49^ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ  -  ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΕΙΣΜΟΣ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΕΙΣΜΟΛΟΓΙΑΣ - Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ - ΤΥΠΟΙ ΣΕΙΣΜΩΝ  -
ΘΕΩΡΙΑ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ  - ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ  - ΣΕΙΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ  - ΡΗΓΜΑΤΑ  ΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΟΥ  - ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΕΙΣΜΩΝ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΣΕΙΣΜΟΥΣ - ΑΛΛΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ 2021 - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΕΙΣΜΟΛΟΓΙΑΣ

  Μπορούμε να χωρίσουμε την ιστορία της Σεισμολογίας:

Α) Μυθολογική

Β) στην κλασσική περίοδο (550 π.Χ. - 1550),

Γ) στην περίοδο ανάπτυξης της βασικής θεωρίας της ελαστικότητας, της διάδοσης των ελαστικών κυμάτων και της εφεύρεσης των σεισμογράφων (1550-1900),

Δ) στη νέα περίοδο (1900-σήμερα).

Α) Μυθολογική

    Η ανάγκη κατανόησης ενός τόσο ισχυρού και συχνού φυσικού φαινομένου γέννησε και την Σεισμολογία. Επιστήμη που ουσιαστικά γεννήθηκε στις ελληνικές πόλεις της αρχαίας Ιωνίας και της Κάτω Ιταλίας μαζί με τη Φιλοσοφία και τη Δημοκρατία. Εκεί που εμφανίστηκαν και οι πρώτοι φυσιοκράτες φιλόσοφοι, δηλαδή, οι πρώτοι φιλόσοφοι που έθεσαν ως στόχο τη μελέτη της φύσης και αφού στην περιοχή που έζησαν αυτοί οι φιλόσοφοι, οι σεισμοί ήταν πολύ συνηθισμένα φυσικά φαινόμενα.

  Ο Εγκέλαδος στην ελληνική μυθολογία φέρεται ως ο αρχηγός των Γιγάντων. Ήταν γιος του Ταρτάρου και της Γης και έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στη Γιγαντομαχία κατά τη διάρκεια της οποίας έχασε τη ζωή του.
   Πολλές είναι οι παραλλαγές του μύθου που συνδέονται με το όνομά του.
Σύμφωνα με κάποιες από αυτές, κατά τη Γιγαντομαχία τον Εγκέλαδο τον σκότωσε ο Σειληνός ο ακόλουθος του θεού Διόνυσου, ή τον κατακεραύνωσε ο αντίπαλός του ο Δίας και μετά τον έθαψε ρίχνοντας πάνω του την Όσσα ή την Όθρυ.
   Ο επικρατέστερος όμως μύθος αναφέρει ότι στη Γιγαντομαχία ο Εγκέλαδος ήταν αντίπαλος της θεάς Αθηνάς, η οποία τον εξουδετέρωσε ρίχνοντας πάνω του τη Σικελία. Από τότε ο Εγκέλαδος προσπαθεί να ελευθερωθεί, προκαλώντας έτσι σεισμούς και εκρήξεις του ηφαιστείου της Αίτνας.
   Ο Παυσανίας αναφέρει και άλλη μία εκδοχή, σύμφωνα με την οποία η θεά Αθηνά σκότωσε τον Εγκέλαδο ρίχνοντας επάνω του το τέθριππο άρμα της.

Η Αθηνά (αριστερά) πολεμά τον Εγκέλαδο (ενεπίγραφη ανάδρομη) σε αττικό ερυθρόμορφο πιάτο, 550–500 π.Χ. ( Λούβρο CA3662)

    Ο Ποσειδώνας
  Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τον Ποσειδώνα ως το θεό της θάλασσας, συχνά όμως συνέδεαν το θεό αυτό και με τους σεισμούς. Πίστευαν ότι χτυπούσε το πόδι του ή χτυπούσε τη Γη με την τρίαινα του για να δημιουργήσει ένα σεισμό.
Αυτή η ικανότητά του να δημιουργεί τους σεισμούς του χάρισε τον τίτλο: "Τινάκτωρ της Γαίας".

   Ο πανίσχυρος θεός Ποσειδώνας εξουσίαζε τα έγκατα της γης όπως δείχνουν οι ονομασίες του ενοσίχθων (ο σείων τη γη), ενοσίγαιος, γαίας κινητήρ, σεισίχθων αλλά και το ίδιο το όνομά του που έχει ερμηνευθεί και ως σύζυγος - κυρίαρχος της γης, ενώ ο έγκλειστος γίγαντας Εγκέλαδος στην προσπάθειά του να ελευθερωθεί προκαλούσε σεισμό.
   Ο Σοφοκλής τον ονομάζει γης τε και αλμυράς θαλάσσης άγριον μοχλευτήν. Στον Ποσειδώνα αποδίδει η ελληνική παράδοση τη διαμόρφωση της γήινης επιφάνειας όπως τη γνωρίζει ο άνθρωπος με όρη, νησιά, ποταμούς, ισθμούς, φαράγγια, κόλπους κτλ. Αυτός, σείοντας τη γη, απέσπασε τμήματα από τις ξηρές και δημιούργησε νησιά όπως π.χ. όταν, για να εξουδετερώσει τον γίγαντα Πολυβώτη στον αγώνα των θεών εναντίον των γιγάντων, έκοψε με την τρίαινά του τμήμα από την Κω και μ’ αυτό τον καταπλάκωσε, δημιουργώντας τη Νίσυρο. Στη Θεσσαλία διέρρηξε με την τρίαινα τα βουνά ώστε να βρουν διέξοδο τα νερά που λίμναζαν εκεί σχηματίζοντας τα Τέμπη.

    Σεισμός κατά την παράδοση έκανε τη Σικελία «αναρραγήναι» από το άκρο της ιταλικής χερσονήσου. Το σημείο αυτό ονομάστηκε Ρήγιον.
    Όταν ο Ποσειδών συγκλονίζει τη γη φοβούνται ακόμη και οι θεοί, ιδίως ο αδελφός του ο Άδης που αγωνιά μήπως ανοίξει η γη και αποκαλυφθεί το σκοτεινό του βασίλειο. Πέρα από τις παραδόσεις με τις οποίες ερμήνευαν τη διαμόρφωση του εδάφους στα πανάρχαια χρόνια ως αποτέλεσμα της δράσης του Ποσειδώνος, οι Έλληνες απέδιδαν στην μήνιν του και τις πραγματικές φυσικές καταστροφές (μηνύσαντα τον Ποσειδώνα διά του σεισμού και του κατακλυσμού τας ασεβούσας πόλεις λυμήνεσθαι). Αυτόν επικαλούνταν για την επαναφορά της σταθερότητας του εδάφους με τα επίθετα ασφάλειος, σωτήρ, εδραίος, αφού αυτός ήταν ικανός κινείν και σώζειν, αλλά και για τη στερεότητα των κτισμάτων ως θεμελιούχος και τειχοποιός. Έργο δικό του είναι τα τείχη της Τροίας.

