49^ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ    -    ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ      -  ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ     -   ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΑΓΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ    -   ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ     -    ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ  ΑΛΛΑΓΗ    -   ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ 2020    -   ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ   -   ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ   -  ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

           Η συνοικία του Αγίου Ελευθερίου,  είναι μία από τις 38 συνοικίες των Αθηνών. Ανήκει στο 5ο Δημοτικό διαμέρισμα, εκτείνεται σε 755,55 στρέμματα και, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2011), έχει 10.629 κατοίκους.

    Η συνοικία του Αγίου Ελευθερίου, η οποία περικλείεται από την οδό Χαλκίδος, τη λεωφόρο Ιωνίας, τις οδούς Αχαρνών, Νιρβάνα, την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας και την οδό Περισσού, απαρτίζεται από τέσσερις γειτονιές: Τις Τρεις Γέφυρες, τον Άγιο Ελευθέριο Ι, τον Άγιο Ελευθέριο ΙΙ   και το Κουκλάκι.

   Το κομμάτι της Αχαρνών της περιοχής μέχρι το τέλος της στον Ποδονίφτη / Δεκελείας / Χαλκηδόνα, έχει μεγάλες και νεότερες πολυκατοικίες, καθώς και μεγάλες επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών (κινητή τηλεφωνία, ξενοδοχεία, παιχνιδάδικο κλπ), συνήθως σε οικόπεδα πρώην εργοστασίων ή αγροκτήματα. Το τέλος της Αχαρνών είναι πράσινο και σχεδόν εξοχικό, στην εκβολή της προς το ποτάμι.

 Η περιοχή πρωτοκατοικήθηκε το 1902 από οικογένειες αγροτών. Η συνοικία αυτή, απομακρυσμένη και χωρίς μέσα συγκοινωνίας, απλωνόταν ολόγυρα σε ανθόκηπους και λαχανόκηπους που ποτίζονταν άλλοτε με τα νερά των Πηγαδιών. Η περιοχή κατοικήθηκε από εργαζόμενους ανθρώπους, βιοπαλαιστές, χτίστες, μαραγκούς που αγωνίστηκαν για να αξιοποιηθεί η περιοχή.

   Η περιοχή του Αγίου Ελευθερίου το 1920 είχε 103 κατοίκους και μετά την Μικρασιατική Καταστροφή ήρθαν άλλοι 500. Στα προσεχή έτη η περιοχή αναγνωρίστηκε σε δημοφιλές παραθεριστικό κέντρο Αθηναίων μέχρι και τις 3 Μαρτίου του1925. Τότε η περιοχή αναγνωρίστηκε επίσημα ως κοινότητα του Δήμου Αθηναίων.

   Στα μέσα περίπου της δεκαετίας του ’30, όταν εντάχθηκε στο σχέδιο πόλεως, ο πληθυσμός έφτανε τις 500 οικογένειες.  Αργότερα φτάνει τους 800 κατοίκους ενώ το 1942 ξεπερνά τους 1000 κατοίκους. Ο Άγιος Ελευθέριος, λόγω του υγιεινού κλίματος και των άφθονων νερών που έρεαν στην περιοχή, όπως και της μικρής σχετικά απόστασης από την Αθήνα, υπήρξε και τόπος παραθερισμού πλουσίων και ευγενών Αθηναίων. Το ατμοκίνητο τρένο «Θηρίο», το οποίο διερχόταν από την περιοχή, χωρίς όμως να υπάρχει σταθμός, συνέβαλε στην ανάπτυξη της ακόμα εξοχικής περιοχής.

   Η θέση της περιοχής μέσα στη φύση, στο πέρασμα μεταξύ Αττικοβοιωτίας συνετέλεσε ώστε αυτή γρήγορα ν' ανακηρυχθεί σε δημοφιλές παραθεριστικό και οικιστικό κέντρο, με πληθώρα εξοχικών να ξεπηδούν σε δροσερές περιοχές του ήρεμου τούτου τοπίου. Φημισμένα άλλοτε προϊόντα του Αγίου Ελευθερίου ήταν τα φασόλια, οι ελιές και οι πατάτες.

  Κατά τα Δεκεμβριανά του 1944 στην περιοχή έγινε πολύνεκρη μάχη με στρατωνισμένες εκεί βρετανικές δυνάμεις.   Ακόμα και μετά τον πόλεμο, η περιοχή παρέμενε αραιοκατοικημένη με κάποιες παραθεριστικές κατοικίες. Μέχρι το 1960 όλη η περιοχή δεν είχε ούτε μια πολυκατοικία, μόνο μονοκατοικίες, πολλές εκ των οποίων σώζονται μέχρι σήμερα και δίνουν ένα παλαιοαθηναϊκό τύπο στην περιοχή.

  Επί 50 χρόνια παρέμενε αραιοκατοικημένη περιοχή στερούμενη ρυμοτομίας αλλά και άλλων μέσων προκειμένου να εξελιχθεί σε σύγχρονη συνοικία της Αθήνας. Όταν όμως στις 4 Αυγούστου του έτους 1961 εγκαινιάστηκε και ξεκίνησε τη λειτουργία του ο ομώνυμος σταθμός της Γραμμής 1 του Μετρό, γεγονός χάρη στο οποίο η περιοχή συνδέθηκε με το κέντρο της Αθήνας, τον Πειραιά και την Κηφισιά, τέθηκαν οι βάσεις για τη διαμόρφωσή της. Η δημιουργία του σταθμού του ΗΣΑΠ το 1961, αποτέλεσε την οριστική σύνδεση της με την πρωτεύουσα και τη μετατροπή της σε προάστιο της πόλης.

   Κατά την απογραφή του 2001, συγκεντρώνει 3.929 κατοίκους. Λόγω των υψηλών τιμών των οικοπέδων και των περιορισμών στη δόμηση, η πληθυσμιακή εξέλιξη της πόλεως παρουσιάζει ήπιες αυξήσεις με ποσοστά της τάξεως του 12,84% ανά απογραφή.

