ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

49^ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ - ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΕΙΣΜΟΣ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΕΙΣΜΟΛΟΓΙΑΣ - Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ - ΤΥΠΟΙ ΣΕΙΣΜΩΝ -
ΘΕΩΡΙΑ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ - ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ - ΣΕΙΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - ΡΗΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΟΥ - ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΕΙΣΜΩΝ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΣΕΙΣΜΟΥΣ - ΑΛΛΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ 2021 - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΕΙΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ακόμα και μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, οι πληροφορίες που έχουμε για τους σεισμούς προέρχονται από μη ειδικούς ερευνητές (φιλοσόφους, ιστορικούς, περιηγητές, κλπ). Με συνέπεια, οι πληροφορίες που μας δίνουν, να αφορούν κυρίως περιγραφές αποτελεσμάτων των πιο καταστρεπτικών σεισμών (καταστροφές οικοδόμων, εδαφικές μεταβολές, θαλάσσια κύματα που προκαλούν οι σεισμοί, θάνατοι, κλπ) και μόνο αποσπασματικά διατυπώνονται μερικές απόψεις που αφορούν τον τρόπο και τα αίτια γένεσης των σεισμών.

Ο αριθμός των γνωστών ισχυρών σεισμών της Ελλάδας και των γύρω περιοχών, κατά το χρονικό διάστημα από το 550 π.Χ. - 1988 μ.Χ. είναι περίπου 330.

Για την περίοδο από το 550 π.Χ. έως το 1550 μ.Χ., υπάρχουν στοιχεία για περίπου 110 συνολικά σεισμούς, δηλαδή, για 5 σεισμούς ανά αιώνα κατά μέσο όρο, ενώ ο πραγματικός αριθμός των μεγάλων σεισμών μεγέθους γύρω στα 6,5 ρίχτερ που συμβαίνουν στην περιοχή αυτή είναι κατά μέσο όρο 80 ανά αιώνα. Ο μικρός αυτός αριθμός σεισμών για τους οποίους υπάρχουν περιγραφές σε σχέση με το συνολικό αριθμό σεισμών που πραγματικά έγιναν κατά το διάστημα αυτό, οφείλεται στο ότι την προσοχή των ερευνητών αυτής της εποχής (φιλοσόφων, ιστορικών, κ.λ.π.) τράβηξαν μόνο εξαιρετικά και συνεπώς σπάνια γεγονότα, τα οποία είχαν έντονες επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων αυτής της εποχής, όπως είναι μεγάλοι σεισμοί οι οποίοι προκάλεσαν καταστροφές σε μεγάλη έκταση, κατέστρεψαν σημαντικά πολιτιστικά κέντρα, προκάλεσαν μεγάλα θαλάσσια κύματα κλπ

Το δεύτερο διάστημα, καλύπτει την περίοδο από τα μέσα του δέκατου έκτου αιώνα μέχρι τα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα (1550-1845). Ο συνολικός αριθμός των σεισμών της περιόδου αυτής που μελετήθηκαν είναι περίπου 90 και συνεπώς η συχνότητά τους είναι 30 σεισμοί ανά αιώνα. Ο εξαπλασιασμός του ρυθμού αυτού σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο οφείλεται στο ότι η πειραματική έρευνα άρχισε να κατακτάει έδαφος και να αποτελεί τη βάση της νέας επιστήμης. Γίνεται τώρα συνειδητή προσπάθεια καθορισμού των αιτιών των φαινομένων αυτών. Δεν περιγράφονται τώρα μόνο τα εξαιρετικά σεισμικά φαινόμενα αλλά περιγράφονται τα αποτελέσματα και μικρότερων σεισμών. Παρόλα αυτά, ο ρυθμός των μεγάλων σεισμών μεγέθους 6,5 ρίχτερ που μελετήθηκαν κατά την εποχή αυτή είναι ο μισός περίπου του ρυθμού των σεισμών που πραγματικά συμβαίνουν στην περιοχή αυτή.

Το τρίτο διάστημα καλύπτει τη χρονική περίοδο 1845-1988. Υπάρχουν παρατηρήσεις για όλους σχεδόν τους μεγάλους σεισμούς του πρώτου μέρους του διαστήματος αυτού (1845-1910) και σίγουρα για όλους αυτούς τους σεισμούς για το διάστημα μετά το 1910 όταν εγκαταστάθηκε το πρώτο σεισμόμετρο στην Αθήνα. Ο συνολικός αριθμός των μεγάλων σεισμών οι οποίοι μελετήθηκαν κατά την περίοδο αυτή, που αποτελούν σχεδόν το σύνολο των μεγάλων σεισμών που πραγματικά έγιναν, είναι 115. Δηλαδή, ο μέσος ρυθμός γένεσης των μεγάλων σεισμών στην περιοχή που μελετάμε είναι περίπου 80 σεισμοί ανά αιώνα.

Αρχαία Ελλάδα

Η γενική εικόνα που προκύπτει από τις πηγές είναι ότι στα ιστορικά χρόνια από σεισμούς έπασχε κυρίως η Πελοπόννησος, και ιδιαίτερα η Λακωνική, η Λοκρίδα και το ΝΑ Αιγαίο.

494 π.χ. Στη Χίο, σεισμός μεγέθους 6,6 βαθμών. Σκοτώθηκαν περίπου 120 άτομα, κυρίως παιδιά.

464 π.χ. Η Λακωνία ονομαζόταν εύσειστος και καιετάεσσα από τους καιετούς (χάσματα) που υπήρχαν εκεί. Γνωστός είναι ο μεγάλος σεισμός της Σπάρτης το θέρος του 464 π.χ. Η σφοδρότητά του ήταν ασύλληπτη. Οι κορυφές του Ταϋγέτου απερράγησαν και άνοιξαν χάσματα σε διάφορα σημεία. Στο γυμνάσιο λίγο πριν από τον σεισμό ασκούνταν έφηβοι και νεανίσκοι, όταν παρουσιάστηκε ένας λαγός.

Ανάγλυφο ψηφίσματος Μεσσηνίων Φιλοτεχνήθηκε με αφορμή τη φυγή των Ειλώτων στην Ναύπακτο μετά τον μεγάλο σεισμό της Σπάρτης.

Οι νεανίσκοι βγήκαν να τον κυνηγήσουν και σώθηκαν ενώ οι έφηβοι που παρέμειναν μέσα σκοτώθηκαν με την κατάρρευση του κτιρίου. Ο κοινός τάφος τους ονομάστηκε Σεισματίας. Καθώς οι δονήσεις διήρκεσαν μέρες και ήταν συνεχείς και ισχυρές, όλα τα σπίτια γκρεμίστηκαν εκ θεμελίων και αναφέρονται πάνω από 20.000 θύματα. Η ολοκληρωτική καταστροφή θεωρήθηκε ότι οφειλόταν στην οργή του Ποσειδώνος, που προκάλεσαν οι Σπαρτιάτες γιατί είχαν αποσπάσει από τον βωμό του στο Ταίναρο και θανατώσει είλωτες καταδικασμένους σε θάνατο, που είχαν καταφύγει σ’ αυτό το φημισμένο άσυλο. Η τιμωρία ήρθε σύντομα: ου μετά πολύ εσείσθη σφίσιν η πόλις συνεχεί τε ομού και ισχυρώ τω σεισμώ ώστε οικίαν μηδαμίαν των εν Λακεδαίμονι αντισχείν.
Ολόκληρη την πόλη σώριασε στο έδαφος ο Ποσειδών Ταινάριος (ες έδαφος την πόλιν πάσαν κατέβαλεν ο θεός). Η καταστροφή όμως αποτέλεσε ευκαιρία γενίκευσης της αρχικά περιορισμένης εξέγερσης των ειλώτων, που αποφάσισαν αιφνιδιάζοντας τους επιζώντες να κυριεύσουν την πόλη. Η Σπάρτη σώθηκε χάρη στην αντίδραση του βασιλιά Αρχιδάμου, που κατάφερε να συγκεντρώσει και να παρατάξει για μάχη τους Σπαρτιάτες που προσπαθούσαν να βγάλουν από τα ερείπια ό,τι πολύτιμο είχαν. Πάντως, οι πλείοι των δισμυρίων νεκροί προκάλεσαν στο δημογραφικό πρόβλημα της Σπάρτης σοβαρότατες επιπτώσεις, εμφανείς για περισσότερο από μία γενιά, ως κριτήριο των στρατιωτικών της επιλογών. Οι σεισμολόγοι Βασ. & Κατ. Παπαζάχου τον εκτιμούν σε μέγεθος 7 R.

Τον χειμώνα του 427 π.χ., όταν η Αθήνα μαστιζόταν από τον λοιμό, έγιναν πολλοί σεισμοί στην Αθήνα, στην Εύβοια και στη Βοιωτία και πιο δυνατοί στον βοιωτικό Ορχομενό. Το επόμενο θέρος, ενώ οι Πελοποννήσιοι είχαν προχωρήσει ως τον Ισθμό για να εισβάλουν στην Αττική, ισχυροί σεισμοί τούς ανάγκασαν να γυρίσουν πίσω.

426 π.χ. : Από τους πιο μεγάλους σεισμούς αυτής της περιόδου, ήταν αυτός που συνέβη το 426 π.Χ. με επίκεντρο τη Φθιώτιδα και για τον οποίο κάνουν αναφορά τόσο ο Θουκιδίδης όσο και ο Στράβωνας, σημειώνοντας ότι μετά το σεισμό, εισέβαλε ένα μεγάλο θαλάσσιο κύμα, σαρώνοντας τη βόρεια Εύβοια και τις Θερμοπύλες, ενώ τα θερμά νερά της Αιδηψού και των Θερμοπυλών στέρεψαν για τρεις μέρες και πάνω από 3.000 άτομα σκοτώθηκαν στις περιοχές της Στυλίδας και των Θερμοπυλών. Το καλοκαίρι του έτους αυτού, από ισχυρό σεισμό στην ευρεία περιοχή της Αταλάντης, μετατοπίστηκε η βορειο-ανατολική γωνία του Παρθενώνα.
Τότε οι Οροβιές, στο ΒΔ άκρο της Εύβοιας, κατά την εξιστόρηση του Θουκυδίδη, κατακλύσθηκαν από τεράστιο κύμα και όσοι δεν πρόφθασαν να καταφύγουν στα υψώματα σκοτώθηκαν, ενώ τμήμα της ξηράς καταποντίστηκε. Το κύμα παρέσυρε και τμήμα του αθηναϊκού τείχους στο νησάκι Αταλάντη της Λοκρίδος, όπου κομμάτιασε μία από τις δύο αθηναϊκές τριήρεις που ήταν τραβηγμένες στην ξηρά. Στην αντικρινή Πεπάρηθο (Σκόπελο) εγένετο κύματος επαναχώρησις και καταστράφηκε τμήμα του τείχους, το πρυτανείο και οικίες. Ο Στράβων περιγράφει τις συνέπειες ενός φοβερού σεισμού στην περιοχή Εύβοιας και Λοκρίδος. Οι θερμές πηγές της Αιδηψού και των Θερμοπυλών στέρεψαν για τρεις μέρες, αλλά επανήλθαν αναβλύζοντας και από άλλες θέσεις.. Στους Ωρεούς (Βόρεια Εύβοια) κατέρρευσαν επτακόσιες οικίες και το παραθαλάσσιο τείχος.