    Στην Τροία φθάνει πετώντας πάνω απ’ τα κύματα με το χρυσό του άρμα. Ξεπεζεύει στα βάθη της θάλασσας ανάμεσα στην Ίμβρο και στην Τένεδο σ’ ένα μεγάλο σπήλαιο που υπάρχει εκεί και δένει τα χαλκόποδα, χρυσότριχα άλογά του με χρυσά δεσμά, να περιμένουν εκεί τον κύριό τους. Πώς να μη συσχετίσει κανείς την ομηρική παράδοση περί υπάρξεως μεγάλου υποθαλάσσιου σπηλαίου στον χώρο αυτό, που το επισκέπτεται ο κοσμοσείστης θεός με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα περί των ρηγμάτων της περιοχής και πώς να μη θαυμάσουμε το ομηρικό κείμενο που περιέχει και γεωλογικές παραδόσεις απροσδόκητης και ανεξήγητης για μας ακρίβειας!

   Στις περιοχές που πλήττονταν από σεισμούς κυριαρχούσε η λατρεία του Ποσειδώνα. Στην αγορά της Σπάρτης, υπήρχε άγαλμα του Ποσειδώνος  Ασφαλείου.
   Κοιτίδα της λατρείας του στα ιστορικά χρόνια, ως χθόνιας και όχι θαλάσσιας θεότητας, είναι η Πελοπόννησος, την οποία οι ιστορικοί Έφορος και Διόδωρος ονομάζουν οικητήριον Ποσειδώνος και ιεράν Ποσειδώνος, αλλά και η Βοιωτία χαρακτηρίζεται ιερά γη του Ποσειδώνα. Ενδεικτική του κυρίαρχου χθόνιου χαρακτήρα του Ποσειδώνα στην Πελοπόννησο είναι η έντονη λατρεία του στις αρκαδικές πόλεις, μολονότι η αρχαία Αρκαδία δεν είχε θάλασσα. Οι πληροφορίες των αρχαίων πηγών περί σεισμών δεν είναι λίγες. Περιορίζονται όμως εύλογα από το θέμα που εξιστορεί ο κάθε συγγραφέας και αναφέρονται κατά κανόνα σε σεισμούς που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των εξιστορούμενων γεγονότων ή επηρέασαν τις εξελίξεις. Έτσι μεγάλοι σεισμοί που βεβαιώνονται ή πιθανολογούνται ανασκαφικά σε κάποιες περιοχές του ελλαδικού χώρου δεν αναφέρονται στις πηγές ενώ για άλλους σώζονται αρκετά λεπτομερείς περιγραφές του φαινομένου και των συνεπειών του. Άλλοτε πάλι αναφέρονται σεισμοί σε κάποιες περιοχές, χωρίς άλλη πληροφορία. Πάντως στα 27 χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου που ιστορεί, ο Θουκυδίδης αναφέρει εννέα καταστρεπτικούς σεισμούς σε διάφορες ελληνικές πόλεις. Τα περί σεισμών πραγματεύονται με κάποια διεξοδικότητα οι Αριστοτέλης, Πλίνιος, Διόδωρος, Παυσανίας και Στράβων.

   Ο Δίας
   Στην αρχαία Ελλάδα κάποιοι υποστήριζαν ότι οι σεισμοί προκαλούνται και από τον αρχηγό των αρχαίων θεών, το Δία. Η θεωρία αυτή, ότι ο θεός Δίας στέλνει τους σεισμούς, αντικαταστάθηκε αργότερα με απόψεις που διατύπωσαν αρκετοί φιλόσοφοι.

  Σκανδιναβία
  Σύμφωνα με τη μυθολογία το θεό Loki τον έδεσαν σε ένα βράχο μέσα σε μια υπόγεια σπηλιά για να τον τιμωρήσουν για τη δολοφονία του αδερφού του Baldur. Ένα ερπετό ήταν πάνω από το πρόσωπό του και του έριχνε συνεχώς δηλητήριο. Η αδερφή του θεού Loki στεκόταν πάντοτε δίπλα του και μάζευε το δηλητήριο σε ένα δοχείο για να τον προστατεύει. Πότε - πότε όμως η κοπέλα απομακρυνόταν για να αδειάσει το δοχείο, οπότε το δηλητήριο έπεφτε πάνω στο πρόσωπο του Loki. Αυτός, για να το αποφύγει στριφογύριζε και τότε το έδαφος δονούνταν και γινόταν σεισμός.

θεός Loki

   Βόρεια Αμερική
  Πολλά χρόνια πριν, όταν το μεγαλύτερο μέρος της Γης ήταν σκεπασμένο με νερό, το Μεγάλο Πνεύμα αποφάσισε να δημιουργήσει μια όμορφη χώρα με λίμνες και ποτάμια, την οποία οι θαλάσσιες χελώνες θα μετέφεραν στην πλάτη τους. Οι θαλάσσιες χελώνες συνεργάστηκαν και το Μεγάλο Πνεύμα δημιούργησε την πλάση. Μια μέρα όμως οι χελώνες διαφώνησαν μεταξύ τους, οπότε κάποιες από αυτές άρχισαν να κολυμπούν ανατολικά, ενώ άλλες κολύμπησαν δυτικά. Τότε ακούστηκε ένας δυνατός θόρυβος και η Γη άρχισε να σείεται. Οι χελώνες δεν μπόρεσαν να κολυμπήσουν μακριά γιατί η Γη ήταν πολύ βαριά, έτσι σταμάτησαν να διαφωνούν και συμφιλιώθηκαν. Παρ' όλα αυτά κάποιες φορές οι χελώνες, που κουβαλούν την Καλιφόρνια στην πλάτη τους, διαφωνούν και πάλι. Κάθε φορά που γίνεται αυτό η γη τρέμει και εκδηλώνεται σεισμός.

   Περού
  Σύμφωνα με τη μυθολογία ο θεός επισκέπτεται πότε - πότε τη Γη για να μετρήσει τους ανθρώπους που ζουν στον πλανήτη. Τα βήματά του όμως τραντάζουν το έδαφος και προκαλούν σεισμούς. Οι άνθρωποι κάποιες φορές για να τον διευκολύνουν στην καταμέτρηση, βγαίνουν έξω από τα σπίτια τους και φωνάζουν "Είμαι εδώ, είμαι εδώ!".

   Μεξικό
  Στο Μεξικό, σύμφωνα με τη μυθολογία, ο σατανικός El Diablo, δημιουργεί τεράστιες ρωγμές στο εσωτερικό της Γης. Αυτός και οι σύντροφοί του χρησιμοποιούν τις ρωγμές αυτές όταν θέλουν να βγουν στην επιφάνεια της Γης και να προκαλέσουν προβλήματα. Σε κάθε τέτοια περίπτωση η Γη δονείται και εκδηλώνεται σεισμός.