   Το 1907 ο Δήμος Αθηναίων αριθμούσε 175.430 κατοίκους και περιλάμβανε εκτός της πόλης των Αθηνών και άλλους 44 συνοικισμούς ή χωριά: άλλους κοντινούς, όπως η Κολοκυνθού ή το Ψυχικό, και άλλους απομακρυσμένους, όπως το Μοσχάτο και το Μαρούσι. Το μέγεθος τέτοιων οικισμών κυμαινόταν από επτά άτομα ο μικρότερος, του Σκαραμαγκά, μέχρι 2.967 άτομα των Κάτω Πατησίων.

   Το 1917 πραγματοποιήθηκε μια «απογραφή», σύμφωνα με την οποία η πόλη των Αθηνών είχε 231.661 άτομα και ο Δήμος Αθηναίων 242.477.

    Από τους συνοικισμούς και οικισμούς του 1907, ο Εμπορικός Οδηγός του έτους 1910 του Νικολάου Ιγγλέση αναφέρει μόνο τους δώδεκα και μάλιστα τους χαρακτηρίζει ως εξοχικούς τόπους. Πρόκειται για τους εξής: Άγιος Ιωάννης (Ρέντης), Αμαρούσιον, Αμπελόκηποι (Αγγελόκηποι), Ανάλατος, Ηράκλειο, Κηφισιά, Κολοκυνθού, Πατήσια, Θέσης Αλυσίδα, Νέον Φάληρο, Παλαιόν Φάληρο, Καλλιθέα. Μόνον οι τρεις από αυτούς, δηλαδή οι Αμπελόκηποι, η Κολοκυνθού και τα Πατήσια ανήκουν μέχρι σήμερα στον Δήμο Αθηναίων.

  Σύμφωνα με την απογραφή του 1920, ο πληθυσμός του Δήμου Αθηναίων έφτασε τους 317.209 κατοίκους, ενώ η πόλη των Αθηνών τους 292.991 (εντός μεν του σχεδίου συγκέντρωνε 285.365 κατοίκους και εκτός μόνον 7.626), που συγκροτούσαν 60.639 οικογένειες, με μέσο μέγεθος τα 4,8 άτομα. Συνέχισε φυσικά ο Δήμος να αποτελείται, εκτός από την πόλη των Αθηνών, από 45 άλλους συνοικισμούς («προάστια, χωρία και συνοικισμούς»), που συγκέντρωναν 24.218 κατοίκους, ήτοι το 7,6 % του πληθυσμού του Δήμου, δηλαδή μια κατάσταση παρόμοια με εκείνη του 1907

    Τα Πατήσια, με 5.021 κατοίκους, είναι κατά τον Νικ. Ιγγλέση το 1921: […] “προάστειον εκ των μεγίστων και περικαλλεστέρων των Αθηνών, απέχει ημίσειαν ώραν από της πόλεως (προς ην συνέχετε ήδη), αρχόμενον δε από του Σταθμού Λεβίδη (διασταύρωσις οδού Πατησίων και Αγ. Μελετίου) παρεκτείνεται μέχρι της συναντήσεως της κεντρικής οδού Πατησίων με την γραμμήν του σιδηρ. Κηφισσίας-Λαυρείου (θέσις Αλυσσίδα). Τα Πατήσια διαιρούνται εις 2 τμήματα, «Άνω» και «Κάτω». Τα Άνω είναι το κυρίως υπό των Αθηναίων συχναζόμενον προάστειον, εις αυτά ιδία τελουμένης της εορτής των ανθέων κατά την 1ην Μαίου, ως περιλαμβάνοντα πλείστα ανθοκομεία και κήπους ως και αναψυχής κέντρα.”

    Πράγματι, ανάμεσα στους κατοίκους των Πατησίων ήταν δέκα τουλάχιστον ανθοπώλες-ανθοκηπουροί και πολλοί κτηματίες.

Κηφισός στο σημείο που σήμερα αποκαλούμε Τρεις Γέφυρες (και τότε είχε όντως τρεις γέφυρες). Αθήνα 1927.

    Η πόλη μεταβαλλόταν ραγδαία και οι συνοικισμοί της αύξαναν συνεχώς τον πληθυσμό τους, όπως φαίνεται και στον Οδηγό του Νικ. Ιγγλέση του 1930: “ Εις τον ως ανωτέρω πληθυσμό της πόλεως των Αθηνών (1928) περιλαμβάνονται και οι κατοικούντες  τα εκτός του σχεδίου της πόλεως τμήματα των εξής συνοικιών:   Αβερωφείου  κάτ. 9.917,   Αμπελοκήπων κάτ. 6.262 ,     Α Νεκροταφείου κάτ. 2.363,   Βοτανικού κάτ. 2.568,   Γούβας κάτ. 3.820,   Θυμαρακίων κάτ. 2.870, Κολοκυνθούς κάτ. 2.114,   Κυψέλης κάτ. 862,    Παγκρατίου κάτ. 4.662,   Πατησίων κάτ. 7.440, Πετραλώνων κάτ. 1.883,   Ρουφ κάτ. 3.170,   Σεπολίων κάτ. 6.649”.

   Η γύρω περιοχή άλλαζε επίσης, όπως περιγράφει ο Ιγγλέσης το 1930 στον Οδηγό του: “ Εκ των παλαιών παρά την πόλη εξοχών εχουσών ενωθεί εξ ολοκλήρου μετ’ αυτής τα Πατήσια και η Κολοκυνθού.”

   Παλαιότερο οι συνοικίες της πόλεως διακρίνονταν διά των κατωτέρω ονομασιών, διατηρουμένων ανεπισήμως και σήμερον :

 Αλυσίδα Τέρμα οδού Πατησίων,  Αναφιώτικα Περί την Ακρόπολιν,   Βάθεια Αρχή οδού Αχαρνών,  Βασιλικά Τέρμα Λιοσίων,  Βατραχονήσι Παρά συν. Υμηττού,   Βουθούλα Τέρμα λεωφόρου Αλεξάνδρας,   Γούβα Όπισθεν Σταδίου,  Δημοπρατηρίου Μεταξύ πλ. Μητροπόλεως και Μοναστηρακίου,  Ελαιώνες Εκατέρωθεν της Ιεράς οδού,  Καμίνια Τέρμα οδού Αλεξανδρείας,  Καρεκλάδικα Περί την νυν οδ. Αγ. Ειρήνης,   Κοπανά Όπισθεν Α Νεκροταφείου,  Κουπούνια Τέρμα οδ. Παπαδιαμαντοπούλου,  Μύλοι Παινέση Τέρμα οδ. Αγ. Μελετίου,   Περιβόλια Μεταξύ Κολοκυνθούς και Βοτανικού,  Πλάκα Άνωθι Ζαππείου και οδ. Φιλελλήνων, έως οδ. Αδριανού,  Πυθαράδικα Περί την οδού Πλαπούτα,  Σχιστό Περί τον λόφον της Σχιστής Πέτρας,  Τρία Γεφύρια Προ Αλυσίδας, κάτωθι σιδηροδρ. Γραμμής Κηφισσίας , Χαμοστέρνες Περί τας φυλακάς Συγγρού,  Χαυτεία Μεταξύ οδών Πανεπιστημίου-Σταδίου-Εμ. Μπενάκη και Αιόλου,  Ψυρρή Περί την νυν πλατείαν Ηρώων.

