49ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Πρόλογος Εισαγωγή: Πλανητικά Καιρικά Φαινόμενα Ερμής Αφροδίτη Άρης Δίας Κρόνος Ουρανός Ποσειδώνας Πλούτωνας Δορυφόροι
Γη Επίλογος ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ 2019 Βιβλιογραφία
Γη
Η Γη αποτελεί τον τρίτο πιο κοντινό πλανήτη στον Ήλιο, τον πιο πυκνό και τον πέμπτο μεγαλύτερο σε μάζα στο Ηλιακό Σύστημα και ειδικότερα τον μεγαλύτερο ανάμεσα στους γήινους πλανήτες, δηλαδή τους πλανήτες με στερεό φλοιό και το μοναδικό γνωστό ουράνιο σώμα που φιλοξενεί ζωή.
Αλληλεπιδρά με τα άλλα αντικείμενα του χώρου μέσω βαρυτικών δυνάμεων, ιδιαίτερα με τον Ήλιο και τη Σελήνη, η οποία αποτελεί τον μοναδικό μόνιμο φυσικό δορυφόρο της. Η αλληλεπίδραση της Γης με το βαρυτικό πεδίο της Σελήνης δημιουργεί την παλίρροια των ωκεανών, σταθεροποιεί την κατεύθυνση του άξονα περιστροφής της Γης και σταδιακά μειώνει τον ρυθμό περιστροφής του πλανήτη μας. Κατά την διάρκεια μιας πλήρους περιστροφής γύρω από τον Ήλιο, η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της περίπου 365,26 φορές, δημιουργώντας 365,26 ηλικιακές ημέρες ή ένα αστρικό έτος. Ο άξονας περιστροφής της Γης έχει κλίση 23,4° με τον κάθετο στο επίπεδο τροχιάς της άξονα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εποχικές στην επιφάνεια της Γης με περίοδο ενός τροπικού έτους (365,24 ηλιακές μέρες).
Η λιθόσφαιρα της Γης διαιρείται σε αρκετές άκαμπτες τεκτονικές πλάκες που μετακινούνται πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη, σε περιόδους που διαρκούν πολλά εκατομμύρια έτη. Το 71% της επιφάνειας της Γης καλύπτεται από νερό, με το υπόλοιπο να αποτελείται από διάφορες μορφές εδάφους όπως βουνά, έρημοι και πεδιάδες.
Τ0 θαλάσσιο σώμα της Γης μαζί με το νερό των λιμνών και των ποταμών στις ηπείρους και το νερό της ατμόσφφαιρά της αποτελεί την υδρόσφαιρά της. Οι πολικές περιοχές της Γης καλύπτονται κατά κόρον με πάγο, συμπεριλαμβανομένου του στρώματος πάγου της Ανταρκτικής και του θαλάσσιου πάγου του Αρκτικού σώματος πάγου, η τροπική ζώνη γύρω από τον ισημερινό χαρακτηρίζεται από έντονες βροχοπτώσεις και πυκνή βλάστηση, ενώ στους παράλληλους κύκλους του τροπικού του Καρκίνου και του Αιγόκερου υπάρχουν αχανείς περιοχές ξηρών και άνυδρων περιοχών. Το εσωτερικό της Γης παραμένει ενεργό με έναν στερεό εσωτερικό πυρήνα μετάλλου, έναν εξωτερικό πυρήνα σε υγρή κατάσταση που παράγει το μαγνητικό πεδίο της και τον μανδύα της που μετακινεί, σε περιόδους πολλών εκατομμυρίων χρόνων τις τεκτονικές πλάκες της λιθόσφαιρας.