   Ανατ. Αφρική
  Στην Ανατολική Αφρική πίστευαν ότι ένα γιγάντιο ψάρι κουβαλάει ένα βράχο στην πλάτη του. Πάνω σε αυτό το βράχο στέκεται μια αγελάδα με τη Γη να ισορροπεί σε ένα από τα κέρατά της.
Η αγελάδα που και που μετακινεί τη Γη από το ένα της κέρατο στο άλλο προσπαθώντας να ξεμουδιάσει και έτσι προκαλούνται οι σεισμοί.

   Δυτ.  Αφρική
  Στη Δυτική Αφρική πίστευαν ότι ένας γίγαντας μεταφέρει τη Γη πάνω στο κεφάλι του. Όλα τα φυτά που υπάρχουν στον πλανήτη είναι τα μαλλιά του, ενώ οι άνθρωποι και τα ζώα είναι τα έντομα που βρίσκονται ανάμεσα στα μαλλιά του. Ο γίγαντας συχνά κάθεται και ρεμβάζει κοιτάζοντας προς την ανατολή. Κάποιες φορές όμως στρέφει το κεφάλι του προς τη δύση και μετά ξανά προς την ανατολή. Η κάθε μια από αυτές τις απότομες κινήσεις είναι και ένας σεισμός.

   Μοζαμβίκη
  Στη Μοζαμβίκη θεωρούσαν ότι η Γη είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Πολλές φορές λοιπόν, όπως όλα τα έμβια όντα, η Γη αρρωσταίνει και έχει πυρετό. Στις περιπτώσεις αυτές εκδηλώνονται σεισμοί.

Ινδία: η Γη ισορροπεί πάνω σε τέσσερις ελέφαντες

   Ινδία
  Διάφοροι μύθοι στην Ινδία αφορούν στους σεισμούς.
  Σύμφωνα με τον μύθο Hindu η Γη είναι μια τεράστια πλατφόρμα που στηρίζεται σε οκτώ ελέφαντες. Οι σεισμοί προκαλούνται, όταν ένας από τους ελέφαντες κουράζεται και χαμηλώνει το κεφάλι του, ταράζοντας έτσι την ισορροπία της Γης.
  Ένας άλλος μύθος υποστηρίζει ότι η Γη ισορροπεί πάνω σε τέσσερις ελέφαντες, οι οποίοι βρίσκονται πάνω στη ράχη μιας χελώνας. Η χελώνα με τη σειρά της ισορροπεί πάνω σε μία κόμπρα. Όταν ένα από αυτά τα ζώα κινείται, η Γη τρέμει και σείεται.
  Ένας τρίτος μύθος αναφέρει ότι εφτά ερπετά έχουν ως καθήκον να προστατεύουν τους εφτά τομείς του κατώτερου τμήματος του ουρανού και να συγκρατούν εναλλάξ τη Γη. Όταν το ένα ερπετό τελειώνει τη βάρδιά του και αντικαθίσταται από κάποιο άλλο, τότε οι άνθρωποι στη Γη αισθάνονται μια απότομη δόνηση, που δεν είναι άλλη από το σεισμό.

   Ιαπωνία
  Σύμφωνα με τη μυθολογία ένα γιγαντιαίο γατόψαρο ζει στη λάσπη κάτω από τη Γη. Στο γατόψαρο αυτό αρέσει να κάνει αστεία εις βάρος άλλων και μόνο ο θεός Kashima μπορεί να το χαλιναγωγήσει. Ο Kashima λοιπόν κρατάει έναν μεγάλο βράχο με μαγικές δυνάμεις πάνω από το γατόψαρο εμποδίζοντάς το να κινηθεί και έτσι η Γη παραμένει ήρεμη και ακίνητη. Υπάρχουν φορές όμως που το γατόψαρο ξεφεύγει από την επίβλεψη του θεού Kashima και αρχίζει να κινείται προκαλώντας σεισμούς.

Το σπαρτάρισμα του γατόψαρου, σύμφωνα με γιαπωνέζικο θρύλο, προκαλεί τους σεισμούς. Στον πίνακα (περίοδος Edo) απεικονίζεται η προσπάθεια των ανθρώπων να δαμάσουν το τεράστιο γατόψαρο.

   Μογγολία
  Σύμφωνα με τη μυθολογία ένας γιγαντιαίος βάτραχος κουβαλάει τη Γη πάνω στην πλάτη του.
Κατά διαστήματα ο βάτραχος κοάζει με αποτέλεσμα να δονείται η Γη και να εκδηλώνονται σεισμοί.

   Ρωσία
  Στη Σιβηρία πίστευαν ότι ένας θεός με το όνομα Tuli οδηγάει ένα έλκηθρο που έχει πάνω τη Γη. Το έλκηθρο αυτό το σέρνουν σκύλοι, οι οποίοι έχουν ψύλλους. Συχνά τα σκυλιά σταματούν για να ξυστούν, οπότε η Γη κλονίζεται και γίνεται σεισμός.

   Νέα Ζηλανδία
  Στη Νέα Ζηλανδία πίστευαν ότι οι σεισμοί σχετίζονται με την εγκυμοσύνη της Μητέρας Γης.
Η Γη κυοφορεί το θεό Ru, ο οποίος συχνά την κλωτσάει. Κάθε φορά που γίνεται αυτό, ο πλανήτης σείεται και εκδηλώνεται σεισμός.

Β)  Κλασσική περίοδος (550 π.Χ. – 1550 μχ)

    Οι Ίωνες φιλόσοφοι ασχολήθηκαν πρώτοι με τη μελέτη των σεισμών και διατύπωσαν απόψεις για τα αίτιά τους.

  Ο Θαλής ο Μιλήσιος (624-546 π.Χ) θεωρούσε το νερό υπεύθυνο για τη γένεση των σεισμών. Πίστευε ότι η Γη πλέει στους ωκεανούς, σαν ένα μεγάλο σκάφος, και είναι οι κινήσεις της θάλασσας που προκαλούν τους σεισμούς. Ο Θαλής προσπάθησε να κατανοήσει τον κόσμο μέσα από τα μάτια της επιστήμης και να εξηγήσει φυσικά φαινόμενα όπως πχ την Έκλειψη Ηλίου, χωρίς να χρησιμοποιεί αναφορές στην μυθολογία, όπως γινόταν μέχρι την εποχή του. Η θεωρία του Θαλή για την αιτία των σεισμών είναι συνεπής με την υπόθεσή του ότι η γη επιπλέει πάνω στο νερό. Φαίνεται ότι εφάρμοσε την παρομοίωση της επίπλευσης στο νερό στα φυσικά φαινόμενα των σεισμών. Ο Αέτιος κατέγραψε ότι ο Θαλής και ο Δημόκριτος βρήκαν στο νερό την αιτία των σεισμών (Aët. III.15), και ο Σενέκας απέδωσε στον Θαλή μια θεωρία σύμφωνα με την οποία τις περιπτώσεις που λέγεται ότι η γη κουνιέται παρουσιάζει διακυμάνσεις λόγω της τραχύτητας των ωκεανών ( QNat . III.14 6.6)  Αν και η θεωρία είναι λανθασμένη, η υπόθεση του Θαλή είναι λογική γιατί παρέχει μια εξήγηση που δεν επικαλείται κρυφές οντότητες. Είναι μια πρόοδος στην παραδοσιακή ομηρική άποψη ότι προέκυψαν από έναν θυμωμένο υπερφυσικό θεό, τον Ποσειδώνα, που ταρακουνούσε τη γη μέσω του γρήγορου βηματισμού του.