   Η περιοχή των Πατησίων βρίσκεται τέσσερα χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την Ομόνοια και αποτελείται από δύο τμήματα:

        Τα Κάτω Πατήσια, που περιλαμβάνουν την περιοχή από την πλατεία Αμερικής μέχρι τον Άγιο Λουκά και μεγάλη έκταση κάτω από τις οδούς Πατησίων και Αχαρνών (σχεδόν μέχρι τον Κηφισό).

        Τα Άνω Πατήσια, που εκτείνονται από τον Άγιο Λουκά μέχρι το τέρμα Πατησίων (Αλυσίδα) και την κηπούπολη Κυπριάδου, με όρια τον συνοικισμό Προμπονά και το ρέμα του Ποδονίφτη.

     Σήμερα η διάκριση σε Άνω και Κάτω Πατήσια έχει καταργηθεί και οι δύο ονομασίες παρέμειναν μόνο στις στάσεις του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου.

     Μέχρι τη δεκαετία του 1980 δεν υπήρξαν ρυθμίσεις σχετικά με τη διοικητική διαίρεση της πρωτεύουσας. Το 1981 αποφασίστηκε η διαίρεση του Δήμου σε επτά διαμερίσματα και το 1988, με την έγκριση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Δήμου Αθηναίων ορίστηκε η οικιστική διάρθρωση του Δήμου σε επτά διαμερίσματα, τριάντα οκτώ συνοικίες και 129 πολεοδομικές ενότητες (γειτονιές). Το 5ο διαμέρισμα με τα Άνω Πατήσια, Ριζούπολη,  Άγιο Ελευθέριο και τον Προμπονά, που στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα ήταν ακόμα αγροτικές περιοχές, πολλαπλασιάζουν τους κατοίκους τους σχεδόν τριάντα φορές.

Το Θηρίο

  Το αποκαλούμενο «Θηρίο» ήταν ο πρώτος προαστιακός σιδηρόδρομος της Αττικής με αρκετούς ενδιάμεσους σταθμούς στην Αθήνα. Επρόκειτο για ένα ατμοκίνητο τρένο το οποίο έκανε τέρμα στην πλατεία Λαυρίου στην Αθήνα. Συνολικά η διαδρομή του μέχρι την Κηφισιά διαρκούσε μισή ώρα, χρόνος ρεκόρ για την εποχή. Όπως ήταν φυσικό αυτό θεωρήθηκε «επανάσταση» στις μεταφορές της εποχής όχι μόνο για την Αττική αλλά και για ολόκληρη την Ελλάδα.

Συνάντηση αμαξοστοιχιών στο Σταθμό του Νέου Ηρακλείου

    Το «Θηρίο» γεννήθηκε την Καθαρά Δευτέρα του 1885, στις 4 Φεβρουαρίου και την γέννησή του πανηγύρισε όλη η Αθήνα. Αφετηρία είχε στην Αθήνα, διέλευση προς Βορρά μέσω Πατησίων και Ποδαράδων (ονομασία της Νέας Ιωνίας πριν το 1922), σταθμός στο Ηράκλειο και μετά «διαχωρισμός» σε δύο γραμμές. Η μία συνέχιζε προς τα Βόρεια και μέσω Αμαρουσίου κατέληγε «εις Κηφισίαν» και η άλλη  συνέχιζε ανατολικά και μέσω Φιλοθέης, Χαλανδρίου, Γέρακα, Κάντζας, Λιοπεσίου (Παιανία), Κορωπίου, Μαρκοπούλου, Καλυβίων, Κερατέας και Θορικού θα κατέληγε στο «Λαύριο.» Εκεί, η γραμμή συνδέετο με την επίσης μετρική βιομηχανική γραμμή που εξυπηρετούσε το εκτεταμένο σύμπλεγμα των μεταλλείων της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου.

   Όπως ήταν αναμενόμενο οι Αθηναίοι έσπευσαν να χρησιμοποιήσουν το καινούριο τρένο που θα τους μετέφερε στον καλύτερο τόπου παραθερισμού της εποχής, την Κηφισιά. Η προσέλευση ήταν τόσο μεγάλη που η υπεύθυνη εταιρία σταμάτησε εκείνη την ημέρα να εκδίδει εισιτήρια από τις 2 το μεσημέρι.

   Ήταν ατμοκίνητο και κατασκευάστηκε στο Βέλγιο. Μπορούσε να σύρει μέχρι 12 βαγόνια που χωρούσαν έως 300 επιβάτες και έτρεχε με ταχύτητα 40 χιλιομέτρων. Πήρε αυτό το όνομα γιατί παρά τις δυσκολίες κατάφερνε να μεταφέρει τους Αθηναίους στην εξοχή. Η μηχανή του «λαχάνιαζε» και τα βαγόνια έβγαζαν μαύρους καπνούς που ενίσχυαν ακόμα περισσότερο την όψη του «θηρίου». Και έτσι έγινε ο κεντρικός σταθμός Αθηνών των ΣΑ.  Επιλέχτηκε να γίνει στο βόρειο άκρο της πόλης, οπού υπήρχαν αρκετές εκτάσεις ανεκμετάλλευτες.