Σεισμός Σκάρφεια

Η Σκάρφεια καταστράφηκε εκ θεμελίων, θάβοντας στα ερείπια περισσότερους από 1.700 ανθρώπους. Στο Θρόνιο επίσης σκοτώθηκαν πολλοί (περίπου χίλιοι). Μεγάλο μέρος του Εχίνου, των Φαλάρων και της Ηράκλειας Τραχιναίας κατέπεσε. Τα Φάλαρα καταστράφηκαν μέχρι θεμελίων. Παρόμοια συνέβησαν στη Λαμία και στην Κρεμαστή Λάρισα (Πελασγία). Το τείχος της Ελάτειας ράγισε και στην Αταλάντη δημιουργήθηκε ρήγμα. Μια τριήρης τινάχτηκε από τα νεώρια και έπεσε πέρα από το τείχος. Μεγάλο μέρος από τα νησιά Λιχάδες και Κύνου καταδύθηκαν (βυθίστηκαν). Η θάλασσα στις Οροβίες (Ροβιές) της Εύβοιας αποσύρθηκε από τις ακτές και επανήλθε ως μεγάλο κύμα, κατακλύζοντας μέρος της πόλης. Χάθηκαν άνθρωποι που δεν πρόλαβαν να καταφύγουν σε ψηλότερα μέρη. Παρόμοια απόσυρση της θάλασσας έγινε και στην Πεπάρηθο (Σκόπελο), χωρίς όμως πλημμύρα. Ο σεισμός κατέστρεψε μέρος του τείχους, μερικά σπίτια και το Πρυτανείο (κτίριο των αρχόντων).

Παρόμοια κύματα σημειώθηκαν στο Αταλαντονήσι (έξω απ’ τις ακτές των Οπουντίων Λοκρών) καταστρέφοντας μέρος του φρουρίου των Αθηναίων. Τριπλό θαλάσσιο κύμα κινήθηκε νότια (προς Τάρφη και Θρόνιο), δυτικά (προς τις Θερμοπύλες) και νοτιοανατολικά (προς το Δαφνούντα της Φωκίδας). Οι πηγές των ποταμών στέρεψαν για κάποιες μέρες. Ο ποταμός Σπερχειός άλλαξε κοίτη, πλημμυρίζοντας τους δρόμους. Ο ποταμός Βοάγριος άλλαξε φαράγγι ροής. Έγιναν σοβαρές καταστροφές στην Αλόπη, τον Κύνο και τον Οπούντα (καταστρέφοντας τελείως το κάστρο του, το Οίον). Κατέρρευσε μέρος από τα τείχη της Ελάτειας. Λέγεται ότι στο εσωτερικό της Αταλάντης χωρίστηκε στα δύο και πλημμύρισε με νερό, ώστε χωρούσαν να περάσουν πλοία. Πιθανά έγινε από ισχυρό σεισμό (ίσως με άλλο επίκεντρο) προς το τέλος Οκτωβρίου, που γιόρταζαν τα Θεσμοφόρια (για τη θεά Δήμητρα). Τότε στη Λοκρίδα, μια λωρίδα γης (χερσόνησος) αποκόπηκε και σχηματίστηκε το νησί της Αταλάντης. Επίσης στην Άλπωνο (κοντά στις Θερμοπύλες) 25 κορίτσια σε ψηλό πύργο έπεσαν στη θάλασσα μαζί με τον πύργο. Αναφέρεται ο συνολικός αριθμός των 3.000 τουλάχιστο νεκρών.

Οι πρώτες ιστορικές πληροφορίες για τους σεισμούς της Αθήνας προέρχονται από την περιγραφή του Θουκυδίδη: Την ίδια εποχή χειμώνας 427-426 π.χ. έγιναν και πολλοί σεισμοί στην Αθήνα, στην Εύβοια και στη Βοιωτία, ιδιαίτερα στον βοιωτικό Ορχομενό. Δεν προκύπτει, όμως, αν οι σεισμοί υπήρξαν βλαβεροί. Σε άλλο σημείο ο Θουκυδίδης λέει: Στην αρχή του καλοκαιριού που ακολούθησε, την πρώτη μέρα του καινούριου φεγγαριού, έγινε μερική έκλειψη του ήλιου και σε λίγες μέρες, τον ίδιο μήνα, σεισμός. Αλλά δεν είναι σαφές αν ο σεισμός έγινε στην Αθήνα ή σε άλλο μέρος της χώρας. Η έκλειψη αυτή έγινε στις 21 του δικού μας Μαρτίου του 424 π.χ.

Το καλοκαίρι του 420 π.χ. οι Αθηναίοι είχαν συγκαλέσει σύναξη του λαού για να ακούσουν αντιπροσωπεία των Αργιτών με σκοπό να αποφασίσουν αν θα κάνουν συμμαχία με το Άργος εναντίον των Σπαρτιατών. Ο Πλούταρχος λέει: «ἐβοήθησε δὲ τῷ Νικίᾳ σεισμός τις διὰ μέσου γενόμενος καὶ διαλύσας τὴν ἐκκλησίαν». Φαίνεται ότι λόγος της διάλυσης της εκκλησίας (δηλ. της συγκέντρωσης) δεν ήταν τόσο η σφοδρότης του σεισμού αλλά το ότι αυτός θεωρήθηκε ως διοσημία, δηλαδή αρνητικό σημάδι των θεών.
Η επικρατούσα συνήθεια στην Αθήνα ήταν οι διοσημίες να επιφέρουν διάλυση της εκκλησίας του δήμου. Μάλιστα υπήρχε τέτοια υπερβολή στη συνήθεια αυτή ώστε ο Αριστοφάνης, στους Αχαρνείς, σατιρίζει τη συνήθεια βάζοντας τον Δικαιόπολη να απαγορεύει να γίνει συζήτηση για το μισθό των Θρακών, επειδή έσταξε σταγόνα βροχής πάνω του και αυτό θεωρήθηκε διοσημία.

Περί το 411 π.χ., που η Κως είχε γκρεμιστεί συθέμελα από ισχυρό σεισμό, το μεγαλύτερο απ’ όσους θυμόμαστε , όπως γράφει ο Θουκυδίδης , και οι κάτοικοί της είχαν καταφύγει στα βουνά, ο Λακεδαιμόνιος Αστύοχος που περνούσε από εκεί με μερικά πλοία λεηλάτησε πλήρως το νησί, αφήνοντας πίσω μόνο τους ελεύθερους πολίτες που δεν εξανδραπόδισε. Οι παραπάνω σεισμοί αναφέρονται στις πηγές μεταξύ των καταστρεπτικότερων της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Το ολέθριο έργο του χθόνιου Ποσειδώνα που έσειε τη γη συμπληρωνόταν από γιγάντια κύματα που ύψωνε ο ίδιος ως κυρίαρχος της θάλασσας, καταστρέφοντας ή και βυθίζοντας ολόκληρες πόλεις.

Τον χειμώνα του 373 π.Χ. έγινε στον Κορινθιακό ο καταστρεπτικότερος ίσως σεισμός της ελληνικής ιστορίας, ενώ στην Αθήνα ήταν άρχων ο Αστείος. Χάθηκαν δύο σπουδαίες πόλεις: η Ελίκη (περί τα 7 χιλιόμετρα ΝΑ του Αιγίου) και η Βούρα. Τότε καταστράφηκε και ο ναός του Απόλλωνος στους Δελφούς.

Τα μοναδικά σωζόμενα νομίσματα της Αρχαίας Ελίκης, βρίσκονται σήμερα στο Βερολίνο. Στο αριστερό, διακρίνεται η ονομασία της εξαφανισμένης πόλης

Ο σεισμός αποδόθηκε στην οργή του Ποσειδώνα που είχαν προκαλέσει οι Ελικαείς γιατί σκότωσαν Ίωνες ικέτες που κατέφυγαν στο ιερό του Ελικωνίου Ποσειδώνος. Πέντε μέρες προ του καταποντισμού τα ζώα εγκατέλειψαν το έδαφος της Ελίκης. Ο τρομερός σεισμός έγινε ξαφνικά και νύχτα, και ταυτόχρονα η ξηρά κατακλύστηκε από τη θάλασσα και η Ελίκη, που απείχε 12 στάδια, δηλαδή 2,16 χιλιόμετρα από τη θάλασσα, παρασύρθηκε αύτανδρη. Από το άλσος του Ποσειδώνος φαίνονταν μόνο οι κορφές των δέντρων. Κατά τον Ερατοσθένη, το χάλκινο άγαλμα του Ποσειδώνος, που κρατούσε ιππόκαμπο, βρισκόταν όρθιο στον βυθό ενάμιση αιώνα αργότερα και έσκιζε τα δίχτυα των ψαράδων.
Δέκα λακωνικά πλοία αγκυροβολημένα εκεί βυθίστηκαν. Οι δύο χιλιάδες άνδρες που έστειλαν οι Αχαιοί για βοήθεια δεν κατόρθωσαν ούτε να περισυλλέξουν τους νεκρούς. Από τη Βούρα, που απείχε 40 στάδια (7,2 χιλιόμετρα) από τη θάλασσα, σώθηκαν μόνον όσοι έλειπαν από την πόλη.

Η περιοχή της Δυτικής Πελοποννήσου παρουσιάζει έντονη σεισμική δραστηριότητα. Με βάση τα στοιχεία συγγραφέων οι κυριότεροι σεισμοί από άποψη καταστροφών, βασισμένοι σε ιστορικές μαρτυρίες, έγιναν το 399 και 387 π.χ. Ο Ξενοφών αναφέρει μεγάλους σεισμούς στην Ηλεία.

Δελφοί : Το 279 π.χ. Κατά την επιδρομή του Βρέννου (Σύμφωνα με τους Ιουστίνο, Παυσανία και Αππιανό) με τη στρατιά των Γαλατών στην περιοχή του Παρνασσού, από σεισμό (Οι σεισμολόγοι Βασ. & Κατ. Παπαζάχου τον εκτιμούν σε μέγεθος 6,4 R.) σχίστηκε μέρος του βουνού και έπεσε πάνω στο Γαλατικό στρατό. Βροχή από κοφτερές πέτρες κατρακύλησε απάνω τους προκαλώντας καταστροφές. Σχεδόν όλη την ημέρα η περιοχή αυτή με τους Γαλάτες δονήθηκε βίαια.

Ένας άλλος σεισμός, το 227 π.χ., μεγέθους 7,2 βαθμών με επίκεντρο τη Ρόδο, γκρέμισε τον Κολοσσό του Ηλίου, το μεγαλύτερο μέρος από τα τείχη και το ναύσταθμο της Ρόδου.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του αγάλματος, η στάση του με ανοικτά πόδια στην είσοδο του λιμανιού είναι καθαρά φανταστική.

Κυτίνιο: Το 226 π.χ.

Στην ηγετική πόλη της αρχαίας Δωρίδας, στις βόρειες πλαγιές του Παρνασσού, μνημονεύεται σε επιγραφή που βρέθηκε στην Ξάνθο της Λυδίας (είναι επιστολή των Δωριέων του Κυτινίου, που ζητά οικονομική ενίσχυση) σεισμός 6,4 R ( Το μέγεθος του σεισμού εκτιμήθηκε από Βασ. & Κατ. Παπαζάχου) με καταστροφές. Μέρος των τειχών από όλες τις πόλεις της περιοχής είχε καταρρεύσει (την περίοδο που ο Αντίγονος εισέβαλε στη Φωκίδα). Είναι πιθανή, μια ευρύτερη σεισμική έξαρση, που κατέστρεψε τα τείχη της Μελιταίας (στη βόρεια πλευρά της Όθρυος). Για ανοικοδόμηση των τειχών αυτής, ο βασιλιάς των Αθαμάνων έδωσε 10 ασημένια τάλαντα. Επίσης είναι πιθανό να συνδέεται με τη σεισμική αυτή έξαρση και η υποχώρηση της θάλασσας στην Λάρυμνα, όπου πλοία του Αντίγονου (γιου του Δημητρίου) που έπλεαν, βρέθηκαν στη στεριά.