Θαλής

    Ο Αναξίμανδρος (610-546 π.χ.) μαθητής του Θαλή, φαίνεται ότι ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τους σεισμούς και είχε αποκτήσει σημαντικές σεισμολογικές γνώσεις, αφού, όπως αναφέρεται από τον Κικέρωνα, όταν επισκέφθηκε τη Σπάρτη, γύρω στα 550 π.χ. πρόβλεψε ένα μεγάλο σεισμό και προειδοποίησε τους Σπαρτιάτες οι οποίοι διανυκτέρευσαν στο ύπαιθρο και σώθηκαν από την καταστροφή.

  Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις από τις αστρονομικές εικασίες του: (1) ότι τα ουράνια σώματα κάνουν πλήρεις κύκλους και περνούν επίσης κάτω από τη γη, (2) ότι η γη επιπλέει ελεύθερη και χωρίς υποστήριξη στο διάστημα και (3) ότι τα ουράνια σώματα βρίσκονται πίσω από ένα άλλο. Παρά την μάλλον πρωτόγονη οπτική τους, αυτές οι τρεις προτάσεις, αποτελούν τον πυρήνα της αστρονομίας του Αναξίμανδρου.
 

Αναξίμανδρος

   Ο τρίτος Μιλήσιος μεγάλος φιλόσοφος, ο Αναξιμένης (585-525 π.χ.) πίστευε ότι η ίδια η Γη είναι υπεύθυνη για τους σεισμούς. Διατύπωσε την άποψη ότι η Γη βρέχεται και μετά ξηραίνεται με συνέπεια να δημιουργούνται ρήγματα τα οποία προκαλούν τους σεισμούς. Για το λόγο αυτό, έλεγε ότι οι σεισμοί γίνονται κατά τη διάρκεια μεγάλων ξηρασιών και πολυομβριών. Οι σεισμοί προκαλούνται από το ράγισμα της γης όταν στεγνώνει μετά από βροχή.  Σύμφωνα με τον Αναξιμένη, η γη σχηματίστηκε από τον αέρα με μια διαδικασία πιλήματος. Ξεκίνησε ως επίπεδος δίσκος . Από τις εξατμίσεις από τη γη, προέκυψαν πύρινα σώματα που έγιναν τα ουράνια σώματα. Η γη επιπλέει σε ένα μαξιλάρι αέρα.
   Ο Πυθαγόρας (570-496 π.χ. ) πίστευε ότι το "κεντρικό πυρ", δηλαδή, η θερμότητα του εσωτερικού της Γης προκαλεί τους σεισμούς.

   Ο Αναξαγόρας (500-428 π.Χ.) θεωρούσε τη φωτιά υπεύθυνη τουλάχιστο για μερικούς σεισμούς. Σύμφωνα με αυτόν το φιλόσοφο, τα κοιλώματα (σπήλαια) μέσα στη Γη περιέχουν ατμούς οι οποίοι συγκρούονται και παράγουν φωτιά, όπως τα σύννεφα παράγουν τις αστραπές, και καθώς η φωτιά έχει τάση να κατευθύνεται προς τα πάνω προκαλεί ισχυρές εκρήξεις στα εμπόδια που συναντάει κατά τη γρήγορη άνοδό της με συνέπεια να προκαλεί έντονους εδαφικούς κραδασμούς και θόρυβο. Μεταγενέστεροι και μαθητές του διαφοροποίησαν ελαφρώς την υπόθεση του Αναξαγόρα και υποστήριξαν ότι η φωτιά, κατά την άνοδό της, κατακαίει τα στηρίγματα των σπηλαίων με συνέπεια αυτά να καταρρέουν και να προκαλούν τις εδαφικές δονήσεις.

Αναξαγόρας

  Ο Δημόκριτος (460-370 π.χ. ) θεωρούσε ότι το νερό της βροχής με την ανακατανομή του στα κοιλώματα της γης προκαλεί σεισμούς.
    Ο Αρχέλαος (490 π.χ. – 420 π.χ.) πίστευε ότι ο αέρας (ή οι ατμοί) προκαλεί τους σεισμούς. Αυτός διατύπωσε την άποψη ότι αέρας μπαίνει απ έξω μέσα στη Γη και γεμίζει τα κοιλώματα. Αν πρόσθετος αέρας μπει μέσα στη Γη, συμπιέζεται έντονα και προκαλεί τις εδαφικές δονήσεις και τους θορύβους που ακούγονται κατά τη γένεση των σεισμών και όταν ο συμπιεσμένος αέρας δημιουργεί ρωγμή (ρήγμα) στην επιφάνεια της Γης προκαλεί εκτεταμένες καταστροφές.
   Ο Καλλισθένης (περ. 360-327 π.Χ.) πίστευε ότι ο αέρας μπαίνει μέσα στη Γη από κρυφές πηγές που βρίσκονται κάτω από τη θάλασσα και όταν το νερό της θάλασσας εμποδίζει την έξοδό του, ο αέρας στριφογυρίζει και διαταράσσει τη Γη. Έτσι εξηγούσε και τη μεγαλύτερη επίδραση των σεισμών σε παραθαλάσσιες περιοχές.

Καλλισθένης

   Ο Αριστοτέλης απέδιδε τόσο τους σεισμούς όσο και τα θαλάσσια κύματα που προκαλούνται απ' αυτούς στον άνεμο. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι όταν επικρατεί άπνοια και ο άνεμος φυσάει προς το εσωτερικό της Γης, προκαλείται συγχρόνως το θαλάσσιο κύμα και ο σεισμός. Αυτό οφείλεται, σύμφωνα με την άποψή του, στο ότι ο αέρας που βρίσκεται σε έγκοιλα μέσα στη Γη θερμαίνεται και τείνει να βγει προς τα έξω. Όταν το κατορθώσει προκαλεί σεισμό. Στην περίπτωση υποθαλάσσιων σεισμών είναι το νερό της θάλασσας που εμποδίζει τον αέρα να βγει. Όταν, όμως, απελευθερωθεί, ο μεν αέρας προκαλεί το σεισμό το δε κύμα τον κατακλυσμό.
   Ο Αριστοτέλης, διακρίνει τους σεισμούς σε "βράστας" οι οποίοι έρχονται από το εσωτερικό της Γης κατακόρυφα, δηλαδή, υπό ορθή γωνία, και σε "επικλίντας", οι οποίοι έρχονται υπό οξεία γωνία και προκαλούν πλάγια κίνηση. Υποστήριξε ότι οι ισχυροί σεισμοί γίνονται εκεί που η θάλασσα είναι "ροώδης" (προκαλεί πάταγο) και η ξηρά είναι "σομφή" και "ύπαντρος" (σπογγώδης και σπηλαιώδης). Ως παραδείγματα αναφέρει την περιοχή του Ελλήσποντου, της Αχαΐας, της Σικελίας και της Εύβοιας. Για τα θαλάσσια κύματα που προκαλούνται από τους σεισμούς αναφέρει ακόμα ότι αυτά πραγματοποιούν "οπισθοχωρήσεις" και "επιδρομές" και προσθέτει ότι πολλές φορές τα κύματα αυτά τελικά οπισθοχωρούν, ενώ άλλες φορές παραμένουν μόνιμα, όπως αναφέρεται ότι έγινε στην Ελίκη και τα Βούρα το 373 π.Χ.