  Χωροθετήθηκε «πλησίον της οδού απ’ Αθηνών εις Λιοσίων…»  Ο αρχικός σταθμός των ΣΑ δεν ήταν άλλος από τον σημερινό Σταθμό Αττική (τον επίγειο φυσικά).  Καταλάμβανε ολόκληρο το τετράγωνο, μαζί με το σημερινό αμαξοστάσιο των τρόλεϊ. Ο σταθμός αυτός για πολλά χρόνια ήταν για τους κατοίκους ο «Σταθμός Σιδηροδρόμων Αττικής», το οποίο μετά από την παραφθορά των ετών έγινε «Σταθμός Αττικής» και η περιοχή γύρω απ’ αυτόν ονομάστηκε Αττική. Έτσι είχαμε κάτι πρωτόγνωρο με το σταθμό αυτό, ότι δηλαδή δεν ονομάστηκε έτσι επειδή εξυπηρετούσε τη συγκεκριμένη περιοχή, αλλά η περιοχή ονομάστηκε μεταγενέστερα έτσι επειδή εξυπηρετείτο από το σταθμό.

Το Θηρίο στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου (1925), Αρχείο: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο

  Όμως, στα αμέσως επόμενα χρόνια οι Σιδηρόδρομοι Αττικής έκαναν μια από τις ελάχιστες (ίσως και τη μόνη) επεκτάσεις στο δίκτυό τους. Αφού είδαν πως ο σταθμός της Αττικής ήταν πολύ μακριά από το κέντρο και οι επιβάτες τους δεν εξυπηρετούνται σωστά, αποφάσισαν να αποκτήσουν κι αυτοί «κεντρικό σταθμό.» Κι όχι όποιον κι όποιον, αλλά στην Ομόνοια.  Άλλωστε σαν «προαστιακό δίκτυο» που ήταν είχαν κάθε λόγο να θέλουν να εξυπηρετούν το κέντρο της Αθήνας. Δημιούργησαν λοιπόν μια γραμμή από το σταθμό τους στην Αττική, που περνούσε από τις οδούς Αγοράκριτου, Κοδριγκτώνος, Ρίζου και Γ’ Σεπτεμβρίου καταλήγοντας λίγα μέτρα πριν την Ομόνοια.

  Η νέα γραμμή της Εταιρείας Σιδηροδρόμων Αττικής, Αθηνών-Λαυρίου, «με διακλάδωση στο Ηράκλειον προς Αμαρούσιον και Κηφισιάν» είχε την αφετηρία της στην αρχή της Γ΄ Σεπτεμβρίου – Πλατεία Λαυρίου και γύρω απ’ αυτήν δημιουργήθηκαν πολλά καφενεία και εστιατόρια. Αυτή η γραμμή ήταν η δεύτερη σιδηροδρομική γραμμή των Αθηνών.

  Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το Θηρίο της Κηφισιάς στην Αττική έδειχνε γερασμένο και η στιγμή του τέλους δεν άργησε να έρθει. Χαρακτηριστικό είναι ότι ολοκλήρωνε τη διαδρομή με δυσκολία και αρκετές φορές έβγαζε ακόμα και σπίθες. Οι καπνοί ήταν τόσο πυκνοί που πολλοί επιβάτες αποβιβάζονταν έχοντας μουντζούρα στα πρόσωπά τους. Η ηλεκτροκίνηση

και τα αυτοκίνητα το ξεπερνούσαν πλέον σε ανέσεις και ταχύτητα και φαινόταν ξεπερασμένο.   Λέγεται μάλιστα ότι είχε γίνει τόσο αργό, που οι Αθηναίοι οργάνωναν αγώνες στους οποίους παράβγαιναν με τα βαγόνια καβάλα στα άλογά τους. Το τελευταίο δρομολόγιο του πρώτου τρένου της Κηφισιάς πραγματοποιήθηκε στις 8 Αυγούστου του 1938.

  Αν λειτουργούσε σήμερα το Θηρίο θα περνούσε μέσα από πολυκατοικίες. Η διαδρομή του όμως τότε ήταν παραδεισένια. Το τρένο περνούσε μέσα από δέντρα και οι επιβάτες είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τη θέα των βουνών του λεκανοπεδίου. Ακόμη οι στάσεις του τρένου ήταν άκρως εντυπωσιακές. Η στάση της Κηφισιάς βρισκόταν μέσα στο πράσινο και διέθετε φανάρια που φώτιζαν στο σκοτάδι, γεγονός σπάνιο για την εποχή.

Σταθμός Κάτω Πατησίων 1930

Σταθμός Άνω Πατησίων 1930

Άνω Πατήσια – Το Θηρίο στο ύψος της Λεοντείου Σχολής ένα από τα παλαιότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας μας, που ιδρύθηκε το 1838

   Το 1937 η ΗΕΜ ανέλαβε την ηλεκτροκίνηση του σιδηροδρόμου Κηφισιάς και το 1938 κατάργησε το Θηρίο για τη συνέχιση του έργου, ωστόσο ο πόλεμος εμπόδισε τη συνέχεια των έργων.  Τελικά το 1948 εγκαινιάστηκε ο σταθμός Βικτώρια και το 1949 ο σταθμός Αττική. Το 1950 παραχωρήθηκε από την ΗΕΜ στους ΕΗΣ η ολοκλήρωση του έργου της ηλεκτροκίνησης και η εκμετάλλευση του σιδηροδρόμου Αθηνών - Κηφισιάς. Οι ΕΗΣ συνέχισαν τα έργα και το 1956 παραδόθηκαν οι σταθμοί Άγιος Νικόλαος, Κάτω και Άνω Πατήσια, Περισσός και Νέα Ιωνία. Στις αρχές του 1957 παραδόθηκε ο σταθμός του Ηρακλείου ενώ στις 18 Αυγούστου η γραμμή συνδέθηκε με τον τερματικό της σταθμό με τη λειτουργία του σταθμού της Κηφισιάς. Πλέον ο αστικός σιδηρόδρομος, που είχε γίνει γνωστός ως «Ηλεκτρικός», ένωνε τον Πειραιά με την Κηφισιά.

