είναι κοντά σε 5 cm.

ΙΛ.  Τ   356-358  Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

τοὶ δ᾽ ἀπάνευθε νεῶν ἐχέοντο θοάων. ὡς δ᾽ ὅτε ταρφειαὶ νιφάδες Διὸς ἐκποτέονται ψυχραὶ ὑπὸ ῥιπῆς αἰθρηγενέος Βορέαο

Κι ωστόσο αυτοί απ᾿ τα γρήγορα ξεχύνουνταν καράβια. Ο Δίας πυκνό πώς ρίχνει κάποτε το χιόνι στούπες στούπες, απ᾿ του βοριά του αιθερογέννητου το φύσημα σπρωγμένο·

  Η χιονοθύελλα είναι μια έντονη χειμερινή καταιγίδα που χαρακτηρίζεται από χαμηλές θερμοκρασίες, ισχυρούς ανέμους και έντονη χιονόπτωση.

Έτσι εδώ ο ποιητής μας δείχνει μια χιονόπτωση όπου το χιόνι πέφτει πολύ παχύ από το φύσημα του Βοριά.

\ 

Αριστερά χιονοθύελλα Δεξιά χιονοστιβάδα

ΙΛ.  Ν   753-755 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

αἶψα δ᾽ ἐλεύσομαι αὖτις ἐπὴν εὖ τοῖς ἐπιτείλω. ἦ ῥα, καὶ ὁρμήθη ὄρεϊ νιφόεντι ἐοικὼς κεκλήγων, διὰ δὲ Τρώων πέτετ᾽ ἠδ᾽ ἐπικούρων.

γοργά θα γύρω, το κουμάντο μου σα θα 'χω πια τελέψει.» Είπε, και σα βουνό ξεχύθηκε που χιόνια το πλακώνουν, με φωνές άγριες, από σύμμαχους και Τρώες περνώντας μέσα.

  Η χιονοστιβάδα είναι ένα φαινόμενο που περιλαμβάνει την ολίσθηση μιας μεγάλης μάζας χιονιού από την πλαγιά ενός βουνού, προκαλείται όταν μια συγκεντρωμένη μάζα χιονιού απελευθερώνεται σε μία πλαγιά. Είναι ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους στα βουνά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, καθώς έχουν τη δυνατότητα να συμπαρασύρουν πάγο, βράχους, δέντρα και άλλα υλικά στη πλαγία, και πολλοί άνθρωποι κατά καιρούς πέφτουν θύματα χιονοστιβάδων που ολισθαίνουν σε πλαγιές. 

Χαλάζι

  Το χαλάζι είναι μια μορφή υετού, που αποτελείται από κομμάτια πάγου, μορφής σφαιριδίων ή άλλων σχημάτων, που ονομάζονται χαλαζόκοκκοι και πέφτουν κατά τη διάρκεια καταιγίδων, από μεγάλα καταιγιδοφόρα σύννεφα (σωρειτομελανίες). Όταν κατά την χαλαζόπτωση πέφτουν τεράστιες ποσότητες χαλαζόκοκκων μεγάλου μεγέθους και βάρους επί αρκετά λεπτά, τότε το φαινόμενο αναφέρεται ως χαλαζοθύελλα.

ΙΛ.  Ο   170-172 Μτφ. Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή

ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἂν ἐκ νεφέων πτῆται νιφὰς ἠὲ χάλαζα  ψυχρὴ ὑπὸ ῥιπῆς αἰθρηγενέος Βορέαο, ὣς κραιπνῶς μεμαυῖα διέπτατο ὠκέα Ἶρις,

Πώς όταν πέφτει από τα σύγνεφα χαλάζι κρύο για χιόνι,  απ᾿ του βοριά του αιθερογέννητου το φύσημα σπρωγμένο·  με όμοιαν ορμή κι η γρήγορη Ίριδα πετώντας τότε φτάνει,

  Εδώ έχουμε μια παρομοίωση για το πώς εμφανίζεται το ουράνιο τόξο. Μας το παρουσιάζει ο Όμηρος όπως ένα καθοδικό ρεύμα μιας καταιγίδας φέρνει χιόνι ή χαλάζι.

Κόλπο της Σητείας: εντυπωσιακοί υδροστρόβιλοι έκαναν την εμφάνισή τους ταυτόχρονα με ένα ουράνιο τόξο, τη στιγμή που σημειωνόταν χαλαζόπτωση.

ΙΛ.  Χ   149-152 Μτφ. Ι, Πολυλά

ἣ μὲν γάρ θ᾽ ὕδατι λιαρῷ ῥέει, ἀμφὶ δὲ καπνὸς γίγνεται ἐξ αὐτῆς ὡς εἰ πυρὸς αἰθομένοιο·  ἣ δ᾽ ἑτέρη θέρεϊ προρέει ἐϊκυῖα χαλάζῃ, ἢ χιόνι ψυχρῇ ἢ ἐξ ὕδατος κρυστάλλῳ.

Της μίας ρέουν καθαρά τα χλιαρά νερά της και αχνός σηκώνεται απ' αυτήν ως να 'βγαινε από φλόγα.  Της άλλης είναι τα νερά κατάκρυα σαν χαλάζι ωσάν το χιόν' ή κρούσταλλος και μες στο καλοκαίρι..