   Σύμφωνα με τον Βασίλη Παπαζάχο, ο Αριστοτέλης  υπήρξε ο πρώτος στη σεισμολογία, που έκανε την πρώτη επιστημονική υπόθεση, την πρώτη επιστημονική θεωρία και κατέβαλε προσπάθεια να εφαρμόσει τη θεωρία αυτή. Γιατί η θεωρία του όχι μόνο εξηγεί τις υπάρχουσες παρατηρήσεις αλλά έχει και χαρακτήρα πρόβλεψης. Ο Αριστοτέλης κατέγραψε λεπτομερώς τα σημεία στα οποία σημειώνονταν οι σεισμοί, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι αυτοί γίνονται σε διάφορα μέρη περί την Αχαΐα, την Εύβοια και τον Ελλήσποντο. Η γραμμή αυτή είναι ακριβώς το βόρειο όριο της σεισμογενούς πλάκας του Αιγαίου. Ο Αριστοτέλης είπε ακόμη ότι οι σεισμοί γίνονται σε εδάφη πορώδη και σπηλαιώδη, ενώ επιπλέον ανέφερε ότι οι μετασεισμοί κρατούν σαράντα μέρες και πολλές φορές μπορεί να κρατήσουν και δύο-τρία χρόνια. Είπε επίσης ότι οι σεισμοί δεν γίνονται στα νησιά, αλλά κοντά στις ακτές, κάτι που συμβαίνει και σήμερα. Συνέδεσε τους σεισμούς με τη γεωθερμία, και σήμερα γνωρίζουμε ότι μέσα στο Αιγαίο δίδεται η δυνατότητα να υπάρξει μεγάλη ροή θερμότητας στο εσωτερικό της γης, κατά μήκος των ρηγμάτων

   Συνέβη όταν ήταν νέος ο Αριστοτέλης, αλλά το γεγονός αυτό ήταν συνταρακτικό να προκληθεί ένας πολύ μεγάλος σεισμός, το 473 π.Χ., ο οποίος είχε σαν συνέπεια να γκρεμιστούν ολόκληρες δύο πόλεις στην Αχαΐα και να δημιουργηθεί ένα τεράστιο θαλάσσιο κύμα, που το ύψος του υπολογίζονταν σε 30 με 40 μέτρα. Με βάση τις παρατηρήσεις του σεισμού αυτού, διατύπωσε την πρώτη του θεωρία, την οποία ονόμασε Θεωρία των Αναθυμιάσεων και των Ανέμων.

  Η μεγαλύτερη όμως συμβολή του Αριστοτέλη στη σεισμολογική αλλά και στην ευρύτερη επιστημονική γνώση είναι η επινόηση από αυτόν της επαγω-παραγωγικής μεθοδολογίας, η οποία εφαρμόζεται μέχρι σήμερα. Με την εφαρμογή της μεθοδολογίας αυτής και τη χρησιμοποίηση μακροσεισμικών παρατηρήσεων όλο το χρονικό διάστημα, από τότε μέχρι σήμερα, αποκτήθηκαν γεωφυσικές γνώσεις, οι οποίες φαίνεται ότι θα οδηγήσουν σύντομα στην μεσοπρόθεσμη πρόγνωση των σεισμών. Οι γνώσεις αυτές αφορούν τη δομή του εσωτερικού της γης, τις φυσικές διαδικασίες που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της και τα γεωδυναμικά φαινόμενα που εκδηλώνονται στη επιφάνειά της μεταξύ των οποίων είναι και οι σεισμοί.

Αριστοτέλης

  Από τους τελευταίους κλασσικούς συγγραφείς που διατύπωσαν απόψεις για τους σεισμούς είναι ο Επίκουρος ο οποίος απέδιδε τη γένεση των σεισμών στη διαβρωτική και μεταφορική δράση του νερού και ο Σενέκας ο οποίος πραγματοποίησε ανασκόπηση των μέχρι τότε απόψεων για τα αίτια γένεσης των σεισμών και διατύπωσε και τη δική του άποψη η οποία ουσιαστικά συμπίπτει μ' αυτή του Αρχέλαου.

Γ) Περίοδος ανάπτυξης της βασικής θεωρίας της ελαστικότητας, της διάδοσης των ελαστικών κυμάτων και της εφεύρεσης των σεισμογράφων (1550-1900)

    Ωστόσο, οι εμπειρικές παρατηρήσεις των επιπτώσεων των σεισμών ήταν σπάνιες μέχρι το 1750, όταν η Αγγλία συγκλονίστηκε αχαρακτήριστα από μια σειρά πέντε ισχυρών σεισμών. Τους σεισμούς αυτούς ακολούθησε την Κυριακή, 1 Νοεμβρίου 1755, ένα κατακλυσμικό σοκ και ένα τσουνάμι που σκότωσε περίπου 70.000 ανθρώπους, ισοπεδώνοντας την πόλη της Λισαβόνας της Πορτογαλίας, ενώ πολλοί από τους κατοίκους της βρίσκονταν στην εκκλησία. Αυτό το γεγονός σηματοδοτεί την αρχή της σύγχρονης εποχής της σεισμολογίας, προκαλώντας πολυάριθμες μελέτες για τις επιπτώσεις, τις τοποθεσίες και το χρονοδιάγραμμα των σεισμών.

    Πριν από τον σεισμό της Λισαβόνας, οι μελετητές είχαν κοιτάξει σχεδόν αποκλειστικά στον Αριστοτέλη, τον Πλίνιο και άλλες αρχαίες κλασικές πηγές για εξηγήσεις για τους σεισμούς. Μετά τον σεισμό της Λισαβόνας, αυτή η στάση απορρίφθηκε για κάποιον που τόνιζε ιδέες βασισμένες σε σύγχρονες παρατηρήσεις. Η καταλογογράφηση των χρόνων και των τοποθεσιών των σεισμών και η μελέτη των φυσικών επιπτώσεων των σεισμών ξεκίνησε σοβαρά, με επικεφαλής ανθρώπους όπως ο John Michell στην Αγγλία και ο Elie Bertrand στην Ελβετία.