Ο σεισμός που κατέστρεψε τη Ρόδο περί το 226 π.χ. μεταξύ των άλλων καταστροφών τσάκισε στα γόνατα και τον περίφημο κολοσσό ύψους 32 μ. και τον ξάπλωσε στο έδαφος. Σημαντική βοήθεια ήρθε τότε στη Ρόδο από διάφορα σημεία: ο Ιέρων των Συρακουσών έστειλε έξι τάλαντα αργύρου (περίπου 155 κιλά) και αργυρούς λέβητες για την ανοικοδόμηση του τείχους, παρείχε δε ατέλεια στα πλοία της Ρόδου. Οι παρόμοιες καταστροφές δεν αντιμετωπίζονταν πάντα με πνεύμα αλληλεγγύης.

το έτος 17 μΧ με επίκεντρο τις Σάρδεις, γκρέμισε, όπως προκύπτει από κείμενα των Τάκιτου και Στράβωνα, σπουδαίες πόλεις της Μικράς Ασίας, όπως η Λαοδίκεια και τα Θυάτειρα, καθώς και η Ρόδος.

Οπούντας: 105 μΧ. Η πληροφορία έρχεται από τον Ευσέβιο. Ισχυρός σεισμός κατέστρεψε τον Οπούντα στη Λοκρίδα και τους Ωρεούς στη Β. Εύβοια. Σημειώθηκε επί Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού, ο οποίος φρόντισε για την ανακούφιση των σεισμοπαθών. Το μέγεθος του σεισμού εκτιμήθηκε (Βασ. & Κατ. Παπαζάχου) σε 6,4 R.

Δελφοί : Το 361 μΧ. Σεισμός κατέστρεψε το παλάτι και τα άλλα κτίρια του Μαντείου. Ο ρωμαίος Ορειβάσιος, που πήγε για να λάβει χρησμό (με εντολή του αυτοκράτορα Ιουλιανού) ανέφερε ότι “ακόμη και το λάλον ύδωρ έχει στερέψει”. Το μέγεθος του σεισμού εκτιμήθηκε σε 6,8 R.

Ο σεισμός στην Κρήτη το 365 μΧ. έλαβε χώρα κατά την ανατολή του ηλίου στις 21 Ιουλίου 365 με επίκεντρο κοντά στις ακτές της δυτικής Κρήτης. Ο σεισμός υπολογίζεται ότι είχε μέγεθος μεγαλύτερο από 8 Ρίχτερ. Υπολογίζεται μεταξύ 8,3 και 8,7 Ρίχτερ, γεγονός που τον κατατάσσει ως τον ισχυρότερο σεισμό που έχει καταγραφεί στη Μεσόγειο. Εκτιμήσεις Ελλήνων γεωλόγων τοποθετούν το ρήγμα του καταστροφικού σεισμού από το ρήγμα της Φαλάσαρνας έως τη ρηξιγενή ζώνη των Σφακίων, που θα μπορούσε να έχει δώσει τέτοια μεγέθη σεισμών. Ο σεισμός προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές στην κεντρική και νότια Ελλάδα, στη Λιβύη, στη Μικρά Ασία και την Αίγυπτο. Σχεδόν όλες οι πόλεις της Κρήτης καταστράφηκαν από τον σεισμό. Τον σεισμό ακολούθησε ένα τσουνάμι που προξένησε καταστροφές σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως στο Δέλτα του Νείλου και την Αλεξάνδρεια, όπου σκότωσε χιλιάδες και έφτασε σχεδόν 3 χιλιόμετρα στην ενδοχώρα. Επίσης, προκάλεσε την ανύψωση της δυτικής Κρήτης μέχρι και 9 μέτρα. Ο σεισμός είχε μεγάλο αντίκτυπο στους ανθρώπους στο τέλος της αρχαιότητας και αναφέρεται από μεγάλο αριθμό έργων διαφόρων συγγραφέων.

Ο σεισμός του 365 μ.Χ. προκάλεσε ανύψωση της Κρήτης από τη δυτική της πλευρά μέχρι και 9 μέτρα.

Ο Ρωμαίος ιστορικός Αμμιανός Μαρκελλίνος έγραψε για τις επιπτώσεις που είχε ο σεισμός της Κρήτης στην Αλεξάνδρεια: «Λίγο μετά το πρώτο φως της αυγής, αφού προηγήθηκαν βροντές και αστραπές, ολόκληρη η γη συνταράχθηκε. Η θάλασσα αποσύρθηκε και τα νερά της τραβήχτηκαν σε τέτοια έκταση ώστε ο βυθός της αποκαλύφθηκε. Μπορούσε, έτσι, κανείς να δει χωμένα βαθιά στη λάσπη πολλά θαλάσσια όντα και πολλές οροσειρές και κοιλάδες που, ενώ ήταν πάντοτε σκεπασμένες με νερό, έγιναν ορατές, καθώς έπεφταν πάνω τους για πρώτη φορά οι ακτίνες του ήλιου. Πολλά πλοία εξόκειλαν και πολλοί άνθρωποι περιπλανιόνταν στα λίγα νερά που έμειναν μαζεύοντας ψάρια και άλλα θαλάσσια όντα, αλλά τα θαλάσσια κύματα επανήλθαν υπερυψωμένα και όρμησαν πάνω στα αβαθή νερά, στα νησιά και σε εκτεταμένες στεριές ισοπεδώνοντας πολλά κτίρια ή οτιδήποτε συναντούσαν στον δρόμο τους. Τεράστιες ποσότητες νερού φόνευσαν, κατά την επιστροφή τους, πολλές χιλιάδες ανθρώπων. Όταν η μανία των νερών κόπασε, φάνηκαν κατεστραμμένα πλοία και πτώματα ναυαγών. Μερικά μεγάλα πλοία είχαν εκσφενδονιστεί από το κύμα στις στέγες σπιτιών, όπως συνέβη στην Αλεξάνδρεια, και άλλα σε απόσταση μέχρι δύο μίλια μέσα στην ξηρά».

Εχινός: 551 μΧ. Σεισμική έξαρση στην ευρύτερη περιοχή της κεντρικής Ελλάδος, με τρεις κύριους σεισμούς που εκδηλώθηκαν στο Μαλιακό Κόλπο, στο ΒΑ Κοριθνιακό Κόλπο (Κρισαίο Κόλπο δηλαδή ο κόλπος της Ιτέας, Χαιρώνεια, Κορώνεια) και στον Πατραϊκό Κόλπο (Πάτρα, Ναύπακτο). Πολλά χωριά και 8 πόλεις ισοπεδώθηκαν, όπως π.χ. Χαιρώνεια, Κορώνεια, Πάτρα και Ναύπακτος (με πολλούς νεκρούς). Στο έδαφος έγιναν χάσματα. Ξαφνικό θαλάσσιο κύμα (τσουνάμι) στο Μαλιακό Κόλπο έπληξε τις πόλεις Εχίνο και Σκάρφεια, τις οποίες ισοπέδωσε. Έμεινε τοποθεσία με το όνομα Σχίσμα, όπου υπήρξαν οι περισσότεροι νεκροί και καταστροφές. Πιθανά είχε συγκεντρωθεί πολύ κόσμος λόγω κάποιας γιορτής. Το μέγεθος εκτιμήθηκε σε 6,8 R.

Ναός Δία

551 μ. Χ. Λέγεται ότι ο περίφημος ναός του Δία στην Ολυμπία καταστράφηκε από σεισμό που έγινε στις 7 Ιουλίου 551 μ.Χ

Την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Περισσότεροι από 85 σεισμοί, μεγέθους άνω των 6,5 βαθμών, είχαν σημειωθεί κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές. Οι σεισμοί αυτοί, επίσης περιγράφονται από τον καθηγητή κ. Παπαζάχο.

Οι άνθρωποι κατά την περίοδο αυτή, απέδιδαν τους σεισμούς στα ίδια αίτια που τους απέδιδαν και οι αρχαίοι Έλληνες (σε ατμούς που βρίσκονται υπό πίεση μέσα στη γη, κλπ) ή είχαν περισσότερο υποβαθμισμένες απόψεις για το θέμα αυτό, αφού πολλοί πίστευαν ότι οι σεισμοί προκαλούνται από δράκοντες που βρίσκονται μέσα στη γη και κατά καιρούς την ταράζουν, όπως ήταν το τεράστιο γατόψαρο που πίστευαν οι Ιάπωνες ότι προκαλεί τους σεισμούς.

Ο ιστορικός του Βυζαντίου Αγαθίας (536-582 μ.Χ.) διατύπωσε την άποψη ότι η γη έχει φλέβες που είναι πλατειές στο εσωτερικό της και στενεύουν προς την επιφάνεια της γης. Έλεγε ότι πολύς άνεμος βγαίνει προς τα έξω από τις φλέβες αυτές και ταράζει μόνο τους τόπους που βρίσκονται κοντά στις φλέβες και όχι όλη την γη.

Ο Λέων Διάκονος (950-993 μ.Χ.), περιγράφοντας τον σεισμό που έγινε στις 7 Σεπτεμβρίου 968 στην Κλαυδιούπολη (Ν. Τουρκία, απέναντι από την Κύπρο), εκθέτει τις επικρατούσες στην αρχαιότητα θεωρίες για τη γένεση των σεισμών αλλά γράφει ότι αυτός πιστεύει ότι το αίτιο των σεισμών είναι η θεϊκή δύναμη για να τιμωρήσει τους ανθρώπους για τις φαύλες πράξεις τους.

Γενικά, δέσποζε η θεοκρατική αντίληψη, κατά την εποχή αυτή, για τα αίτια γένεσης των σεισμών. Η ανατολική εκκλησία διέταζε συχνά να γίνονται γιορτές, νηστείες και λιτανείες στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλα μέρη της Βυζαντινής αυτοκρατορίας για την προστασία από τις σεισμικές δονήσεις. Ο ρυθμός των μεγάλων σεισμών που μελετήθηκαν κατά την περίοδο αυτή παραμένει ο ίδιος με το ρυθμό της προηγούμενης περιόδου, δηλαδή, 5 σεισμοί ανά αιώνα. Οι περιγραφές των σεισμών που διαθέτουμε για όλη σχεδόν την περίοδο αυτή βρίσκονται σε κείμενα βυζαντινών κυρίως ιστορικών και μόνο για μερικούς σεισμούς προς το τέλος αυτής της περιόδου οφείλονται σε "ενθυμήσεις" (σημειώσεις καλόγερων στα περιθώρια ιερών βιβλίων) και σε περιηγητές της εποχής.

Οι μεγάλοι σεισμοί του Βυζαντίου

Από τους μεγαλύτερους σεισμούς της Βυζαντινής περιόδου, ήταν αυτός που συνέβη στη Νικομήδεια, στις 24 Αυγούστου του 358 και σύμφωνα με τους χρονικογράφους της εποχής "χάθηκε η πόλη γιατί καταποντίστηκε στη γη και στη θάλασσα", ενώ προκάλεσε τρομερές καταστροφές στην Ασία, στη Βηθυνία και στη Μακεδονία.