Το εσωτερικό της Γης είναι διαχωρισμένο σε ένα πυριτικό εξωτερικό φλοιό, ο οποίος είναι συμπαγής, έναν ημίρρευστο μανδύα, έναν ρευστό εξωτερικό πυρήνα ο οποίος είναι αρκετά πιο ιξώδης από τον μανδύα, καθώς και έναν στερεό εσωτερικό πυρήνα. Ο ρευστός εξωτερικός πυρήνας δημιουργεί ένα ασθενές μαγνητικό πεδίο λόγω της θερμικής μεταφοράς του ηλεκτρικά αγώγιμου υλικού του. Οι θερμοκρασίες στο εσωτερικό της Γης φθάνουν ως τους 5.650 ± 600 βαθμούς K. Η εσωτερική θέρμανση του πλανήτη είχε ως έναρξη την διαδικασία της συσσωμάτωσής του, έπειτα συνεχίστηκε μέσω της διάσπασης των ραδιενεργών στοιχείων όπως του ουρανίου, θορίου και κάλιου. Η ροή θερμότητας από το εσωτερικό του πλανήτη προς την επιφάνεια είναι μόνο το 1/20.000 (0,005%) της ενέργειας που λαμβάνεται από τον Ήλιο . Παρόλα αυτά αυτή η εσωτερική θερμότητα είναι αρκετή ώστε να λιώσει το υλικό το οποίο αναβλύζει συνεχώς στην επιφάνεια της Γης από το εσωτερικό, με την βοήθεια των ηφαιστίων και των ρωγμών στις μεσοωκεάνειες ράχες με τη μορφή μάγματος. Το μεγαλύτερο μέρος του γήινου φλοιού δεν είναι γηραιότερο από 100 εκατομμύρια (1•108) έτη· τα αρχαιότερα τμήματα του φλοιού είναι περί τα 4,4 δισεκατομμύρια (4,4•109) έτη.
Η δομή του πλανήτη στο εσωτερικό κατά βάθος είναι:
· 0–60 χλμ. - Λιθόσφαιρα (τοπικά κυμαίνεται από 5 έως 200 χλμ.)
· 0-30/35 χλμ. - Φλοιός (τοπικά κυμαίνεται από 5 έως 70 χλμ.)
· 35–60 χλμ. - Άνω τμήμα του μανδύα
· 35-2.890 χλμ. - Μανδύας
· 100–700 χλμ. - Ασθενόσφαιρα
· 2.890-5.100 χλμ. - Εξωτερικός πυρήνας
· 5.100-6.378 χλμ. - Εσωτερικός πυρήνας
Η Γη είναι ο μόνος πλανήτης του Ηλιακού μας Συστήματος όπου στην επιφάνειά της κυριαρχεί το υγρό στοιχείο. Το νερό καλύπτει το 71% της γήινης επιφάνειας (από το οποίο 97% είναι θαλάσσιο νερό και 3% γλυκό νερό, και την χωρίζει σε πέντε ωκεανούς και επτά ηπείρους. Η τροχιά της Γης σε συνδυασμό με την ηφαιστειακή δραστηριότητα, τη βαρύτητα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το μαγνητικό πεδίο και την ατμόσφαιρα πλούσια σε οξυγόνο είναι οι βασικές αιτίες που κάνουν τη Γη τον πλανήτη του νερού.
Αν και η τροχιά της Γης είναι αρκετά απομακρυσμένη ώστε να διατηρεί υγρό νερό, το φαινόμενο του θερμοκηπίου αποτρέπει το νερό από το να παγώσει, διατηρώντας την μέση θερμοκρασία της Γης στους 15 βαθμούς Κελσίου πάνω από το σημείο πήξης.
Στην ατμόσφαιρα της Γης, ένα στρώμα όζοντος στην στρατόσφαιρα, απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας, αποτρέποντας την αποσύνθεση του νερού. Επιπλέον, η μαγνητόσφαιρα, αποτρέπει την αλληλεπίδραση μεταξύ των στοιχείων της ατμόσφαιρας και του ηλιακού ανέμου.
Απίστευτες καταιγίδες που ως γνωστόν συνοδεύουν τις ηφαιστειακές εκρήξεις.