   Για εκατό περίπου χρόνια που ακολούθησαν τον σεισμό της Λισαβόνας είδαν σποραδικές αλλά αυξανόμενες μελέτες φαινομένων των σεισμών. Αυτές οι προσπάθειες υποκινήθηκαν συχνά από καταστροφές σεισμών, όπως οι σεισμοί της Καλαβρίας του 1783 που σκότωσαν 35.000 ανθρώπους στο νότιο δάχτυλο του ποδιού της Ιταλίας.

    Καθώς η επικοινωνία μεταξύ διαφόρων μερών του κόσμου έγινε πιο κοινή, οι παρατηρήσεις σεισμών από όλο τον κόσμο μπορούσαν να συνδυαστούν. Μετά από έναν σεισμό στη Χιλή το 1822, η συγγραφέας Maria Graham ανέφερε συστηματικές αλλαγές στο υψόμετρο της ακτογραμμής της Χιλής. Οι παρατηρήσεις των αλλαγών της ακτογραμμής επιβεβαιώθηκαν μετά τον σεισμό του 1835 στη Χιλή από τον Robert FitzRoy, καπετάνιο του HMS Beagle , ενώ ο Κάρολος Δαρβίνος εξέταζε τη γεωλογία των Άνδεων στην ξηρά.

«Η πόλη της Πόλλα μετά τον σεισμό», αναδιπλούμενη προμετωπίδα, έγχρωμη λιθογραφία, Robert Mallet, Μεγάλος Ναπολιτάνος ​​σεισμός του 1857 , 1862 (Βιβλιοθήκη Linda Hall)

   Στις δεκαετίες του 1850, του 60 και του 70, τρεις Ευρωπαίοι σύγχρονοι έκαναν προσπάθειες που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στη σεισμολογία. Ο Robert Mallet, ένας μηχανικός που γεννήθηκε στο Δουβλίνο και σχεδίασε πολλές από τις γέφυρες του Λονδίνου, μέτρησε την ταχύτητα των σεισμικών κυμάτων στη γη χρησιμοποιώντας εκρήξεις πυρίτιδας. Η ιδέα του ήταν να αναζητήσει διακυμάνσεις στη σεισμική ταχύτητα που θα έδειχναν διακυμάνσεις στις ιδιότητες της γης. Αυτή η ίδια μέθοδος χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα, για παράδειγμα στην εξερεύνηση κοιτασμάτων πετρελαίου. Ο Robert Mallet ήταν επίσης ένας από τους πρώτους που υπολόγισε το βάθος ενός υπόγειου σεισμού.

   Την ίδια στιγμή που ο Mallet πυροδοτούσε εκρήξεις πυρίτιδας στην Αγγλία, ο Alexis Perrey στη Γαλλία έκανε ποσοτικές αναλύσεις καταλόγων σεισμών. Έψαχνε για περιοδικές παραλλαγές σεισμών με τις εποχές και με τις σεληνιακές φάσεις. Και στην Ιταλία, ο Luigi Palmieri εφηύρε έναν ηλεκτρομαγνητικό σεισμογράφο, ένας από τους οποίους εγκαταστάθηκε κοντά στον Βεζούβιο και ένας άλλος στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης. Αυτοί οι σεισμογράφοι ήταν τα πρώτα σεισμικά όργανα ικανά να ανιχνεύουν τακτικά σεισμούς που δεν είναι αντιληπτοί από τον άνθρωπο.

  Οι προηγούμενες εργασίες έθεσαν τις βάσεις για τα τέλη του 1800 και τις αρχές του 1900, όταν θα πραγματοποιούνταν πολλές θεμελιώδεις πρόοδοι στη σεισμολογία. Στην Ιαπωνία, τρεις Άγγλοι καθηγητές, ο John Milne, ο James Ewing και ο Thomas Gray, που εργάζονταν στο Imperial College του Τόκιο, επινόησαν τα πρώτα σεισμικά όργανα αρκετά ευαίσθητα για να χρησιμοποιηθούν στην επιστημονική μελέτη των σεισμών.

   Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Grove Karl Gilbert, αφού μελέτησε το ρήγμα από τον σεισμό του 1872 στην κοιλάδα του Όουενς, στην Καλιφόρνια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα ρήγματα ήταν πρωταρχικό χαρακτηριστικό των σεισμών και όχι δευτερεύον. Μέχρι την εποχή του, οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν ότι οι σεισμοί ήταν αποτέλεσμα υπόγειων εκρήξεων και ότι τα ρήγματα ήταν μόνο αποτέλεσμα της έκρηξης, όχι πρωταρχικό χαρακτηριστικό των σεισμών.

   Επίσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Χάρι Φίλντινγκ Ριντ πήγε το έργο του Γκίλμπερτ ένα βήμα παραπέρα. Αφού εξέτασε το ίχνος ρήγματος του σεισμού του Σαν Φρανσίσκο του 1906, ο Reid συμπέρανε ότι οι σεισμοί ήταν το αποτέλεσμα της σταδιακής συσσώρευσης τάσεων μέσα στη γη που συνέβησαν για πολλά χρόνια. Αυτή η πίεση οφείλεται σε μακρινές δυνάμεις και τελικά απελευθερώνεται βίαια κατά τη διάρκεια ενός σεισμού, επιτρέποντας στη γη να ανακάμψει γρήγορα μετά από χρόνια συσσωρευμένης καταπόνησης.

α)  Ένα από τα πρώτα σεισμογράμματα. Προέρχεται από σεισμό που έγινε στην Ιαπωνία στις 17 Απριλίου 1889 και καταγράφηκε από σεισμογράφο τύπου Rebeur-Paschwitz εγκατεστημένο στο Potsdam της Γερμανίας (Von Rebeur-Paschwitz, E., 1889. The earthquake of Tokio, April 18, 1889, Nature, Lond. 40, 294-295).

(β)  Καταγραφή κοντινού σεισμού από οριζόντιο σεισμογράφο τύπου Milne εγκατεστημένο στην Ιαπωνία. Η χρησιμότητά της καταγραφής είναι περιορισμένη λόγω έλλειψης συστήματος από  (Milne, J. 1901. Seismological investigations. -Sixth report of the committee... Rep. Brit. Ass. Advmt. Sci. 1901, 40-54).

   Στα τέλη του 1800 και στις αρχές του 1900 άρχισε επίσης η επιστημονική έρευνα για τους σεισμούς από Ιάπωνες ερευνητές. Ο Seikei Sekiya έγινε το πρώτο άτομο που ονομάστηκε καθηγητής σεισμολογίας. ήταν επίσης ένας από τους πρώτους ανθρώπους που ανέλυσαν ποσοτικά τις σεισμικές καταγραφές από τους σεισμούς. Ένας άλλος διάσημος Ιάπωνας ερευνητής από εκείνη την εποχή είναι ο Fusakichi Omori, ο οποίος, μεταξύ άλλων εργασιών, μελέτησε τον ρυθμό αποσύνθεσης της δραστηριότητας των μετασεισμών μετά από μεγάλους σεισμούς. Οι εξισώσεις του χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα.

Δ)  Νέα περίοδος (1900-σήμερα).