Το αρχαίο υδραγωγείο της Νικομήδειας.

Επίσης, ένας άλλος τρομακτικός σεισμός, μεγέθους 8,2 που συνέβη στις 21 Ιουλίου του 365 με επίκεντρο την Γόρτυνα, κατέστρεψε δέκα πόλεις της Κρήτης, ενώ ο Χιώτης (1886) αναφέρει ότι ράγισαν οι κορυφές του Ταϋγέτου, γκρεμίστηκε ο ναός του Δία στην Ολυμπία και δημιουργήθηκαν τόσα παλιρροιακά κύματα που έφτασαν μέχρι την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, πλημμυρίζοντάς την, αλλά και σε όλες τις παραλιακές πόλεις της Μεσογείου.

Μία άλλη δόνηση, 7,5 βαθμών, στις 8 Νοεμβρίου του 447, με επίκεντρο την Κωνσταντινούπολη, γκρέμισε τα τείχη της Πόλης και έπληξε τη Φρυγία, τη Βυθινία και τον Ελλήσποντο.

Σεισμός 6,8 βαθμών, που συνέβη το έτος 518, κατέστρεψε ολόκληρη την πόλη Σκούπι, τα σημερινά Σκόπια και ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός την ανοικοδόμησε και την ονόμασε Ιουστινιανή η Πρώτη.

Στις 7 Ιουλίου του 551, ένας σεισμός 7,2 βαθμών με επίκεντρο τη Χαιρώνεια, ισοπέδωσε εκτός από τη Χαιρώνεια, την Πάτρα και τη Ναύπακτο ολόκληρη.

Το 597, ένας σεισμός 6,8 βαθμών, με επίκεντρο τους Φιλίππους, ερήμωσε την πόλη και άλλαξε τον ρου του ποταμού Στρυμόνα.

Στις 26 Οκτωβρίου του 740, δόνηση 7,4 βαθμών, με επίκεντρο την Κωνσταντινούπολη, γκρέμισε εκατοντάδες σπίτια και πολλές εκκλησίες και μοναστήρια, κατέστρεψε τον ανδριάντα του Μεγάλου Θεοδοσίου, ενώ προκάλεσε μεγάλες ζημιές σε πολλές πόλεις της Μ. Ασίας. Ενώ άλλος σεισμός 7,5 βαθμών το 926 από το ίδιο επίκεντρο, γκρέμισε τα πυργώματα του Βυζαντίου, γκρέμισε πολλά σπίτια και ναούς καθώς και τον δυτικό τρούλο της Αγίας Σοφίας.

Μία φοβερή δόνηση 8,00 βαθμών, το Δεκέμβριο του 1303, με επίκεντρο τη Ρόδο, ανέτρεψε τελείως το νησί, σκότωσε 4.000 ανθρώπους στο Χάνδακα, ενώ εξ αιτίας του προκλήθηκαν μεγάλες καταστροφές στην Κορώνη, τη Μεθώνη, μεγάλο μέρος της Κρήτης και πολλά μέρη της Πελοποννήσου, ενώ και η Αλεξάνδρεια έπαθε τα πάνδεινα εξαιτίας του σεισμού. Ο σεισμός προκάλεσε τσουνάμι το οποίο προξένησε πολλές καταστροφές σε όλη την ανατολική Μεσόγειο, ιδίως στην Κρήτη και το δέλτα του Νείλου. Στη νοτιοδυτική Κρήτη τα κύματα από τον σεισμό υπολογίζεται ότι είχαν ύψος 12 μέτρων. Το ύψος των κυμάτων ήταν μεγάλο και στο δέλτα του Νείλου, όπου υπολογίζεται ότι στην Αλεξάνδρεια έφτασε τα 9,5 μέτρα. Λεπτομερείς πληροφορίες διατίθενται από αναφορές εκπροσώπων του Ηρακλείου (τότε λέγονταν Κάντια ή Χάνδακας) προς την ενετική διοίκηση, γραμμένες την ημέρα του σεισμού και είκοσι ημέρες αργότερα. Περιγράφουν την έκταση των ζημιών στα κύρια δημόσια κτίρια του Χάνδακα και κάστρα σε ολόκληρο το νησί. Οι εκθέσεις αναφέρουν επίσης ότι τα περισσότερα θύματα ήταν γυναίκες και παιδιά, χωρίς να δίνουν αριθμούς. Υπήρξαν επίσης μαζικές πλημμύρες στην Αλεξάνδρεια. Πολλά πλοία καταστράφηκαν, μερικά από αυτά έφτασαν τα 3 χιλιόμετρα ενδοχώρα. Η πόλη λιμάνι της Άκρα, στις ακτές της Λεβαντίνης, επηρεάστηκε επίσης, κτίρια καταστράφηκαν και οι άνθρωποι πέθαναν. Στην Αίγυπτο ο σεισμός προκάλεσε σοβαρές ζημιές στο Κάιρο, αποσυναρμολογώντας μεγάλο μέρος καλύμματος από λευκό ασβεστόλιθο της Μεγάλης Πυραμίδας και πτώση μιναρέδων σε πολλά τζαμιά. Στην Αλεξάνδρεια τα τείχη της πόλης καταστράφηκαν κυρίως και ο Φάρος της Αλεξάνδρειας υπέστη σοβαρές ζημιές.

Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας λειτουργεί για τελευταία φορά. Ισχυρός σεισμός διαρρηγνύει τα τοιχώματά του και καταπίπτει μέρος αυτού.

Υπάρχει η αναφορά για Αθήνα έναν σεισμό γύρω στα 1321 μ.Χ. αλλά αυτός είναι αμφίβολος.

Ο σκοτεινός μεσαίωνας

Ένας σεισμός 7,2 βαθμών, την 1η Ιουλίου 1494, με επίκεντρο το Ηράκλειο, προκάλεσε εξαιρετικά μεγάλες ζημιές σε πολλές περιοχές της Κρήτης, ενώ στο λιμάνι μεγάλα κύματα προξένησαν βίαιες συγκρούσεις αγκυροβολημένων πλοίων

Σεισμός 7,7 βαθμών με επίκεντρο την πόλη Τσορούμ (Τσουρλού) της Μικράς Ασίας, στις 14 Σεπτεμβρίου 1509, σκότωσε 13.000 ανθρώπους και γκρέμισε 109 τζαμιά, 1070 σπίτια, γκρέμισε όλα προς την ξηρά τα διπλά τείχη της Κωνσταντινούπολης, τους επτά πύργους, ενώ στο σπίτι του Βεζίρη Μουσταφά Πασά καταστράφηκε και σκοτώθηκαν 300 ιππείς με τα άλογά τους.

1506 μΧ Στην Ιεράπετρα της Κρήτης, σεισμός μεγέθους 7,2 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους περίπου 300 άτομα, ενώ καταστράφηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους οι πόλεις Ιεράπετρα (εκτός από τα τείχη της, που παρέμειναν άθικτα) και Σητεία.

1509 Στην Ανατολική Θράκη, σεισμός μεγέθους 7,7 βαθμών. Σκοτώθηκαν πολλοί άνθρωποι, ενώ παρατηρήθηκε κα μεγάλο θαλάσσιο κύμα. Το επίκεντρο βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή της Κωνσταντινούπολης.

Λαμία : Μάρτιος 1545 Στις 23 Μαρτίου 1545, τρεις ώρες πριν τα ξημερώματα έγινε (Αναφέρεται σε επιστολή) τρομερός σεισμός, εκτιμήθηκε σε 6,8 R, που κατέστρεψε τη Λαμία (Sittuni), όπου ανασύρθηκαν από τα ερείπια 3.700 πτώματα περίπου, ενώ άλλα έμειναν κάτω από τα συντρίμμια. Η γη άνοιξε και πολύ νερό ξεχύθηκε προς τη Λαμία. Η Υπάτη είχε λιγότερες καταστροφές, αν και μεγάλο μέρος της πόλης καταστράφηκε με πολλούς νεκρούς. Αναφέρθηκε ως είδηση από εμπόρους της Ναυπάκτου μεγάλη καταστροφή της Πελασγίας. Επίσης αναφέρθηκε ότι έπεσαν και τα τείχη των πόλεων αυτών.

Κατολισθήσεις στο Ξηρόμερο, έφραξαν έναν ποταμό (πιθανά τον Αχελώο) που υπερχείλισε. Τα τείχη της Ναυπάκτου ρηγματώθηκαν σε 2 μέρη. Ο σεισμός είχε διάρκεια και έγινε αισθητός σε Ζάκυνθο και Κεφαλονιά.

Αγία Ευθυμία, Φωκίδα : 1580 Από σεισμό καταστράφηκε εντελώς το χωριό Μυνιά (Αγία Ευθυμία). Ζημιές και θύματα είχαν τα χωριά Κολοπετινίτσα, Βουνιχώρα, Πέντε Όρια. Πολλά σπίτια έπεσαν στο Λιδωρίκι, Άμφισσα, Ναύπακτο, Γαλαξίδι και περίχωρα αυτού. Γκρεμίστηκαν τα κελιά της Μονής του Σωτήρος με 3 καλόγερους νεκρούς. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε Πελοπόννησο και Επτάνησα. Το μέγεθος εκτιμήθηκε σε 6,8 R.

Γαλαξίδι: 1660 Από σεισμό και επιδρομή πειρατών το Γαλαξίδι έγινε ερείπια. Σκοτώθηκαν και 5 πειρατές. Η εκκλησία καταστράφηκε. Η πόλη εγκαταλείφθηκε για 13 χρόνια, αλλά μετά ξανακτίστηκε. Το μέγεθος εκτιμήθηκε σε 6,4 R.

1674 Στη θαλάσσια περιοχή της Κέρκυρας, σεισμός μεγέθους 6,5 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους περίπου 200 άνθρωποι και η πόλη υπέστη σοβαρές καταστροφές.

Ναύπακτο:1703 Από σεισμό κατέρρευσε μια έπαλξη και έπαθαν ζημιές τα τείχη του Κάστρου.

1704 Στη θαλάσσια περιοχή της Λευκάδας, σεισμός μεγέθους 6,6 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους περίπου 40 άτομα. Πολλά σπίτια κατέρρευσαν στο Κάστρο και άλλα υπέστησαν ρήγματα, ενώ ο σεισμός έγινε έντονα αισθητός και στην Κεφαλονιά, στη Ζάκυνθο, στην Κέρκυρα, στην Πρέβεζα και στην Άρτα

3-9-1705 : Στην Αθήνα έγινε αισθητή σεισμική δόνηση που προερχόταν από την περιοχή ανάμεσα στον Ωρωπό και στις Πλαταιές, γύρω στα 30 χιλιόμετρα από την Αθήνα.

Ο σεισμός του 1705 Αθήνα: Ο σεισμός αυτός έγινε μάλλον στις 3 Σεπτεμβρίου του 1705 και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των πολλών συζητήσεων και διαφορετικών απόψεων που μπορεί να προκαλέσει ένα ιστορικό κείμενο, ελλιπές ως προς τις πληροφορίες που παρέχει, γύρω από ένα σεισμικό συμβάν της ιστορικής περιόδου. Πράγματι, οι συζητήσεις μεταξύ των σεισμολόγων και των ιστορικών, σχετικά με το πότε έγινε το συμβάν και αν επρόκειτο για σεισμό ή για καταστροφικό γεγονός εξαιτίας επιδρομέων, διάρκεσαν επί σχεδόν ενάμιση αιώνα.