  Ο Σταθμός Άγιος Ελευθέριος είναι σταθμός του μετρό της Αθήνας, επί της γραμμής 1 στη χιλιομετρική θέση 14,668 από το σταθμό Πειραιά. Βρίσκεται στην Αθήνα και το όνομά του προέρχεται από τον γειτονικό Ιερό Ναό του Αγίου Ελευθερίου. Είναι υπέργειος, τύπου γέφυρας, διαθέτει δυο πλευρικές αποβάθρες και βρίσκεται στην διασταύρωση της λεωφόρου Ιωνίας με τις οδούς Τσούντα και Σαρανταπόρου, πλησίον του γηπέδου του Σπόρτιγκ. Ο σταθμός Αγίου Ελευθερίου κατασκευάστηκε κατόπιν κινητοποιήσεων των κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι δεν εξυπηρετούνταν από τους σταθμούς Άνω Πατησίων και Κάτω Πατησίων. Εγκαινιάστηκε στις 4 Αυγούστου 1961 και η σημερινή του μορφή ανάγεται στο Δεκέμβριο του 2001. Μάλιστα ήταν από τους δύο πρώτους σταθμούς όπου ξεκίνησε ο εκσυγχρονισμός των σταθμών της Γραμμής 1 (συνολικά στη γραμμή, ολοκληρώθηκε σταδιακά το 2003 - 2004) εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, μαζί με τον σταθμό του Πειραιά, αν και στον Πειραιά η τελική ανάπλαση ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2002.

Σταθμός Αγίου  Ελευθερίου 1970

Σταθμός Αγίου Ελευθερίου σήμερα

Εκκλησία Άγιος Ελευθέριος

    Όπως συνέβη και σε τόσες άλλες γειτονιές, δεν ευτύχησαν, τουλάχιστον από απόψεως ονοματολογίας. Ευτύχησε όμως η περιοχή, μετά από πολυετείς περιπέτειες, να αποκτήσει έναν μεγαλοπρεπή ναό. 

  Το όνομά Άγιος Ελευθέριος προέρχεται από τον ομώνυμο ναό ο οποίος βρίσκεται στην οδό Αχαρνών.

Ο παλαιός Άγιος Ελευθέριος «αρχείο οικογένειας Ρέας Αγγελομάτη-Τσούτσου»

  Αλλά ο Άγιος Ελευθέριος δεν βρισκόταν τότε στη σημερινή του θέση. Ο ναός στον οποίο προσέτρεχαν οι έγκυες γυναίκες για να «ελευθερωθούν» χωρίς προβλήματα βρισκόταν στη διασταύρωση του παλιού δρόμου που αντιστοιχεί στη σημερινή οδό Στρατηγού Δαγκλή με την Αχαρνών, στο ύψος της οδού Γλαράκη. Μικρός ο αρχικός ναός, δεν αποτελούσε ενορία, αλλά η περιοχή του υπαγόταν στον Άγιο Λουκά. Η ενορία του Αγίου Ελευθερίου συνεστήθη το 1931.

  Περίπου τέσσερα χρόνια αργότερα, μεταξύ των ετών 1934-35 και με δαπάνες του καταγόμενου από την Καλαμάτα βιομήχανου Δημητρίου Ναθαναήλ, ανεγέρθηκε ναΐσκος του Αγίου Ελευθερίου απέναντι από το εργοστάσιό του.

Ο Δημήτριος Ναθαναήλ διέθετε την ακμάζουσα «Ανώνυμο Μεταξοβιομηχανική Εταιρεία Δ. Ναθαναήλ & Σία». Όμως ο ναός ήταν εκτός σχεδίου και ρυμοτομούμενος από τις οδούς Αχαρνών και Μαλακάση.

  Κατά τα Δεκεμβριανά του 1944 εβλήθη από όλμους το εργοστάσιο Ναθαναήλ και μία ομάδα από το προσωπικό του εργοστασίου κατέφυγε στον περίβολο του ναού για να προφυλαχθεί. Ένα βλήμα όλμου έπληξε το Άγιο Βήμα, κάτω από την Πλατυτέρα, διαπέρασε την Ωραία Πύλη, χτύπησε στο δάπεδο, εξοστρακίστηκε και μέσω της κυρίας εισόδου έπεσε στον περίβολο του ναού, όπου βρίσκονταν οι εργάτες. Δεν εξερράγη όμως και σφηνώθηκε στο έδαφος. Φυλάσσεται ακόμη η διάτρητη εικόνα της Ωραίας Πύλης.

  Εν τω μεταξύ η περιοχή του Αγίου Ελευθερίου βρίσκεται στο επίκεντρο της ανοικοδόμησης και ο πληθυσμός της αυξάνεται ραγδαία. Οι κάτοικοι κινητοποιούνται και κατορθώνουν να αποκτήσουν έναν νέο σταθμό του τραίνου, τον σταθμό του Αγίου Ελευθερίου. Εγκαινιάστηκε επισήμως στις 4 Αυγούστου 1961, ενώ άρχιζε ο προβληματισμός για την ανεπάρκεια της εκκλησίας. Η κατεδάφιση του παλαιού ναού, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε αντιδράσεις και προβλήματα.

  Το 1970 ο αρχικός Ναός κρίθηκε κατεδαφιστέος και με την επίβλεψη του πατρός Κωνσταντίνου Παναγιωτόπουλου, χτίστηκε ο νέος Ναός στην έκταση του εργοστασίου του Ναθαναήλ, γι αυτό και αρχικά λεγόταν και “Άγιος Ελευθέριος Ναθαναήλ”. Στην πραγματικότητα ήταν ο τέταρτος κατά σειρά ιερός Ναός του Αγίου Ελευθερίου στην περιοχή αλλά όχι στο ίδιο σημείο. Κι επειδή ο εργοστασιάρχης ήταν από την Καλαμάτα ήθελε να χτίσει και έναν ακόμη Ναό, αφιερωμένο στην Υπαπαντή.

  Τη μελέτη του νέου ναού εκπόνησε ο αρχιτέκτονας Κίμων Λάσκαρης, ενώ σειρά διακεκριμένων δημιουργών συνέβαλαν στην ολοκλήρωση του ναού.  Ο σημερινός ναός του Αγίου Ελευθερίου, κτίστηκε το 1967 παίρνοντας το όνομα του προϋπάρχοντος ναΐσκου, που κατεδαφίστηκε.