Τέλος, τα ηφαίστεια εκπέμπουν συνεχώς ατμούς από το εσωτερικό. Η τεκτονική των πλακών της Γης ανακυκλώνουν τον άνθρακα και το νερό, καθώς οι ασβεστόλιθοι εισέρχονται στον μανδύα και εξέρχονται μέσω των ηφαιστείων ως ατμός και διοξείδιο του άνθρακα. Εκτιμάται πως τα συστατικά του μανδύα περιέχουν τουλάχιστον 10 φορές την ποσότητα του νερού των ωκεανών, αν και το μεγαλύτερο μέρος είναι παγιδευμένο και ποτέ δεν απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα.
Η Γη έχει μία σχετικά πυκνή ατμόσφαιρα η οποία αποτελείται από 78% άζωτο, 21% οξυγόνο και 1% αργό, με ίχνη από άλλα αέρια, συμπεριλαμβανομένων διοξείδιο του άνθρακα και υδρατμούς. Η ατμόσφαιρα δρα ως ένα παρέμβλημα μεταξύ της Γης και του Ηλίου. Η σύσταση της ατμόσφαιρας της γης είναι ασταθής, η δε ισορροπία διατηρείται από την βιόσφαιρα. Τα στρώματα της ατμόσφαιρας, δηλαδή η τροπόσφαιρα, η στρατόσφαιρα, η μεσόσφαιρα, και η εξώσφαιρα, μεταβάλλονται από τόπο σε τόπο και εξαρτώνται και από τις εποχιακές μεταβολές.
Θεωρείται ότι η παρούσα σύσταση της ατμόσφαιρας είναι αποτέλεσμα της δράσης ζώντων οργανισμών. Ο εμπλουτισμός της ατμόσφαιρας της Γης με οξυγόνο άρχισε πριν 2,45 δις χρόνια. Μια μελέτη πετρωμάτων από τη Νότια Αφρική, ηλικίας 2,5 με 2,65 δις χρόνων έδειξε ότι ένα υπόστρωμα μικροοργανισμών παρήγαγε οξυγόνο. Τότε η σύσταση της ατμόσφαιρας δεν ήταν σταθερή και ανά περιόδους γινόταν πλούσια σε υδρογονάνθρακες, οι οποίοι έκαναν την ατμόσφαιρα ομιχλώδη, όπως είναι η σημερινή ατμόσφαιρα του Τιτάνα. Η αιτία αυτών των αυξομειώσεων ήταν η βιοσύνθεση μεθανίου.
Οι δύο μεγάλες περιοχές πολικών κλιμάτων, διαχωρίζονται με δύο, συχνά, στενές εύκρατες ζώνες από μία πλατιά ισημερινή ζώνη τροπικών προς υποτροπικών κλιμάτων. Ανάλογα την περιοχή, έντονες διακυμάνσεις παρατηρούνται στα μετεωρολογικά δεδομένα, όπως στην ετήσια βροχόπτωση η οποία μπορεί να κυμαίνεται από αρκετά μέτρα βροχής έως σχεδόν μηδενικές τιμές, Οι πλέον ακραίες θερμοκρασίες που έχουν καταγραφεί στον Πλανήτη είναι +58,0 °C (υπό σκιά) στην Λιβύη και -89,2 °C στον Ρωσικό σταθμό Βοστόκ στην Ανταρκτική.