Από όλα τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι ο σεισμός έβλαψε την Ακρόπολη, την εκκλησία του Αγίου Διονυσίου και την οικία του μητροπολίτη, που ευρίσκοντο στη βόρεια πλαγιά του βράχου του Άρειου Πάγου, που εντοπίζεται ανάμεσα στην Ακρόπολη και τους λόφους της Πνύκας και του Αγοραίου Κολωνού.

Ρήγμα

Στην αρχαιότητα ο βράχος αυτός ήταν ο τόπος της Βουλής του Αρείου Πάγου, δηλαδή του δικαστικού σώματος της αρχαίας Αθήνας. Γύρω στα μέσα του 16ου αιώνα στην κορυφή του λόφου κτίσθηκε ναός προς τιμήν του Διονυσίου του Αρεοπαγίτη που υπήρξε ο πρώτος επίσκοπος της Αθήνας και σήμερα είναι ο πολιούχος αυτής. Ο χριστιανικός ναός ήταν τρίκλιτος σε ρυθμό βασιλικής. Στα ΒΔ του ναού αυτού υπήρχε η μητροπολιτική οικία που επλήγη από τον σεισμό. Επίσης, ζημιές υπέστησαν τα κελιά του μοναστηριού του Νικοδήμου, που βρισκόντουσαν μάλλον πλησίον της σημερινής Ρωσικής Εκκλησίας, και η Βασιλική Εκκλησία που πιθανώς βρισκόταν πλησίον του Σταδίου.

Όμως, το γεγονός ότι δεν αναφέρθηκαν θύματα από τον σεισμό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μάλλον δεν επρόκειτο για πολύ ισχυρό σεισμό. Δεν έχουμε επαρκή στοιχεία ούτε για το επίκεντρο ούτε για το μέγεθος του σεισμού.

Ναύπακτος : 1714 Στις 27 Ιουλίου 1714 έγινε σεισμός με μεγάλες καταστροφές στα σπίτια, διοικητήριο, τζαμί, μέρος του κάστρου και λιμάνι. Μεγάλες ζημιές έπαθε και η Πάτρα.

Θερμοπύλες : 1740 Τη νύχτα 23 Σεπτεμβρίου 1740 έγινε σεισμός, ο οποίος αναφέρθηκε από τον άγγλο περιηγητή Ρίτσαρντ Πόκοκ (Pocoque) που βρέθηκε τότε στο Ζητούνι. Όλα τα πλινθόκτιστα σπίτια (300-400 περίπου) έπεσαν και υπήρξαν θύματα. Τα τούρκικα σπίτια (με ασβεστοκονίαμα) δεν κατέρρευσαν. Καταστράφηκαν τα χωριά Θερμοπύλες, Μώλος, Ρεγγίνι και Υπάτη (Παλαιά Πάτρα). Κατέρρευσε και η Μονή Αγάθωνος. Στην πεδιάδα έγιναν ρήγματα. Ο σεισμός είχε βοή και ήταν μεγάλος. Έγινε έντονα αισθητός στη Ζαγορά μέχρι και τα Γιάννενα. Το μέγεθος εκτιμήθηκε σε 6,6 R.

Ρήγματα

1742 Στη Ζάκυνθο, σεισμός 6,5 βαθμών. Προκάλεσε το θάνατο 120 ανθρώπων, οι οποίοι παγιδεύτηκαν στα ερείπια των κατεστραμμένων σπιτιών.

Ναύπακτος : 1756 Από ισχυρό σεισμό έπεσαν στη Ναύπακτο δύο τζαμιά, πύργοι και τείχη του κάστρου. Αντίστοιχες καταστροφές έγιναν στο φρούριο και τα οχυρώματα του Αντιρρίου. Ζημιές έγιναν στο Αίγιο, Λιδωρίκι και Άμφισσα.

1783 (26 Φεβρουαρίου) Ισχυρός σεισμός στην Κεντρική Πελοπόννησο (Στεμνίτσα).

Σεισμοί από το 1767

Στην Κεφαλονιά το 1767, σεισμός μεγέθους 7,2 βαθμών, ο σφοδρότερος από τους σεισμούς που είχαν εκδηλωθεί μέχρι τότε στο νησί. Σκοτώθηκαν συνολικά 250 άνθρωποι, ενώ πολλά κτήρια καταστράφηκαν ολοσχερώς. Στο έδαφος παρατηρήθηκαν ρωγμές, η μεγαλύτερη από τις οποίες είχε μήκος 100 μ. και πλάτος 1 μ. Πολλές καταστροφές προκλήθηκαν και στη Λευκάδα, ενώ οι μετασεισμικές δονήσεις συνεχίστηκαν επί ένα χρόνο.

1783 Στη Λευκάδα, σεισμός μεγέθους 7 βαθμών. Προκάλεσε το θάνατο 40 ανθρώπων και πολλές κατολισθήσεις, καταπλάκωσαν ολόκληρα χωριά προκαλώντας εκτεταμένες καταστροφές. Ο σεισμός έγινε αισθητός στην Κεφαλονιά, στη Ζάκυνθο, καθώς και στις πόλεις Πάντοβα και Βενετία της Ιταλίας

13-6-1785 : Σεισμική δόνηση με επίκεντρο τον Ωρωπό, 35 χιλιόμετρα βόρεια της Αθήνας.

Από ιστορικά βιβλία μαθαίνουμε ότι στις 24 Ιουνίου του 1785 έγινε σεισμός στην Αθήνα. Από οθωμανικό έγγραφο προκύπτει ότι, την ίδια εποχή, στη Χαλκίδα, ζημιές υπέστησαν από τον σεισμό το κάστρο και ο δρόμος προς τη γέφυρα και ότι χρειάζονταν επισκευή. Μάλλον επρόκειτο για τον ίδιο σεισμό που έγινε αισθητός στην Αθήνα.

1786 Στην Κέρκυρα, σεισμός μεγέθους 6,6 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους 120 άνθρωποι και πάρα πολλοί τραυματίστηκαν..

1791 Στη Ζάκυνθο, σεισμός μεγέθους 6,7 βαθμών. Προκάλεσε το θάνατο 22 ανθρώπων και τον τραυματισμό πολλών. Ο σεισμός, ο οποίος έπληξε σχεδόν αποκλειστικά το ανατολικό μέρος του νησιού, προκάλεσε ζημιές και στη Γαστούνη της Πελοποννήσου, ενώ έγινε αισθητός μέχρι την Ιταλία

Γαλαξίδι: 1794 Ισχυρός σεισμός έγινε στις 11 Ιουνίου 1794. Σε μια τοποθεσία, κοντά στη θάλασσα, άνοιξε η γη και νερό με κοκκινωπή λάσπη πετάχτηκε και κύλησε προς τη θάλασσα. Στην ακτογραμμή, η θάλασσα ανέβηκε ψηλότερα στα 10 βήματα με θόρυβο και μετά υποχώρησε χαμηλότερο από το κανονικό επίπεδο πάλι περίπου 10 βήματα. Αυτό επαναλήφθηκε και μειούμενο είχε διάρκεια 12 ωρών, μέχρι η επιφάνεια να επιστρέψει στην παλαιά στάθμη της. Ανάλογο φαινόμενο παρατηρήθηκε σ’ όλο τον Κορινθιακό Κόλπο. Το μέγεθος εκτιμήθηκε σε 6,7 R.

17-9-1805 ή 17-11-1805 : Σεισμική δόνηση έγινε αισθητή τις νυχτερινές ώρες στην Αθήνα. Από διήγηση του Άγγλου περιηγητή Dodwell μαθαίνουμε ότι το 1805 μερικά τμήματα, προφανώς μαρμάρινα, του δυτικού τυμπάνου του Παρθενώνα έπεσαν εξαιτίας κάποιου σεισμού που έγινε στις 17 Σεπτεμβρίου ή Νοεμβρίου εκείνου του έτους.

1810 Στο Ηράκλειο της Κρήτης, σεισμός μεγέθους 7,8 βαθμών, ένας από τους καταστροφικότερους στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Σκοτώθηκαν άνθρωποι, ενώ καταστράφηκε περίπου το ένα τρίτο των σπιτιών του Ηρακλείου. Ο σεισμός έγινε έντονα αισθητός στη Νάπολη και στην Τεργέστη της Ιταλίας, στη Μάλτα, στη Βόρεια Αφρική και στην Κύπρο.

1820 (29 Δεκεμβρίου) Ισχυρός σεισμός στην Ηλεία και Αρκαδία.

Νεώτερη Ελλάδα

1825 Στη Λευκάδα, σεισμός μεγέθους 6,7 βαθμών. Προκάλεσε το θάνατο 58 ανθρώπων και τον τραυματισμό πολλών. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε όλα τα Ιόνια νησιά.

Πολύ ισχυρός σεισμός έγινε στον Σαρωνικό κόλπο, κοντά στην Ύδρα και τον Πόρο, στις 9.45 το πρωί της 20ης Μαρτίου 1837. Σύμφωνα με τον Γερμανό διευθυντή του Αστεροσκοπείου Αθηνών Julius Schmidt, ο οποίος συνέλεξε πληροφορίες για τον σεισμό αυτό, από αυτόπτες μάρτυρες και εφημερίδες της εποχής, ο σεισμός προκάλεσε μεγάλη ταραχή στην Αθήνα όπου πολλοί άνθρωποι βγήκαν φοβισμένοι από τα σπίτια τους και σταυροκοπήθηκαν. Από το δυτικό τμήμα του Τετρακιώνιου της Αγοράς έπεσαν μεγάλα μαρμάρινα τμήματα. Ο σεισμός είχε μέγεθος γύρω στο 6,0 της κλίμακας Richter.

1837 (15 Αυγούστου) Ισχυρός σεισμός στο Πύργο Ηλείας.

1838 (28 Νοεμβρίου) Σφοδρός σεισμός στη Καλαμάτα.

1843 Στη Χάλκη της Δωδεκανήσου, σεισμός μεγέθους 6,5 βαθμών, ένας από τους πιο φονικούς των δύο περασμένων αιώνων. Σκοτώθηκαν 600 άνθρωποι, ενώ προκλήθηκε η κατάρρευση ενός ολόκληρου βουνού και η βύθιση πλοίων.

1846 (10 Ιουνίου) Καταστρεπτικός σεισμός στη Μικρομάνη Μεσσηνίας.

Γραβιά: 1852 Από σεισμό κατέρρευσαν βράχοι κοντά στους Δελφούς. Πολλοί οικισμοί καταστράφηκαν στην περιοχή μεταξύ Γραβιάς και Μαυρολιθαρίου. Υπήρξαν ανθρώπινα θύματα, αλλά και κοπάδια από γιδοπρόβατα σκοτώθηκαν από τους βράχους που έπεφταν. Έγινε αισθητός και στη Ζάκυνθο. Το μέγεθος εκτιμήθηκε σε 6,0 R.

8-8-1853 : Στην Αθήνα έγινε αισθητός σεισμός, πιθανόν 6 Ρίχτερ.

Γύρω στις 8.30 το πρωί της 18ης Αυγούστου του 1853 η Θήβα επλήγη από καταστροφικό σεισμό μεγέθους γύρω στο 6,5. O σεισμός έγινε έντονα αισθητός στην Αθήνα αλλά δεν αναφέρθηκαν βλάβες.