     Το 1982  έγιναν τα εγκαίνια του ναού. Ύστερα από πολυετείς περιπέτειες και χάρη στη μαχητικότητα ενός ιερέα, του πατρός Κωνσταντίνου Παναγιωτόπουλου, ένας άθλος πραγματοποιήθηκε. Ο ναός που υψώνεται μεγαλοπρεπής και δεσπόζει στην περιοχή κρύβει στα σπλάχνα του σημαντικές δημιουργίες. Το τέμπλο, ο άμβωνας και τα καθίσματα κατασκευάστηκαν από τον Αργύριο Καβρουλάκη, ενώ πραγματικό αξιοθέατο είναι ο δεσποτικός θρόνος έργο του αρχιτέκτονα Γ. Νομικού. Τα ψηφιδωτά στην πρόσοψη του ναού και του πρόναου είναι του Παύλου Σαρφατή και η αγιογράφηση του Γ. Κοψιδά και χρειάστηκαν 12 χρόνια για να ολοκληρωθούν.. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν από τον μακαριστό αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ στις 10 Οκτωβρίου 1982. Κάτω από τον ναό κατασκευάστηκε ο ναΐσκος της Υπαπαντής του Κυρίου εγκαινιασμένος από το 1987 υπό τον Μητροπολίτη προκαθήμενο Κίτρους κ. Αγαθόνικο, συνεχίζοντας την παράδοση που ήθελε στον ναό του Αγίου Ελευθερίου να εορτάζει η «Παμμεσηνιακή Ενωση» τη γιορτή της Υπαπαντής

Ο Ναός Αγίου Ελευθερίου 1970

  Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού θυμίζει Τρίκογχο Τρουλαίο ενώ το εξωτερικό ψηφιδωτό που αναπαριστά την προσαγωγή του Αγίου Ελευθερίου Επισκόπου Ιλλυρικού προς τον Ρωμαίο Ηγεμόνα, χαρακτηρίζει το Ναό.

  Ο Ναός του Αγίου Ελευθερίου είναι ο μοναδικός Ναός στην Αθήνα που εγκαινίασε ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σεραφείμ συνεπικουρούμενος υπό των Βρεσθένης Δημητρίου (νυν Αμερικής) και Διαυλείας Αλεξίου (νυν πρ.Τρίκης). Ένα εκ των τριών λειψάνων που χρησιμοποιήθηκαν ήταν και του Αγίου Γερασίμου εκ Μεγαλοχωρίου.

  Στο Ναό υπάρχουν λείψανα του Αγίου Ελευθερίου τα οποία εκτίθενται κατά την εβδομάδα της γιορτής του Αγίου. Υπάρχει επίσης το Ιερό Επιτραχήλιο του Αγίου Φιλουμένου του Νεοιερομάρτυρος.

  Στο Ναό τελείται Ιερά Αγρυπνία τουλάχιστον μια φορά το μήνα.

Επίσης μετά το πέρας των νεανικών συνάξεων τελείται Παράκληση στην Παναγία την Εγκυμονούσα

  Πανηγυρικώς, εκτός του Αγίου Ελευθερίου και της Υπαπαντής, εορτάζονται οι Άγιοι: Γεράσιμος, Κωνσταντίνος και Ελένη, Απόστολος Ιούδας ο Θαδδαίος και φυσικά η Παναγία η Εγκυμονούσα όπου κάθε 25 Σεπτεμβρίου τιμάται η Ιερά της Εικόνα. Να σημειωθεί πως είναι η μοναδική εικόνα της Εγκυμονούσης στην Ελλάδα.

   Το κοινωνικό έργο της ενορίας  είναι τεράστιο. Ιεραποστολή στη Μαδαγασκάρη, στήριξη πνευματική και υλική σε εστίες γερόντων, στις Φυλακές Ανηλίκων Αυλώνας, συσσίτια απόρων, φιλανθρωπικές δωροεκθέσεις, συνάξεις νέων, κατηχητικά σχολεία, σχολές αναδόχων, παρανύμφων, βυζαντινής μουσικής, Αγιογραφίας, λειτουργικά σεμινάρια παραδοσιακοί χοροί, κατηχήσεις αλλοδαπών.

Ο Ναός Αγίου Ελευθερίου σήμερα

   Προϊστάμενος του Ναού είναι ο παλιός π. Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος Πρωτοπρεσβύτερος, Αρχιερατικός Επίτροπος Κάτω Πατησίων, τιμηθείς για το έργο του από τον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο με τον χρυσό Σταυρό του Αγίου Παύλου. Οι εφημέριοι Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Καλπούζος υπεύθυνος για το φιλόπτωχο ταμείο της Ενορίας και ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Θεμιστοκλής Χριστοδούλου υπεύθυνος της Νεανικής Εστίας της ενορίας.

Σπόρτιγκ

  Το Κλειστό Γυμναστήριο του Σπόρτιγκ βρίσκεται στα Πατήσια, στην οδό Ηλία Ζερβού 89 και κατασκευάστηκε το 1968, στο σημείο που ιδρύθηκε το 1936 ο ΑΟ Σπόρτιγκ Αθηνών. Έχει χωρητικότητα 2.500 θέσεων

  Στον προϋπάρχοντα χώρο υπήρχε ανοικτό γήπεδο, κάθετο στο σημερινό, ιδιοκτησίας του βιομήχανου Ναθαναήλ. Από το 1948 έως το 1952 ο ΑΟ Σπόρτιγκ Αθηνών επικέντρωσε τις προσπάθειες του ώστε να προβεί στην αγορά του χώρου. Σύμφωνα με το Βλαδίμηρο Βάλλα, έναν από τους πρωτεργάτες του εγχειρήματος, για να το επιτύχει, επιτροπή του συλλόγου ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη για να εξασφαλίσει δωρεές από τους ομογενείς Έλληνες που κατοικούσαν εκεί και από το σύλλογο Πέρα Κλουμπ, γόνος του οποίου υπήρξε ο Σπόρτιγκ.

  Τελικά το 1952 ο Σπόρτιγκ απέκτησε το χώρο του ανοικτού γηπέδου. Με τη συνδρομή της Ολυμπιακής Επιτροπής και του Υπουργείου Οικονομικών το 1968 ο χώρος μετατράπηκε από ανοικτό γήπεδο σε κλειστό γυμναστήριο και αποτελεί την ιδιόκτητη έδρα του Σπόρτιγκ. Υπήρξε το δεύτερο κλειστό γυμναστήριο που κατασκευάστηκε στην Αθήνα μετά τον Τάφο του Ινδού. Υπήρξε το πρώτο αυτόνομο γήπεδο που στρώθηκε με πίσσα, το πρώτο που σκεπάστηκε και το πρώτο που απέκτησε παρκέ.