Ανταρκτική
Το βιολογικό και γεωλογικό μέλλον της Γης μπορεί να προβλεφθεί με βάση τις εκτιμώμενες επιπτώσεις από διάφορες μακροπρόθεσμες επιδράσεις. Αυτές περιλαμβάνουν τη χημεία στην επιφάνεια της Γης, το ρυθμό της ψύξης του εσωτερικού του πλανήτη, τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις με άλλα αντικείμενα του Ηλιακού Συστήματος και μια σταθερή αύξηση στην φωτεινότητα του Ήλιου. Ένα αβέβαιο στοιχείο σε αυτή την πρόβλεψη είναι η συνεχιζόμενη επιρροή της τεχνολογίας που έχει εισαχθεί από τον άνθρωπο, όπως η γεωμηχανική, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στον πλανήτη. Η τρέχουσα βιοτική κρίση, που προκαλείται από την τεχνολογία και τα αποτελέσματα μπορεί να διαρκέσει έως και πέντε εκατομμύρια χρόνια. Με τη σειρά της, η τεχνολογία μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση της ανθρωπότητας, αφήνοντας τον πλανήτη να επανέλθει σταδιακά σε έναν αργό ρυθμό εξέλιξης που εξαρτάται μόνο από μακροπρόθεσμες φυσικές διεργασίες.
Κύκλοι Μιλάνκοβιτς
Κατά διαστήματα εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, τυχαία ουράνια γεγονότα θέτουν ένα παγκόσμιο κίνδυνο για τη βιόσφαιρα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μαζικές εξαφανίσεις. Αυτά περιλαμβάνουν τις προσκρούσεις κομητών ή αστεροειδών με διάμετρο 5-10 χιλιόμετρα ή μεγαλύτερη, και τη δυνατότητα μιας μεγάλης αστρικής έκρηξης, που ονομάζεται υπερκαινοφανής (σουπερνόβα), μέσα σε μια ακτίνα 100 ετών φωτός. Άλλα μεγάλης κλίμακας γεωλογικά γεγονότα είναι πιο προβλέψιμα. Αν δεν ληφθούν υπόψη οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τησ υπερθέρμανσης του πλανήτη, η θωρία Μιλάνκοβιτς προβλέπει ότι ο πλανήτης θα συνεχίσει να παρουσιάζει περιόδους παγετώνων, τουλάχιστον μέχρι η περίοδος των τεταρτογενών παγετώνων να φτάσει στο τέλος της. Αυτές οι περίοδοι που προκαλούνται από την εκκεντρότητα, την κλίση του άξονα περιστροφής και τη μετάπτωση της τροχιάς της Γης. Στα πλαίσια των κύκλων σχηματισμών υπερηπείρων, οι τεκτονικές πλάκες πιθανότατα θα οδηγήσουν σε μια υπερήπειρο σε 250 έως 350 εκατομμύρια χρόνια. Κάποια στιγμή στα επόμενα χρόνια 1,5 με 4,5 δις χρόνια, η αξονική κλίση της Γης μπορεί να υποστεί χαοτικές παραλλαγές, με αλλαγές στην κλίση του άξονα περιστροφής έως και 90°
Κατά τη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων δισεκατομμυρίων χρόνων, η φωτεινότητα του Ήλιου θα αυξηθεί σταθερά, με αποτέλεσμα την αύξηση της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη. Αυτό θα προκαλούν υψηλότερο ποσοστό της διάβρωσης των πυριτικών ορυκτών, η οποία θα προκαλέσει μία μείωση στα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Σε περίπου 600 εκατομμύρια χρόνια, το επίπεδο των εκπομπών CO2 θα πέσει κάτω από το επίπεδο που απαιτείται για τη διατήρηση της φωτοσύνθεσης C3 που χρησιμοποιείται από τα δέντρα. Μερικά φυτά χρησιμοποιούν την μέθοδο C4 σταθεροποίησης του άνθρακα, που τους επιτρέπει να επιζούν σε συγκεντρώσεις CO2 τόσο χαμηλό όπως 10 μέρη ανά εκατομμύριο. Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη τάση για την ύπαρξη των φυτών είναι να εξαφανιστούν εντελώς. Η επακόλουθη απώλεια του μηχανισμού αναπλήρωσης του οξυγόνου θα προκαλέσει την εξαφάνιση της πανίδας μερικά εκατομμύρια χρόνια αργότερα.