1856 Στο Ηράκλειο της Κρήτης, σεισμός μεγέθους 8,2 βαθμών, από τους ισχυρότερους σεισμούς που έχουν εκδηλωθεί στη χώρα. Έχασαν τη ζωή τους 550 άτομα και περίπου 650 τραυματίστηκαν σοβαρά. Στην πόλη του Ηρακλείου καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα σπίτια, η ευρύτερη περιοχή υπέστη επίσης σοβαρές καταστροφές, ενώ ζημιές σημειώθηκαν σε ολόκληρη την Κρήτη

Γαλαξίδι 1794 - Ακροκόρινθος και η πόλη της Κορίνθου, Á. Geyer, 1858

Κόρινθος, ἐπὶ τῆς ἀρχῆς τοῦ Ἰσθμοῦ εἰς τὴν ἀρχαίαν της τοποθεσίαν ὑπὸ τὸν Ἀκροκόρινθον, ἀλλὰ ἐρειπωμένη καὶ ταπεινὴ, μόλις 1331 κατοίκους ἔχουσα· κατεστράφη δὲ ἐξ ὁλοκλήρου ὑπὸ τοῦ συμβάντος τρομεροῦ σεισμοῦ τὴν 9 Φεβρουαρίου 1858· ὅθεν διετάχθη νέος συνοικισμὸς αὐτῆς παρὰ τὴν παραλίαν τοῦ Λουτρακίου, εἰς θέσιν λεγομένην νῦν Σχοινιάν. Τὸ δὲ κύριον τῶν Κορινθίων προϊὸν εἶναι ἐλαιόλαδον καὶ σταφίδες Κορινθιακαὶ, ἀπὸ τὰ ὁποῖα πλουτίζονται καὶ οἱ κάτοικοι τῶν Τρικκάλων ἀπῳκισμένων μακρὰν τῆς θαλάσσης. — Πλησίον τῆς Κορίνθου εἰς τὴν παραλίαν τοῦ ὁμωνύμου κόλπου, Κιάτον καὶ Διμηνιὸν. ( περιγραφή κειμένου)

1867 Στη Λέσβο, σεισμός μεγέθους 6,8 βαθμών, από τους ισχυρότερους και πιο φονικούς που έχουν πλήξει το νησί. Έχασαν τη ζωή τους περίπου 550 άτομα και τραυματίστηκαν 800. Καταστράφηκε σχεδόν ολόκληρη η Μυτιλήνη, ενώ η φωτιά που εκδηλώθηκε μετά το σεισμό αποτελείωσε ό,τι είχε μείνει όρθιο. Από το σεισμό γλίτωσαν μόνο τα ορεινά χωριά.

1870 Στην Αράχοβα, σεισμός μεγέθους 6,8 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους 120 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 380, ενώ περισσότερες από οικοδομές κατέρρευσαν. Ο σεισμός έγινε αισθητός στην Εύβοια και στην Αττική. Οι μετασεισμικές δονήσεις, ορισμένες από τις οποίες ήταν αρκετά ισχυρές, διήρκεσαν 3,5 χρόνια.

1873 (25 Οκτωβρίου) Ισχυρός σεισμός προξένησε μεγάλες ζημιές στη ΒΔ Ηλεία.

17-1-1874 : Το πρωί έγινε σεισμική δόνηση που πιθανόν είχε επίκεντρο την Αθήνα.

Άγιος Κωνσταντίνος, Μαλεσίνα, Μαρτίνο: 1894 Στις 20 Απριλίου 1894 έγινε προσεισμός (6,6 R) με επίκεντρο τη Μαλεσίνα και Μαρτίνο. Πιο έντονα φαινόμενα ήταν στη χερσόνησο της Λάρυμνας και στην περιοχή της Αταλάντης. Μεγάλες καταστροφές έγιναν στα χωριά Προσκυνά, Μαλεσίνα και Μαρτίνο. Καταστράφηκε η Μονή Αγίου Γεωργίου Μαλεσίνας (του έτους 1512), όπως και ο βυζαντινός ναός του Αγ. Νικολάου στη Λάρυμνα (11-12ου αι.). Στις 27 Απριλίου ακολούθησε ο κύριος σεισμός (7,0 R) που κατέστρεψε τον Άγιο Κωνσταντίνο. Από τους δύο σεισμούς καταστράφηκαν 3.783 σπίτια σε 69 οικισμούς της περιοχής αυτής με 255 νεκρούς. Καταστράφηκαν Αταλάντη, Σκεντέρ-Αγά (Μεγαπλάτανος) και Λιβανάτες.

Παρατηρήθηκε επιφανειακό ρήγμα σε συνολικό μήκος 55 Km (από Σκορπονέρι μέχρι Μώλο). Όλη η περιοχή των Οπούντιων Λοκρών έπαθε καθίζηση 1-1,5 μ. με κατολισθήσεις. Θαλάσσιο κύμα ύψους 3 μ. στη θέση Αλμυρά (στο χωριό Κυπαρίσσι) εισχώρησε 1 χλμ. μέσα κατακλύζοντας τον εθνικό δρυμό.

Μικρότερες καταστροφές έγιναν στις περιοχές Λιβαδειάς, Θήβας, Χαλκίδας και Ιστιαίας (Ξηροχώρι). Ελαφρές ζημιές έγιναν στη ζώνη από Πειραιά μέχρι Στυλίδα και από Άμφισσα μέχρι Αγία Άννα της Εύβοιας. Ο σεισμός έγινε αισθητός μέχρι τη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη.

Καταγραφή στις εφημερίδες

1881 Στη Χίο, σεισμός μεγέθους 6,4 βαθμών, ο πιο φονικός μέσα σε δύο αιώνες. Σκοτώθηκαν άνθρωποι και άλλοι τραυματίστηκαν. Η νοτιοανατολική πλευρά του νησιού υπέστη τις μεγαλύτερες καταστροφές (συνολικά τα ¾ του νησιού), ενώ η βόρεια πλευρά του παρέμεινε ανέπαφη. Η μετασεισμική δραστηριότητα, ορισμένες φορές αρκετά έντονη, διήρκεσε τρία χρόνια.

24-2-1981 : Αισθητή ισχυρή σεισμική δόνηση 6,8 Ρίχτερ με επίκεντρο τις Αλκυονίδες, 77 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Μετά 6 ώρες σημειώθηκε μετασεισμός 6,4 Ρίχτερ στα 60 χιλιόμετρα από την Αθήνα.

1885 (28 Μαρτίου) Καταστρεπτικός σεισμός στη Μεσσηνία.

1886 (27 Αυγούστου)"Ο μάλλον περιβόητος εξ' όλων των σεισμών της Μεσσηνίας", καταστροφή των Φιλιατρών και της Κορώνης

22 Ιανουαρίου 1889 Ο σεισμός αυτός έγινε έντονα αισθητός στην Αθήνα. Προκλήθηκαν βλάβες στο Μοναστήρι του Δαφνίου, κυρίως κατακόρυφες ρωγμές στον τρούλο και τους τοίχους της εκκλησίας και μερικών κελιών. Η ακτίνα αισθητότητας περιέλαβε την Αθήνα, τον Πειραιά, την Αράχωβα, τη Θήβα και τη Λειβαδιά. Είχαν προηγηθεί δύο ασθενέστεροι προσεισμοί που έγιναν αισθητοί στην Αθήνα και τον Πειραιά. Δύο μέρες μετά έγινε αισθητός ένας μετασεισμός.

23 Μαΐου 1893 Γύρω στα μεσάνυχτα της 23ης Μαΐου του 1893 η Θήβα επλήγη και πάλι από καταστροφικό σεισμό, μεγέθους γύρω στο 6,5. O σεισμός έγινε έντονα αισθητός στην Αθήνα αλλά δεν αναφέρθηκαν βλάβες.

1894 Στον Άγιο Κωνσταντίνο Φθιώτιδας, δύο σεισμοί, ο ισχυρότερος από τους οποίους ήταν μεγέθους 7 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους 255 άνθρωποι, ενώ προκλήθηκαν εκτεταμένες καταστροφές σε πολλούς οικισμούς. Μάλιστα, παρατηρήθηκε και θαλάσσιο κύμα (τσουνάμι), ύψους 3 μέτρων, το οποίο προχώρησε 1 χλμ. στη στεριά. Ο σεισμός έγινε αισθητός ακόμη και στην Αθήνα, όπου σε πολλά σπίτια παρατηρήθηκαν ρωγμές.

Οι μεγάλοι σεισμοί της Αταλάντης, 20 και 27 Απριλίου του 1894 Οι δύο μεγάλοι σεισμοί, με μέγεθος 6,6 - 6,7, έσεισαν όλη τη χώρα και έγιναν έντονα αισθητοί στην Αθήνα και τον Πειραιά. Ο Κ. Μητσόπουλος, καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε δημοσίευσή του αναφέρει ότι την ώρα του πρώτου σεισμού βρισκόταν στην Αθήνα και βάδιζε. Δεν αισθάνθηκε τον σεισμό αλλά για μερικές στιγμές κατελήφθη από παράδοξη ζάλη και ναυτία, σαν να βρισκόταν σε πλοίο ταλαντευόμενο. Την αιτία την κατάλαβε αμέσως βλέποντας ανθρώπους να βγαίνουν τρέχοντας από κατοικίες και καφενεία. Επρόκειτο περί ισχυρού σεισμού που συγκλόνισε την Αθήνα. Πολλοί μάλιστα ισχυρίστηκαν ότι ήταν τόσο δυνατός, ώστε μπόρεσαν και είδαν τόσο την κλίση που πήραν τα κτίρια όσο και τις κυματοειδείς κινήσεις του εδάφους.

Ο σεισμός αυτός, σύμφωνα με τον Κ. Μητσόπουλο, προκάλεσε δικαίως τον τρόμο στους Αθηναίους γιατί από τον βίαιο εδαφικό κραδασμό ράγισαν πολλές κατοικίες. Στο κτίριο του ορυκτολογικού μουσείου του πανεπιστημίου, στην οδό Ακαδημίας, παρουσιάστηκαν πολλές ρωγμές. Μία πλάκα της πύλης του Αδριανού κατέπεσε. Όλη τη νύχτα και την επόμενη μέρα γινόντουσαν αισθητές δονήσεις συνεχώς. Στον Πειραιά κατέπεσαν μερικές στέγες, καπνοδόχοι και τοίχοι. Διηγούνται ότι από τη βιαιότητα της δόνησης οι καμπάνες χτύπησαν μόνες τους στους ναούς του Αγίου Κωνσταντίνου και του Αγίου Σπυρίδωνος, προκαλώντας αλγεινή εντύπωση στους κατοίκους.

Ο Κ. Μητσόπουλος συνεχίζει τη διήγησή του με την προσωπική του εμπειρία κατά τον δεύτερο ισχυρό σεισμό. Εκείνη τη στιγμή βρισκόταν στο ηλεκτρικό ρολόι της πλατείας Συντάγματος και παρακολουθούσε την πομπή του επιταφίου που ανέβαινε την οδό Ερμού. Ξαφνικά τινάχτηκε βίαια από τη στήλη του ρολογιού επί της οποίας στηριζόταν. Αμέσως αισθάνθηκε ότι ταλαντευόταν σαν να βρισκόταν σε λέμβο. Η δόνηση διάρκεσε 8 δευτερόλεπτα. Όλοι ενστικτωδώς σίγησαν και κατελήφθησαν από ρίγη αισθανόμενοι την μεν πλατεία να έχει μεταβληθεί σε ταλαντευόμενη σχεδία, τα δε σπίτια να γέρνουν όπως τα δέντρα που τα χτυπά ο πνέων άνεμος.