Φ.-μπάσκετ-στην-Κατοχή-γήπεδο-Σπόρτινγκ-Πηγή-αρχείο-ΠΣΑΚ

  Ο Αθλητικός Όμιλος Σπόρτιγκ ιδρύθηκε το 1936 από μια ομάδα που στην πλειονότητά τους ήταν Έλληνες που είχαν μεταναστεύσει από την Κωνσταντινούπολη όπου ήταν μέλη της ελληνικού συλλόγου Σπόρτιγκ Κλαμπ Κωνσταντινούπολης. Για να διατηρηθεί η αθλητική παράδοση και το ιδανικό της νεολαίας με αθλητική παιδεία προχώρησαν στην ίδρυση του συλλόγου όπου έλαβε χώρο στην οδό Ηλία Ζερβού 89 τόπος στον οποίο στεγάζεται σήμερα το γήπεδο και τα γραφεία της ομάδας.

  Οι προσπάθειες των μελών σύντομα βρήκαν απήχηση στους νέους της περιοχής και έτσι ο Σπόρτιγκ εξελίχθηκε σε φυτώριο της καλαθοσφαίρισης συμβάλλοντας στη διάδοση του αθλήματος. Ο Β. Βάλλας προπονητής αναδείχθηκε σε σημαντική μορφή και πλαισιώθηκε στο διοικητικό συμβούλιο της ομάδας από τους Δ. Καπλάνογλου, Ι. Δημητριάδη, Κ. Λαμπρινού,

Γ. Σωτηρακοπούλου, Ξ. Μέτση καί Π. Στουγιαννίδη.

  Συμμετείχε στα πρωταθλήματα και μεταπολεμικά ήταν ο πρώτος σύλλογος που αγωνίστηκε εκτός Ελλάδος. Το 1946 ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη για να αγωνιστεί εναντίον ομάδων της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας με επιτυχή αποτελέσματα. Στο πρωτάθλημα του 1947 κατέλαβε τη δεύτερη θέση.

  Ο σύλλογος καταφέρνει να καταξιωθεί σχεδόν αμέσως, με αξιοσημείωτες διακρίσεις. Το γυναικείο τμήμα της ομάδας έχει κατακτήσει 21 πρωταθλήματα Ελλάδας, έχει 2 συμμετοχές σε φάιναλ φορ Ευρώπης κι έχει σηκώσει ακόμη 3 κύπελλα Ελλάδας και 11 κύπελλα ΕΣΚΑ. Η ανδρική ομάδα πήρε 5 φορές τη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος Ελλάδας 1939, 1940, 1946, 1947 και 1961. Την περίοδο 1995-96 αγωνίζεται και πάλι στην Ευρώπη μετά από 15 χρόνια απουσίας και προκρίνεται στις 16 καλύτερες ομάδες του Κυπέλλου Κόρατς.

  Ενώ η ανδρική ομάδα αγωνιζόταν συνεχώς στην Α1 εθνική κατηγορία, με λίγες μόνο εξαιρέσεις, από το 2000 περίπου ξεκινά η κατρακύλα με τον υποβιβασμό στην Α2 και στη Β Εθνική το διάστημα 2001-06.

  Το Σπόρτιγκ αποτελεί σημαντικότατο πυρήνα αθλητισμού για τα παιδιά της περιοχής με τα τμήματα υποδομής του συλλόγου. Οι ομάδες μάλιστα κορασίδων και νεανίδων συμμετέχουν στην Ά  κατηγορία των πρωταθλημάτων της ΕΣΚΑ, ενώ υπάρχουν επίσης τμήματα παίδων, εφήβων, παμπαίδων και παγκορασίδων.

  Το θρυλικό «Σπόρτιγκ» αποτελεί ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα σύμβολα της γειτονιάς των Πατησίων – Αγίου Ελευθερίου. Έχει φιλοξενήσει κατά καιρούς φοβερές συναυλίες μεγάλων ξένων και ελληνικών ονομάτων αλλά και σημαντικές πολιτικές ομιλίες

Το Σπόρτιγκ σήμερα

Εργοστάσια

  Η χρυσή περίοδος για τα εργοστάσια που βρισκόταν σε αυτό το σημείο της οδού Αχαρνών ήταν οι δεκαετίες του ’50 και του ’60. Τα εργοστάσια που υπήρχαν ήταν κύρια κλωστοϋφαντουργία. Κάθε μέρα οι δρόμοι στις 6 πμ γέμιζαν από εργαζόμενους  που πήγαιναν σε αυτά.  Η Νιρβάνα από τις Τρεις Γέφυρες, η Αχαρνών, οι σταθμοί Κάτω Πατησίων, Άνω  Πατησίων και αργότερα του Αγίου Ελευθερίου είχαν πλήθος  εργατών.

  Τέτοια ήταν ο Μιναϊδης – Φωτιάδης στην Ιακοβάτων, όπου αφού έκλεισε έγινε Πάρκο. Ο Δημητριάδης στην Αχαρνών, με τα γνωστά υφάσματα 3 Δέλτα, όπου στη θέση του αφού έκλεισε έγινε μεγάλο συγκρότημα πολυκατοικιών, ο Μπάρδης στη Νιρβάνα όπου στη θέση του έγινε το 65 Γενικό Λύκειο, το εργοστάσιο του Ναθαναήλ στην Αχαρνών  όπου έγινε Πάρκο και άλλα μικρότερα και βιοτεχνίες που σήμερα δεν υπάρχουν.