Η τροχιά της Γης παρουσιάζεται εδώ σε ένα απλοποιημένο προοπτικό σχέδιο. Το οριζόντιο γκρίζο επίπεδο περιέχει την τροχιακή διάσταση της Γης σε αυθαίρετη ημερομηνία και περιλαμβάνει το επίπεδο αναφοράς. Οι συντομογραφίες είναι: πρόγρ., Γενική μετατόπιση (ταλάντευση) του άξονα περιστροφής της Γης. obliq., κλίση του άξονα της Γης (κλίση). I, κλίση του επιπέδου της τροχιάς της Γης σε σχέση με το πλαίσιο αναφοράς. P, σημείο perihelion.
Ήδη σε 1,1 δισεκατομμύρια χρόνια, η ηλιακή φωτεινότητα θα είναι 10% υψηλότερη από ό,τι σήμερα. Αυτό θα προκαλέσει την ατμόσφαιρα να γίνει ένα «υγρό θερμοκήπιο», με αποτέλεσμα την εξάτμιση των ωκεανών. Ως πιθανή συνέπεια, η τεκτονική των πλακών θα σταματήσει. Μετά από αυτό το γεγονός, το μαγνητικό δυναμικό του πλανήτη θα εξαφανιστεί, με αποτέλεσμα η φθορά της μαγνητόσφαιρας να οδηγήσει σε μια ταχεία απώλεια των πτητικών ουσιών από την εξωτερική ατμόσφαιρα. Σε τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα, η αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης θα προκαλέσει ένα ανεξέλεγκτο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Από εκείνο το σημείο, οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι οργανισμοί στην επιφάνεια θα έχουν εξαφανιστεί. Η πιθανότερη τελική κατάληξη του πλανήτη είναι η απορρόφηση από τον Ήλιο σε 7,5 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το αστέρι έχει εισέλθει στη φάση του ερυθρού γίγαντα και επεκταθεί τόσο ώστε να «καταπιεί» την τροχιά του πλανήτη, μαζί τον πλανήτη, με αποτέλεσμα την καταστροφή του.
Ως ακραία καιρικά φαινόμενα χαρακτηρίζονται τα μετεωρολογικά εκείνα φαινόμενα στα οποία παρατηρούνται οι μέγιστες ή ελάχιστες τιμές μετεωρολογικών παρατηρήσεων ασυνήθιστων ή και πολύ σπάνιων που συμβαίνουν σε μια περιοχή.
Βέβαια η πρόβλεψη τέτοιων φαινομένων είναι δυνατή πλην όμως τα μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνονται για την αντιμετώπιση ακριβώς τέτοιων φαινομένων θεωρούνται πολύ δαπανηρά για την συνεχή διατήρηση και ετοιμότητά τους.
Κατακλυσμός πέφτει κατά την διάρκεια καταιγίδας -montana
Η αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων, όταν συμβούν, ανήκει κατ΄ αντικείμενο και καθ΄ ύλη αρμοδιότητα σε ειδικές συντονιστικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, κατά Χώρα, που συγκροτούνται από διάφορα υπουργεία, των επιμέρους διευθύνσεων και άλλων υπηρεσιών τους όπου και κινητοποιούν τα διάφορα κλιμάκια (προσωπικό) με τα αντίστοιχα διαθέσιμα μέσα και υλικά, κατά περίπτωση.
Σε μεγάλης έκτασης τέτοιων συμβάντων δεν είναι σπάνιες ακόμη και διακρατικές συνεργασίες συντονιστικών υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.
Παραδείγματα ακραίων καιρικών φαινομένων είναι οι ισχυρές καταιγίδες, οι ακραίοι καύσωνες, οι τυφώνες και οι σιφώνες.
Πολλές περιοχές του πλανήτη αντιμετωπίζουν πιο συχνά πλέον ακραίες καιρικές
συνθήκες καθώς η Γη θερμαίνεται. Οι μεγάλες βροχοπτώσεις, οι πλημμύρες, οι
παράκτιες πλημμύρες εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και οι
κατολισθήσεις έχουν τετραπλασιαστεί.