1896 (29 Δεκεμβρίου) Ισχυρός σεισμός έπληξε την Καλαμάτα και το Ελαιοχώρι.

1898 (2 Ιουνίου) Ισχυρός σεισμός στη Κεντρική Πελοπόννησο.

1898 (9 Νοεμβρίου) Ισχυρός σεισμός στην Κυπαρισσία.

1899 (22 Ιανουαρίου) Σφοδρός σεισμός στην Κυπαρισσία.

11 Αυγούστου 1903 Πρόκειται περί πολύ ισχυρού σεισμού που έγινε στις 6.33 το πρωί στην περιοχή των Κυθήρων προκαλώντας σημαντικές βλάβες, κυρίως στο χωριό Μητάτα, όπου σκοτώθηκαν τέσσερις άνθρωποι. Επρόκειτο για σεισμό ενδιάμεσου βάθους, δηλ. η εστία του βρισκόταν σε βάθος περίπου 60-70 χλμ. Από τις πληροφορίες που συνέλεξε το Αστεροσκοπείο Αθηνών προκύπτει ότι στην Αθήνα ο σεισμός έγινε έντονα αισθητός. Προηγήθηκε βουητό και κατέπεσαν αμμοκονιάματα από τοίχους σπιτιών και διάφορα κινητά αντικείμενα. Το μέγεθος του σεισμού έχει υπολογιστεί ότι ήταν 6,7 στην κλίμακα Richter. O σεισμός αυτός είναι πανομοιότυπος με εκείνον που έγινε ημέρα Κυριακή μεσημέρι, στις 8 Ιανουαρίου του 2006, πάλι στα Κύθηρα, στο ίδιο εστιακό βάθος, και ήταν πολύ έντονα αισθητός στην Αθήνα και σε μεγάλο μέρος της χώρας. Ίσως πολλοί από μας να τον θυμούνται.

11 Αυγούστου 1904 σεισμός στις 06:08 μεγέθους 6.9 βαθμών στη Σάμο

8 Νοεμβρίου 1905 σεισμός στις 22:06 μεγέθους 7.5 βαθμών στον Άθω

Αταλάντη 1894 - Άθω 1905

Δαφνοχώρι Φωκίδας: 1909 Στις 30 Μαΐου 1909 σεισμός (6,2 R) προκάλεσε σοβαρές ζημιές στο Δαφνοχώρι. Μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα έφερε το όνομα Μαραζιά, στη συνέχεια ονομάστηκε Ροδοδάφνη και έπειτα Δαφνοχώρι. Ρήγματα σε τοίχους έγιναν σε Ιτέα και Αγία Ευθυμία (μέχρι και το Αίγιο). Έντονα έγινε αισθητός σε Πάτρα, Άμφισσα και Λαμία.

24 Ιανουαρίου 1912 σεισμός στις 16:23 μεγέθους 6.8 βαθμών στον Ασπρογέρακα Κεφαλληνίας

Θήβα: 1914 Γύρω στις 6.22 τ 17 Οκτωβρίου 1914 σεισμός (6,0 R) κατέστρεψε τη Θήβα και πολλά χωριά στη Βοιωτία. Ελαφρότερες βλάβες έγιναν σε Αταλάντη, Μαλεσίνα και Χαλκίδα. Έγινε αισθητός σε Αθήνα και Πειραιά.. Επακολούθησαν πολλοί μετασεισμοί, ορισμένοι εκ των οποίων έγιναν αισθητοί και στην Αθήνα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Αστεροσκοπείου Αθηνών, ο σεισμός είχε διάρκεια περίπου 15 δευτερολέπτων στην Αθήνα και συνοδεύτηκε από βοή. Ο σεισμός αυτός προξένησε μέγα φόβο στους κατοίκους Αθηνών και Πειραιώς από τους οποίους πολλοί βγήκαν από τα σπίτια τους. Στην Αθήνα παρατηρήθηκαν μικρές ρηγματώσεις σε μερικά σπίτια, στο ξενοδοχείο Μυριστός, στο καφενείο Ζαχαράτου, στα καταστήματα της Νομαρχίας και Δημαρχίας, ακόμη και στο κεντρικό κτίριο του Αστεροσκοπείου στο Θησείο. Στον Πειραιά διερράγησαν ελαφρά μερικές οικοδομές, κατέπεσε ένας παλαιός τοίχος του Ξενοδοχείου «Ευρώπη» και στην Καστέλα μετακινήθηκε ογκώδης βράχος ενώ έπεσε και μία καπνοδόχος,.

1925 (6 Ιουλίου) Σεισμός προκάλεσε ρωγμές στα Καλάβρυτα και την Τρίπολη. Έγινε αισθητός σε ολόκληρη την Πελoπόννησο.

26 Ιουνίου 1926 σεισμός στις 19:46 μεγέθους 8.0 βαθμών στον Αρχάγγελο Ρόδου

14 Φεβρουαρίου 1930 σεισμός στις 18:38 μεγέθους 6.7 βαθμών στην Αϊτάνια Ηρακλείου

Σεισμοί από το 1932

26 Σεπτεμβρίου 1932 Στην Ιερισσό Χαλκιδικής, σεισμός μεγέθους 7 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους 160 άνθρωποι, ενώ κατέρρευσαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές σπίτια. Ο σεισμός έγινε αισθητός και στη Θεσσαλονίκη.

1933 Στην Κω, σεισμός μεγέθους 6,6 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους 200 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 600. Η πόλη της Κω καταστράφηκε ολοκληρωτικά, ενώ ο σεισμός έγινε αισθητός επίσης στη Νίσυρο και στην Αλικαρνασσό. Ως πρόδρομο φαινόμενο, παρατηρήθηκε το στέρεμα των πηγών, λίγο πριν από την εκδήλωση του σεισμού.

30 Ιουλίου 1944 σεισμός στις 04:01 μεγέθους 5.9 βαθμών στον Κάμπο Μάνης

1947 (6 Οκτωβρίου) Σεισμός μεγέθους 7.0 βαθμών με μέγιστη ένταση ΙΧ στη περιοχή Πυλίας.

23 Ιουλίου 1949 σεισμός στις 15:03 μεγέθους 6.7 βαθμών στα Καρδάμυλα Χίου

1951 (24 Αυγούστου) Σεισμός μεγέθους 5.5 στη δυτική ακτή του Μεσσηνιακού κόλπου, προερχόμενος από βάθος 3km, προκάλεσε αξιόλογες καταστροφές VIII βαθμού στο χωριό Πύλα.

1953 Στην Κεφαλονιά, σεισμός μεγέθους 7,2 βαθμών, ο οποίος έπληξε επίσης τη Ζάκυνθο και την Ιθάκη. Σκοτώθηκαν 455 άνθρωποι και καταστράφηκαν συνολικά κτίρια και στα τρία νησιά. Ο σεισμός έγινε αισθητός και στις περιοχές της Ηλείας και της Αιτωλίας, όπου καταστράφηκαν συνολικά περίπου 60 οικισμοί.

kos11 1933.jpg

Κως 1933 -- Αργοστόλι 1953

18 Μαρτίου 1953 σεισμός στις 19:06 μεγέθους 7.4 βαθμών στην Καλλονή Λέσβου

1954 (4, 12 Μαΐου) Ισχυροί σεισμοί μεγέθους 5.2 επέφεραν βλάβες στα χωριά της ΝΑ Ηλείας, Ράχες, Τριπυτή, Βασιλάκι και Ξερόκαμπος.

1954 Στην Καρδίτσα, σεισμός μεγέθους 7,2 βαθμών, ο οποίος έπληξε σοβαρά και τους νομούς Μαγνησίας, Τρικάλων, Λαρίσης, Φθιώτιδος και Ευρυτανίας. Σκοτώθηκαν 25 άτομα, πολλά άλλα τραυματίστηκαν και χιλιάδες κτίρια καταστράφηκαν εντελώς ή κρίθηκαν μη κατοικήσιμα.

19 Απριλίου 1955 σεισμός στις 16:47 μεγέθους 6.2 βαθμών στην Αγριά Μαγνησίας

9 Ιουλίου 1956 Στην Αμοργό, σεισμός μεγέθους 7,5 βαθμών. Σκοτώθηκαν 55 άνθρωποι και περίπου 100 τραυματίστηκαν. Περιμετρικά της Αμοργού, εκδηλώθηκε θαλάσσιο κύμα (τσουνάμι) με μεγαλύτερο ύψος 25 μέτρα.

Αμοργός

14 Μαΐου 1959 σεισμός στις 06:37 μεγέθους 6.3 βαθμών στα Πιτσίδια Ηρακλείου

1959 (16 Αυγούστου) Ισχυρός σεισμός μεγέθους 5.5 στη Μεσσηνία προερχόμενος από βάθος 8km, προκάλεσε μερικές καταρρεύσεις σπιτιών στην Καλλιρρόη (Άνω Μεσσηνία). Η ζώνη βλαβών VI βαθμού υπερέβη τα χωριά Κατσαρός και Διαβολίτσι.

15 Νοεμβρίου 1959 σεισμός στις 17:09 μεγέθους 6.8 βαθμών στις Άνω Βολίμες Ζακύνθου

1961 (2 Οκτωβρίου) Σεισμός μεγέθους 5.7 στην έξοδο του Μεσσηνιακού κόλπου προερχόμενος από βάθος 23km, επέφερε βλάβες VII βαθμού στα χωριά της Μεσσηνίας Αβραμιό, Ζευγολατιό και Δώριο.

10 Απριλίου 1962 σεισμός στις 21:37 μεγέθους 6.3 βαθμών στις Βολίμες Ζακύνθου Έγινε έντονα αισθητός στην Ζάκυνθο, την Ηλεία και την Μεσσηνία. Ακολουθήθηκε από μεγάλο αριθμό μετασεισμών ο μεγαλύτερος των οποίων έγινε στις 11 Απριλίου, με μέγεθος 5.6.

28 Αυγούστου 1962 σεισμός στις 11:00 μεγέθους 6.8 βαθμών στην Αρχαία Κόρινθο

17 Ιουλίου 1964 σεισμός στις 02:34 μεγέθους 6.0 βαθμών στο Πελόπιο Ηλείας.

1964 (30 Αυγούστου) Σεισμός μεγέθους 4.5, προκάλεσε βλάβες VII βαθμού στο χωριό Γρύλος Ολυμπίας. Η ζώνη βλαβών VI βαθμού περιέλαβε τα χωριά Βρίνα και Άνω Σαμικό και προσέγγισε τα χωριά Μακρίσια, Ανθούσα, και Κρέστενα που είχαν πληγεί και από τον προσεισμό της 27/8/1964.

9 Μαρτίου 1965 σεισμός στις 17:58 μεγέθους 6.1 βαθμών στην Αλόννησο.
31 Μαρτίου 1965 σεισμός στις 09:48 μεγέθους 6.8 βαθμών στο Αγρίνιο.