Δίπλα στο Πάρκο που ήταν το εργοστάσιο του Ναθαναήλ, αν παρατηρήσει κανείς καλύτερα τη βιομηχανική καμινάδα που βρίσκεται στο πλάι ενός κτηρίου, θα δει πάνω της τρία μαύρα αστέρια, το ένα κάτω από το άλλο. Αυτά ήταν το σήμα κατατεθέν της περιοχής. Το πρώτο εργοστάσιο μετάξης στην Αθήνα ήταν του Καλαματιανού Ναθαναήλ και οι εργάτριές του είχαν διδαχθεί την τέχνη στη Μονή Καλογραιών στην Καλαμάτα. Η επιχείρηση μεσουράνησε της δεκαετία του 50 ενώ λειτούργησε ως το 1975, όπου έκλεισε καθώς δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τα νέα συνθετικά μεταξωτά υφάσματα που κυκλοφορούσαν στην αγορά. Μετά το κλείσιμο του εργοστασίου και την παρέμβαση της ενορίας του Αγίου Ελευθερίου (που ο Ναθαναήλ την είχε χτίσει απέναντι από ιδιόκτητο εργοστάσιό του και την αφιέρωσε στον Άγιο Ελευθέριο, από θαυμασμό για τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, μάλλον μετά την απόπειρα δολοφονίας του από βασιλόφρονες, το 1920 στο Παρίσι) οι εγκαταστάσεις κατεδαφίστηκαν και παρέμεινε το χαρακτηριστικό φουγάρο με τους τρεις αστέρες καθώς και το παρακείμενο εργοστάσιο κατασκευής κουμπιών το οποίο προμήθευε το εργοστάσιο Ναθαναήλ με τα απαραίτητα κουμπιά για τα είδη ρουχισμού.

  Σήμερα στη θέση του παλιού εργοστασίου υπάρχει ένα πάρκο και εμπορικό κέντρο.

Η καμινάδα τρεις Αστέρες

  Ακριβώς μπροστά από αυτό βρίσκεται το εργοστάσιο κατασκευής κουμπιών και σκληρών διακοσμητικών αντικειμένων για ρούχα (καρφίτσες, αγκράφες, πόρπες κλπ), ήταν η  βιοτεχνία «Νίνα» με κεντρική διάθεση το κατάστημά της στον αριθμό 60 της Ερμού. Εκεί μέσα, κατασκευάστηκαν τα κουμπιά που ήταν τοποθετημένα πάνω στα ρούχα της μισής Ελλάδας τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Κουμπιά σε ποικιλία μεγεθών και χρωμάτων. Κουμπιά για πουκάμισα, για παντελόνια, για παλτά, για φορέματα… Δεν είναι καθόλου απίθανο σε κάποιο παλιό παλτό των παππούδων μας τα κουμπιά να είναι από αυτήν την βιομηχανική μονάδα!  Αυτό το εργοστάσιο σαν κτίριο υπάρχει ακόμη. Ο χώρος του εργοστασίου χωρίζεται σε τρεις ορόφους, ο καθένας περίπου 1000 τετραγωνικά.  Η δραστηριότητα αυτών των εργοστασίων, που απασχολούσαν πάνω από 1200 εργαζόμενους και η στάση του Ηλεκτρικού «Άγιος Ελευθέριος», που φτιάχτηκε λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξή τους, ήταν η αφορμή για την αύξηση του πληθυσμού στην περιοχή.

Το πάρκο Τριών Αστέρων

  Σε κάποια γειτονιά της αχανούς Αθήνας ένα μικρό “ταπεινό” γήπεδο, μπορεί να αποτελεί κομβικό σημείο για την καθημερινότητα και συνεκτικό κρίκο για τους κατοίκους.

Όπως συμβαίνει κάπου κοντά στο ρέμα του Ποδονίφτη, στα όρια του Δήμου Αθηναίων, όπου επί δεκαετίες δραστηριοποιείται ο σύλλογος “Τρεις Αστέρες”.

  Οι “Τρείς Αστέρες” είναι μία από τις πολλές ομάδες της πρωτεύουσας με παρουσία επί πολλές δεκαετίες στα αθλητικά δρώμενα έστω και αν παραμένουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και τα χειροκροτήματα πλήθους οπαδών. Εκατοντάδες παιδιά της Αθήνας γυμνάζονται και αγωνίζονται σε ομάδες όπως ο “Τρίτων” και ο “Πρωτέας”, ο “Γκυζιακός”, ο “Αρίων” ή οι “Τρεις Αστέρες”.

   Ήταν τα χρόνια μετά τον πόλεμο, όταν κάτοικοι της περιοχής δημιούργησαν στον σύλλογο με την συνδρομή επιχειρηματία της εποχής. Η μεταξοβιομηχανία είχε στο φουγάρο ως έμβλημα τρία αστέρια και εξ αυτού έλαβε την ονομασία και ο σύλλογος. Τα χρόνια πέρασαν και πλέον διασώζεται μόνο η καμινάδα του μη υπάρχοντος εργοστασίου. Τα πρώτα χρόνια είχε μόνο ποδοσφαιρικό τμήμα και από εκεί ξεκίνησαν αρκετοί μετέπειτα πρωταγωνιστές των γηπέδων που έπαιξαν στον  γειτονικό Απόλλωνα Αθηνών και την ΑΕΚ. Όπως ο Κώστας Πούλης και ο Γιώργος Καμάρας, Σταδιακά ο σύλλογος ατόνησε και το 1989 επανιδρύθηκε από κατοίκους της περιοχής. ‘Έκτοτε έχει συνεχή παρουσία με τμήματα μπάσκετ, βόλεϊ αλλά δραστηριοποιείται και στο σκάκι όπου μάλιστα διακρίνεται στην μεγάλη εθνική κατηγορία. Στην περιοχή  στα όρια της 5ης δημοτικής κοινότητας του δήμου της Αθήνας με τον δήμο της Νέας Φιλαδέλφειας στην ένωση του ρέματος Ποδονίφτη με τον ποταμό Κηφισό, στον παραρεμάτιο χώρο έχουν δημιουργηθεί εδώ και χρόνια το Πάρκο Ποδονίφτη, παιδική χαρά και αθλητικές εγκαταστάσεις με 2 γήπεδα μπάσκετ, τσιμεντένιες εξέδρες και αποδυτήρια. Εκεί ήταν μέχρι πρότινος χώρος παιδικής χαράς και είναι χώρος άθλησης για τα παιδιά της περιοχής αλλά και του συλλόγου  Τρεις Αστέρες Αστέρες  που χρησιμοποιεί το γήπεδο σαν έδρα.

Το γήπεδο μπάσκετ στο πάρκο Ποδονίφτη                                     -      Πάρκο Ποδονίφτη