      Στις αρχές του 20ου αιώνα δημιουργήθηκαν αρκετοί σεισμολογικοί σταθμοί οι αναγραφές των οποίων χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των επικέντρων των ισχυρών σεισμών.

  Ο πρώτος ηλεκτρομαγνητικός σεισμογράφος, που κατασκευάστηκε το 1906 από τον B. Galitzin χρησιμοποιήθηκε σε σεισμολογικό δίκτυο στη Ρωσία.

Σεισμογράφος Golitsyn στο Εθνικό Μουσείο Φύσης και Επιστήμης , Τόκιο ,Ιαπωνία

Το 1925 κατασκευάστηκε ο οπτικής αναγραφής σεισμογράφος Wood-Anderson, που χρησιμοποιήθηκε αργότερα (1935) για τον υπολογισμό του τοπικού μεγέθους από τον Ch. Richter.

Το 1935 κατασκευάστηκε ηλεκτρομαγνητικός σεισμογράφος από τον Benioff ο οποίος φέρει το όνομά του και έχει τη δυνατότητα καταγραφής βραχείας ή μακράς περιόδου (ανάλογα με την περίοδο του γαλβανομέτρου με το οποίο συνδέεται) ακόμη και ασθενών εδαφικών δονήσεων που οφείλονται σε σεισμούς ή πυρηνικές εκρήξεις.

Η λεπτομερής σεισμική αναγραφή της πυρηνικής έκρηξης στο νησί Bikini το 1946 και η πραγματοποίηση το 1949 πυρηνικής έκρηξης από τη Σοβιετική Ένωση αποτέλεσαν την αιτία ανάπτυξης από τις ΗΠΑ ενός μεγάλου προγράμματος για την ανίχνευση των πυρηνικών εκρήξεων. Το πρόγραμμα αυτό είχε σημαντικές συνέπειες για τη Σεισμολογία, μεταξύ των οποίων είναι η εγκατάσταση, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, του Διεθνούς Τυποποιημένου Δικτύου Σεισμογράφων WWSSN   (Worldwide Standardized Seismograph Network).

Δίκτυα με σεισμογράφους ψηφιακής καταγραφής και ευρέος φάσματος συχνοτήτων:  Παγκόσμιο Ψηφιακό Σεισμικό Δίκτυο (Global Digital Seismic Network), του οποίου η εγκατάσταση άρχισε το 1980 από το IRIS (Incorporated Research Institutions for Seismology) και την Γεωλογική Υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών (USGS).

Η αναγνώριση των ασυνεχειών πρώτης τάξης στο εσωτερικό της Γης με την ερμηνεία των    σεισμογραμμάτων κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.

R. Oldham (1900, 1906):  Αναγνώρισε στα σεισμογράμματα τα επιμήκη, Ρ, και τα εγκάρσια, S, κύματα και διαπίστωσε την ύπαρξη του πυρήνα της Γης από την απουσία απ’ ευθείας P και S  κυμάτων σε αποστάσεις πηγής-δέκτη μεγαλύτερες των 100^ο.

Zöppritz (1907): Κατασκεύασε τους πρώτους πίνακες χρόνων διαδρομής.

Mohorovicic (1909): Εντόπισε την ασυνέχεια ταχύτητας μεταξύ του φλοιού και του μανδύα, η οποία φέρει το όνομά του.

Δομικός χάρτης της ασυνέχειας Mohorovičić, ο οποίος προσδιορίζεται με τη χρήση δισδιάστατων μοντέλων βαρύτητας των προφίλ, με κύρια τεκτονικά χαρακτηριστικά.

Η. Reid  (1910): Το μεγαλύτερο, ίσως, επιστημονικό βήμα για τον τρόπο γένεσης των σεισμών είναι η διαπίστωση του Η. Reid το 1910, που βασίστηκε σε γεωδαιτικές μετρήσεις οι οποίες έγιναν πριν και μετά το μεγάλο σεισμό του Αγίου Φραγκίσκου το 1906, ότι κάθε σεισμός οφείλεται σε απελευθέρωση ενέργειας κατά τη διάρρηξη σεισμικού ρήγματος. Η ενέργεια αυτή δημιουργείται κατά τη βραδεία και επί σημαντικό χρονικό διάστημα παραμόρφωση των πετρωμάτων του εστιακού χώρου πριν τη γένεση του σεισμού. Αυτή είναι γνωστή ως θεωρία της ελαστικής ανάπαλσης και αποτελεί μέχρι σήμερα τη βασική θεωρία για τον τρόπο γένεσης των σεισμών.

Gutenberg (1914): Χρησιμοποίησε τους χρόνους διαδρομής των σεισμικών κυμάτων που διεισδύουν καθώς και αυτών που ανακλώνται στον πυρήνα της Γης και υπολόγισε σε 2900 km το βάθος του υγρού πυρήνα (δηλαδή πολύ κοντά στην τιμή των 2889 km που γνωρίζουμε σήμερα).

Shida (1917): Διαπίστωσε ότι οι πρώτες αποκλίσεις των Ρ κυμάτων είναι συμπιέσεις στις δύο κατακορυφή στερεές γωνίες και αραιώσεις στις δύο άλλες κατακορυφή γωνίες που σχηματίζει το επίπεδο του ρήγματος και το κάθετο στη διεύθυνση της κίνησης επίπεδο (βοηθητικό επίπεδο).

H. Nakano (1923): Εισήγαγε τη θεωρία της ακτινοβολίας των σεισμικών κυμάτων από σεισμική πηγή που οφείλεται σε διπλό ζεύγος δυνάμεων, η οποία ερμηνεύει την κατανομή αυτή των συμπιέσεων και αραιώσεων και αποδείχθηκε ορθή μετά από σχετικές επιστημονικές συζητήσεις επί τέσσερις δεκαετίες.

Byerly (1928): Ανέπτυξε μέθοδο καθορισμού του μηχανισμού γένεσης των σεισμών με βάση τις πρώτες αποκλίσεις των Ρ κυμάτων.

K. Wadati (1928): Επιβεβαιώθηκε η γένεση των σεισμών βάθους και διαπιστώθηκε ότι οι εστίες βρίσκονται πάνω σε κεκλιμένες ζώνες γνωστές ως ζώνες Wadati- Benioff.

Διάγραμμα της ζώνης Wadati–Benioff, από το Γεωλογικό Ινστιτούτο Ηνωμένων Πολιτειών

Inge Lehman (1939): Ανακάλυψε τον εσωτερικό πυρήνα της Γης.

H. Jeffreys (1939): Προσδιόρισε την πρώτη κατακόρυφη τομή δομής ταχύτητας της Γης (από την επιφάνεια μέχρι το κέντρο της) και πρότεινε τους χρησιμοποιούμενους μέχρι σήμερα γνωστούς πίνακες J-B (Jeffreys-Bullen) οι οποίοι προβλέπουν τους χρόνους άφιξης των Ρ κυμάτων σ’ οποιοδήποτε σημείο της επιφάνειας της Γης με την αξιοσημείωτη ακρίβεια του 0.2%.