5 Απριλίου 1965 σεισμός στις 03:13 μεγέθους 6.1 βαθμών στην Απιδίτσα (Χωρέμη) Αρκαδίας

εστιακού βάθους 34km, έπληξε τον ευρύτερο χώρο της Μεγαλόπολης. Η μέγιστη σεισμική ένταση X βαθμών κατέστρεψε τα χωριά Απιδίτσα, Χωρέμι, Κυπαρίσσια και Καλύβια Καρυών Αρκαδίας. Σεισμική ένταση ΙΧ βαθμών προκάλεσε βλάβες στα χωριά Θωκνία και Μαραθούσα Αρκαδίας. Επίσης Βλάβες παρουσιάστηκαν σε χωριά του Νομού Ηλείας που βρίσκονται κοντά στη σημερινή κοίτη του Αλφειού ποταμού όπως στους Κρουνούς (Χ), και τα Μακρίσια (ΙΧ). Πρέπει να σημειωθεί ότι παρατηρήθηκαν διαρρήξεις μήκους 30-500m και πλάτους 3- 5 cm στα χωριά Κρουνοί και Καλλιθέα του Νομού Ηλείας. Ακόμα και σήμερα είναι εμφανής η κατολίσθηση που έγινε κατά τον εν λόγω σεισμό πολύ κοντά στο χωριό Λύκαιο.

6 Ιουλίου 1965 σεισμός στις 03:19 μεγέθους 6.3 βαθμών στην Κερύνεια Αχαΐας

5 Φεβρουαρίου 1966 σεισμός στις 02:02 μεγέθους 6.2 βαθμών στα Πετράλωνα Ευρυτανίας

1966 (1 Σεπτεμβρίου) Σεισμός μεγέθους 5.4 και εστιακού βάθους 15km, έπληξε το χώρο του τεκτονικού βυθίσματος Μεγαλόπολης. Το επίκεντρο του σεισμού εντοπίστηκε στο ανατολικό περιθώριο του βυθίσματος. Ζημιές προξένησε εκτός από τη Μεγαλόπολη (VIII), κυρίως στα ανατολικά περιθώρια της λεκάνης στα χωριά Τρίλοφο (VII+), Εκκλησούλα, Ραψωμμάτι, Μαλωτά Σούλο και Μαραθούσα (VII).

29 Οκτωβρίου 1966 σεισμός στις 02:39 μεγέθους 6.0 βαθμών στην Κατούνα Αιτωλ/νανίας

1 Μαΐου 1967 σεισμός στις 07:09 μεγέθους 6.4 βαθμών στη Δροσοπηγή Ιωαννίνων

1978 Στη Θεσσαλονίκη, σεισμός μεγέθους 6,5 βαθμών. Ήταν ο πρώτος σεισμός που έπληξε μια σύγχρονη ελληνική πόλη, με σημαντικές συνέπειες τόσο στους κατοίκους όσο και στην οικονομία της. Έχασαν τη ζωή τους 45 άνθρωποι, οι περισσότεροι ένοικοι μιας κεντρικής οκταώροφης πολυκατοικίας η οποία κατέρρευσε, και τραυματίστηκαν 220. Άλλα κτίρια έπαθαν μη επισκευάσιμες ζημιές. Ο σεισμός έπληξε κυρίως τους νομούς Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Σερρών και Χαλκιδικής, ενώ έγινε αισθητός και σε πολλά μέρη της Βουλγαρίας, της νότιας Γιουγκοσλαβίας (σημερινή ΠΓΔΜ) και της Αλβανίας.

4 Μαΐου 1972 σεισμός στις 21:40 μεγέθους 6.5 βαθμών στα Χανιά

13 Σεπτεμβρίου 1972 σεισμός στις 04:13 μεγέθους 6.3 βαθμών στην Καλλιθέα Κορινθίας

17 Σεπτεμβρίου 1972 σεισμός στις 14:07 μεγέθους 6.3 βαθμών στα Χαβριάτα Κεφαλληνίας.

11 Μαΐου 1976 σεισμός στις 17:00 μεγέθους 6.5 βαθμών στον Αβαρίκο Αιτωλ/νανίας

20 Ιουνίου 1978 σεισμός στις 20:03 μεγέθους 6.5 βαθμών στο Στίβο Θεσσαλονίκης

1979 (26 Μαρτίου) Σεισμός μεγέθους 6.0, βάθους 5km, προκάλεσε βλάβες VII βαθμού στη Βαρβάσαινα Ηλείας. Η ζώνη βλαβών VI βαθμού υπερέβη τον Πύργο και τα χωριά Επιτάλιο, Κρέστενα, Μακρίσια, Στρέφιο και Γούμερο.

Σεισμοί από το 1981 μέχρι σήμερα

24 Φεβρουαρίου 1981 Εκείνη τη νύχτα, γύρω στις 11 το βράδυ, έγινε ο πιο έντονα αισθητός σεισμός στην Αθήνα στη σύγχρονη εποχή. Είχε μέγεθος 6,7 και επίκεντρο στον κόλπο των Αλκυονίδων, στον ανατολικό Κορινθιακό κόλπο. Προκάλεσε εκτεταμένες καταρρεύσεις και βλάβες σε χιλιάδες σπιτιών στην Κορινθία, τη Βοιωτία, τη Φωκίδα και την Αττική. Σκοτώθηκαν 20 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 500. Στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας ζημιές υπέστησαν πολυκατοικίες και άλλα κτίρια κυρίως στο Περιστέρι, τον Αγ. Ιωάννη Ρέντη και στο Χαλάνδρι. Μικρές βλάβες παρατηρήθηκαν και σε μερικά κτίρια μέσα στην Αθήνα. Οι κάτοικοι φοβήθηκαν πολύ γιατί ο σεισμός ήταν πολύ έντονος και γιατί ακολούθησαν πολλοί δυνατοί μετασεισμοί. Όσοι τον έζησαν σίγουρα ακόμη τον θυμούνται. Ο σεισμός επιτάχυνε και τη βελτίωση αντισεισμικής οργάνωσης του κράτους. Αμέσως ιδρύθηκε η Υπηρεσία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων, το 1983 ιδρύθηκε ο ΟΑΣΠ (Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας), στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο προσλήφθηκε προσωπικό, ενώ το 1984 αναθεωρήθηκε ο Αντισεισμικός Κανονισμός.

1983 (19 Φεβρουαρίου) Σεισμός μεγέθους 4.5 προξένησε μικρές καταστροφές στη SW Πελοπόννησο.

1984 (9 0κτωβρίου) Ισχυρός σεισμός μεγέθους 5.2, μικρού εστιακού βάθους, προκάλεσε σημαντικές βλάβες σε χωριά της Πυλίας. Αναφέρθηκαν εδαφικές διαρρήξεις διευθύνσεων κυρίως N-S και δευτερευόντως E-W.

1985 (23 Μαΐου) Ισχυρός σεισμός μεγέθους 5.2 και βάθους 5km προξένησε μικρές ως μέτριες καταστροφές στη SW Πελοπόννησο.

1985 (7 Σεπτεμβρίου) Ισχυρή σεισμική δόνηση μεγέθους που προερχόταν από βάθος 5km, με επίκεντρο τον Κυπαρισσιακό κόλπο παρουσίασε τις μεγαλύτερες σεισμικές εντάσεις της τάξης των V-VI στις δυτικές ακτές της Πελοποννήσου μεταξύ Πύργου και Φιλιατρών.

13 Σεπτεμβρίου 1986 Στην Καλαμάτα, σεισμός μεγέθους 6 βαθμών. Σκοτώθηκαν 20 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 80. Στην πόλη της Καλαμάτας κατέρρευσαν 2 πενταόροφες πολυκατοικίες, ενώ από το μετασεισμό που εκδηλώθηκε δύο μέρες αργότερα κατέρρευσαν άλλες δύο στο κέντρο της πόλης. Ο δρόμος που ενώνει τη Σπάρτη με την Καλαμάτα έκλεισε για 24 ώρες εξαιτίας της κατολίσθησης βράχου από τον Ταΰγετο.

16 Οκτωβρίου 1988 σεισμός στις 12:34 μεγέθους 6.0 βαθμών στην Κυλλήνη Ηλείας

1993 (25 Μαρτίου) Σεισμός μεγέθους 5.2 μικρού εστιακού βάθους προκάλεσε σημαντικές βλάβες στα κτίρια του Πύργου και ορισμένων χωριών του Ν. Ηλείας.

23 Μαΐου 1994 σεισμός στις 06:46 μεγέθους 6.1 βαθμών στον Άγιο Μύρωνα Ηρακλείου

13 Μαΐου 1995 σεισμός στις 08:47 μεγέθους 6.6 βαθμών στην Κνίδη Γρεβενών

15 Ιουνίου 1995 σεισμός στις 00:16 μεγέθους 6.1 βαθμών στα Βαλιμίτικα Αχαΐας

1995 Στο Αίγιο, σεισμός μεγέθους 6,1 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους 20 άνθρωποι και προκλήθηκαν εκτεταμένες υλικές ζημιές.

7 Σεπτεμβρίου 1999 Αυτός είναι ο τελευταίος έντονα αισθητός σεισμός στην Αθήνα, που προκάλεσε μεγάλες, καταστροφικές συνέπειες στις δυτικές συνοικίες της πρωτεύουσας. Υπήρξαν ολικές καταρρεύσεις πολυώροφων και μονώροφων οικοδομών στο Μενίδι, τη Μεταμόρφωση, τις Αδάμες, τη Φυλή και αλλού. Σκοτώθηκαν 143 άνθρωποι και 700 τραυματίστηκαν. Το επίκεντρο του σεισμού εντοπίστηκε περίπου 20 χλμ. βορειοδυτικά του κέντρου της Αθήνας, δεδομένου ότι ο σεισμός προήλθε από το ρήγμα της Φυλής στις δυτικές παρυφές της Πάρνηθας. Μέσα στην Αθήνα επικράτησε πανικός και μεγάλη ανησυχία.

Σύμφωνα με έκθεση της επονομαζόμενης ομάδας ΒΑΝ επρόκειτο να γίνει και άλλος πολύ ισχυρός σεισμός σε άλλο σημείο της χώρας σε περίπου 40-45 μέρες μετά τον σεισμό αυτό. Αυτή η εκτίμηση δεν επαληθεύτηκε, αλλά κράτησε σε αγωνία τη χώρα επί εβδομάδες. Ο σεισμός της Πάρνηθας αποτελεί ορόσημο για την πρωτεύουσα γιατί είναι η πρώτη φορά στη μακραίωνη ιστορία της που μάθαμε ότι απειλείται από τόσο κοντινούς σεισμούς. Ο σεισμός ήταν μεγέθους 5,9 βαθμών, εκδηλώθηκε 18 χλμ ΒΔ της πόλης της Αθήνας, με επίκεντρο το ενεργό σεισμικό ρήγμα της Πάρνηθας, το οποίο εξακολουθεί να δίνει ακόμα και σήμερα μικρότερους σεισμούς.

Συντρίμμια από Ξενοδοχείο Απόλλων 1981 - Καταστροφές από σεισμό Πάρνηθας 1999

Το Σεπτέμβιο του 2001 επλήγη από σεισμό η περιοχή του Μελιγαλά Μεσσηνίας

14 Αυγούστου 2003 σεισμός στις 05:15 μεγέθους 6.4 βαθμών στα Λαζαράτα Λευκάδας

17 Οκτώβρη 2005 σεισμός μεγέθους 6.0 βαθμών στη Σάμο

9 Ιανουαρίου 2006 σεισμός στις 13:34 μεγέθους 6,9 βαθμών μεταξύ Κρήτης και Κυθήρων

6 Ιανουαρίου 2008 σεισμός μεγέθους 6,1 βαθμών στο Λεωνίδιο

9 Ιουνίου 2008 σεισμός στις 15:28 μεγέθους 6,5 βαθμών μεταξύ Ανδραβίδας και Λεχαινών