Παράλληλα, τα ακραία θερμικά κύματα και οι ξηρασίες που καταστρέφουν τις
καλλιέργειες έχουν διπλασιαστεί από το 1980 και έχουν κορυφωθεί τα τελευταία
πέντε χρόνια, σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού
Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Ακαδημιών (EASAC).
Δεδομένης της αύξησης της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων, το EASAC ζητάει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και απαιτεί από τους ηγέτες και τους υπευθύνους για τη χάραξη πολιτικής να βελτιώσουν την προσαρμοστικότητα των ευρωπαϊκών υποδομών και των κοινωνικών συστημάτων σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα.
Πλημμύρες στη Βενετία 2019
Σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, ο αριθμός των πλημμυρών και άλλων υδρολογικών γεγονότων έχει τετραπλασιαστεί από το 1980 και διπλασιάστηκε από το 2004, γεγονός που υπογραμμίζει τον επείγοντα χαρακτήρα της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές. Τα κλιματικά γεγονότα, όπως οι ακραίες θερμοκρασίες, οι ξηρασίες και οι δασικές πυρκαγιές, έχουν υπερδιπλασιαστεί από το 1980. Τα μετεωρολογικά γεγονότα, όπως οι καταιγίδες, έχουν επίσης διπλασιαστεί. Αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν σημαντικό οικονομικό κόστος. Σύμφωνα με τα πρόσφατα ενημερωμένα στοιχεία, οι απώλειες από τις έντονες καταιγίδες στη Βόρεια Αμερική διπλασιάστηκαν από περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια το 1980 σε σχεδόν 20 δισ. δολάρια το 2015.
Η έκθεση των ευρωπαϊκών Ακαδημιών σημειώνει ότι οι μεταβολές στον ωκεανό περιλαμβάνουν την αποδυνάμωση του «Πρωτογενούς Ρεύματος Μεταφοράς Θερμότητας στον Ατλαντικό».
Αυτό το ρεύμα, γνωστό και με τα αρχικά AMOC, μεταφέρει ζεστό νερό στα βόρεια από τις τροπικές περιοχές και πιο δροσερό νερό στα νότια από τη Γροιλανδία.
Πρόκειται για έναν θαλάσσιο μηχανισμό που είναι γνωστός ως «ωκεάνια ζώνη μεταφοράς», που πρακτικά ρυθμίζει το κλίμα της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης.
Οι μελέτες διαφέρουν ως προς το μέγεθος της αποδυνάμωσης και για το εάν τελικά το ρεύμα θα μπορούσε να απενεργοποιηθεί παντελώς, κάτι που οι επιστήμονες λένε ότι θα είχε καταστροφικές συνέπειες.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ταχεία αύξηση της θερμοκρασίας στην Αρκτική έχει μετατοπίσει τα περιμετρικά μοτίβα των ανέμων, επιτρέποντας στον ψυχρό, πολικό αέρα να ωθηθεί προς τα νότια.
Λόγος για τον οποίο η Βρετανία και η Ιρλανδία ήρθαν αντιμέτωπες με ρεκόρ χιονιού και έντονου κρύου στα μέσα Μαρτίου 2018.
Μια παρόμοια κατάσταση με πιο συχνά χειμωνιάτικα ξεσπάσματα κακοκαιρίας στις βορειοανατολικές ΗΠΑ συνδέεται επίσης με την ασυνήθιστη ζέστη στην Αρκτική.
Βρετανία και Ιρλανδία από το πρωτοφανές κύμα κακοκαιρίας 2018
Οι κίνδυνοι που προκύπτουν από την αλλαγή του κλίματος αυξάνονται ραγδαία και σε άλλα πυκνοκατοικημένα μέρη της Βόρειας Ευρώπης, όπου η υπερβολική θερμότητα δεν υπήρξε ιστορικά μεγάλη απειλή.