Charles Richter (1935): Εισήγαγε την κλίμακα του τοπικού μεγέθους, M_L

Gutenberg (1945): Εισήγαγε την κλίμακα του επιφανειακού μεγέθους, M_S.

Gutenberg και Richter (1956): Πρότειναν την τελική μορφή της κλίμακας του χωρικού μεγέθους, m_b.

Η πρώτη ελεύθερη ταλάντωση της Γης παρατηρήθηκε από τον Benioff και ήταν αυτή που προκλήθηκε από το μεγάλο σεισμό της Χιλής το 1960. Αυτή αποτέλεσε την αρχή για τη μελέτη της δομής της Γης και με τη θεωρία των κανονικών αρμονικών (normal modes).

Langston and Helmberger (1975), Nabelek (1984): Ανέπτυξαν για τον ίδιο σκοπό μέθοδο με βάση τη μοντελοποίηση των κυματομορφών των Ρ και S κυμάτων. Οι μέθοδοι αυτές εφαρμόσθηκαν και εξακολουθούν να εφαρμόζονται αποτελεσματικά για τον καθορισμό του μηχανισμού γένεσης των ισχυρών σεισμών.

Στη δεκαετία του 1930, ο Τσαρλς Ρίχτερ ανέπτυξε μια απλή κλίμακα για τη μέτρηση των σεισμών που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα.

Hanks και Kanamori (1979): Πρότειναν την κλίμακα του μεγέθους ροπής.

   Κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1960 άρχισε να αναπτύσσεται η θεωρία των λιθοσφαιρικών πλακών που αποτελεί τη βάση της νέας παγκόσμιας τεκτονικής. Τα πρώτα στοιχεία για τη θεωρία αυτή προέκυψαν από μαγνητικές μετρήσεις που δείχνουν επέκταση του θαλάσσιου πυθμένα. Η θεμελίωση της θεωρίας αυτής βασίστηκε κατά κύριο λόγο σε σεισμολογικές παρατηρήσεις, αφού τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών, καθώς και οι κατευθύνσεις και οι ταχύτητες κίνησής τους, καθορίζονται κυρίως με σεισμολογικές μεθόδους.

1969 – 1972:  Εγκαταστάθηκε σεισμογραφικό δίκτυο στη Σελήνη με το πρόγραμμα «Απόλλων» και κατέγραψε επιφανειακούς σεισμούς με βάθη μέχρι 100 Km αλλά και σεισμούς βάθους με βάθη μεταξύ 800 και 1000 Km.

1976:  Εγκαταστάθηκε στον Άρη ο πρώτος σεισμογράφος με το πρόγραμμα «Vicking 2», αλλά αυτός κατέγραψε μόνο έναν πιθανό σεισμό, λόγω του υψηλού θορύβου που προκαλείται εκεί και από τον άνεμο.

  Κατά την τελευταία δεκαπενταετία η σεισμολογική έρευνα επηρεάστηκε έντονα από την αναπτυσσόμενη θεωρία του χάους. Δείχθηκε π.χ., ότι η διάρρηξη στα ρήγματα κατά τη γένεση ισχυρών σεισμών ακολουθεί τους νόμους του «αιτιοκρατικού χάους», ότι η περιοχική σεισμικότητα καθώς και επαγόμενη σεισμικότητα ερμηνεύονται με τη θεωρία της «αυτο-οργανωμένης κρισιμότητας» και ότι η γένεση των κύριων σεισμών και η προηγουμένη αυτών επιταχυνόμενη σεισμικότητα ερμηνεύεται με τη θεωρία του «κρίσιμου σημείου» (Papazachos, 2003).

  Η διεθνής συνεργασία και η ανταλλαγή σεισμολογικών δεδομένων: από τις αρχές σχεδόν του 20ου αιώνα, αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης της Σεισμολογίας.

1904-1916: Διεθνής Σύνδεσμος της Σεισμολογίας (International Association of Seismology).

1906: Ιδρύθηκε στο Στρασβούργο το Κεντρικό Διεθνές Γραφείο Σεισμολογίας BCIS (Bureau Central International de Seismologie) το οποίο δημοσίευσε στοιχεία σεισμών από το 1904 μέχρι το 1975. 1976: Ιδρύθηκε από την ESC το Κεντρικό Ευρωπαϊκό Σεισμολογικό Κέντρο EMSC (European-Mediterranean Seismological Centre), το οποίο από το 1993 στεγάζεται στο Laboratoire de Dθtection et de Geophysique (LDG) της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, CEA (Commissariat ΰ l’ Energie Atomique) κοντά στο Παρίσι και δημοσιεύει στοιχεία σεισμών της Μεσογείου

1919: Διεθνής Ένωση Γεωδαισίας και Γεωφυσικής IUGG (International Union of Geodesy and Geophysics).

1922: Εκδίδεται το Διεθνές Σεισμολογικό Δελτίο, ISS (International Seismological Summary), του οποίου συνέχεια, από το 1963, αποτελεί το Δελτίο του Διεθνούς Σεισμολογικού Κέντρου, ISC (International Seismological Centre), στο Newbury της Αγγλίας.

1951: Διεθνής Σύνδεσμος Σεισμολογίας και Φυσικής του Εσωτερικού της Γης IASPEI (International Association of Seismology and Physics of the Earth’s Interior).

1968: Σεισμολογικά δεδομένα δημοσιεύει σε μηνιαία δελτία του το Εθνικό Κέντρο Σεισμικών Πληροφοριών, NEIC (National Earthquake Information Center), της Γεωλογικής Υπηρεσίας των Ηνωμένων Πολιτειών, USGS (United States Geological Survey).

1977: Παρόμοιες πληροφορίες δημοσιεύονται από το Πανεπιστήμιο Harvard, με βάση τις καταγραφές 3000 μόνιμων σεισμολογικών σταθμών.

1970-σήμερα:  Παράγονται και είναι διαθέσιμα σε όλη την επιστημονική κοινότητα ψηφιακά δεδομένα με σεισμογράφους ευρέος φάσματος συχνοτήτων από διάφορα κέντρα, όπως είναι το IRIS (HΠA), GEOFON (Γερμανία) και ORFEUS (Ολλανδία).

Το Γ.Ι. είναι ένα από τα παλαιότερα ερευνητικά ινστιτούτα στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1893, όταν η ελληνική πολιτεία αναγνώρισε από νωρίς το σεισμικό πρόβλημα της χώρας, και έκτοτε λειτουργεί αδιαλείπτως. Το 1897 εγκαταστάθηκε ο πρώτος σεισμογράφος στην Αθήνα, ενώ το 1900 άρχισε η λειτουργία του πρώτου σεισμογραφικού δικτύου, αποτελούμενου από πέντε μόνο σταθμούς (Αθήνα, Αίγιο, Ζάκυνθος, Καλαμάτα και Χαλκίδα) εξοπλισμένους με σεισμογράφους Agamennone.