Για παράδειγμα, στο Βέλγιο, οι πόλεις θα βιώσουν επιπλέον 25 ημέρες με θερμοκρασίες 10 βαθμών Κελσίου πάνω από το επίπεδο συναγερμού μέχρι το 2050 εάν οι εκπομπές συνεχίσουν να αυξάνονται τις επόμενες δεκαετίες, σύμφωνα με επιστήμονες του Πανεπιστημίου Leuven στο Βέλγιο.
Εξάλλου, μια έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας που δημοσιεύτηκε στις 19 Μαρτίου κατέδειξε ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μεγάλα κύματα μετανάστευσης.
Έως 140 εκατ. άνθρωποι θα μπορούσαν να μετακινηθούν εσωτερικά στη Νότια Ασία, τη Λατινική Αμερική και την υποσαχάρια Αφρική μέχρι το 2050 σε μια δημογραφική μετατόπιση που θα κυριαρχούσε σε όλο τον κόσμο.
Όμως, παρ’ όλα αυτά τα δεδομένα, οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την ενέργεια αυξήθηκαν στο ιστορικό υψηλό των 32,5 γιγατόνων το περασμένο έτος, μετά από μια τριετία σταθεροποίησης, λόγω της αυξημένης ενεργειακής ζήτησης και της επιβράδυνσης των βελτιώσεων της ενεργειακής απόδοσης, ανέφερε πρόσφατα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA).
Υπενθυμίζεται ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αποτελούν την κύρια αιτία της παγκόσμιας αύξησης της μέσης θερμοκρασίας, η οποία επιδιώκεται να περιοριστεί προκειμένου να αποφευχθούν οι πιο καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Το νερό από τους λιωμένους παγετώνες προκαλεί όχι μόνο την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, αλλά μετακινεί επίσης μάζα από τους πόλους προς τον ισημερινό
Οι πρώτες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη ορατές στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Οι συνέπειες αυτές αναμένεται να ενταθούν τις επόμενες δεκαετίες. Οι θερμοκρασίες αυξάνονται, η συχνότητα των βροχοπτώσεων μεταβάλλεται, οι παγετώνες λιώνουν, η στάθμη των θαλασσών ανεβαίνει και τα ακραία καιρικά φαινόμενα κάνουν την εμφάνισή τους όλο και πιο συχνά, προκαλώντας κινδύνους όπως πλημμύρες και ξηρασίες.
Αυτές οι αλλαγές αποτελούν σοβαρή απειλή για τη ζωή του ανθρώπου, την οικονομική ανάπτυξη και τον φυσικό κόσμο από τον οποίο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η ευημερία μας.
Το κλίμα του πλανήτη μας δεν σταμάτησε ποτέ να μεταβάλλεται, συνήθως λόγω φυσικών παραγόντων όπως οι μικρές αλλαγές της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο, η ηφαιστειακή δραστηριότητα και οι διακυμάνσεις του κλιματικού συστήματος. Όμως, οι άνθρωποι επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο το κλίμα μέσω της χρήσης ορυκτών καυσίμων, της αποψίλωσης των ομβρόφιλων δασών και της κτηνοτροφίας.
Η ενέργεια από τον Ήλιο θερμαίνει τη Γη και ο πλανήτης μας αντανακλά ορισμένη από αυτήν τη θερμότητα πίσω στο διάστημα. Ωστόσο, ορισμένα αέρια της ατμόσφαιρας λειτουργούν όπως το γυαλί στο θερμοκήπιο, επιτρέπουν δηλαδή στην ενέργεια να εισέρχεται στην ατμόσφαιρα αλλά ταυτόχρονα την εμποδίζουν να διαφύγει.
Ορισμένα αέρια του θερμοκηπίου, όπως οι υδρατμοί, υπάρχουν ούτως ή άλλως στην ατμόσφαιρα. Χωρίς αυτά, η μέση θερμοκρασία της Γης θα ήταν υπερβολικά χαμηλή, στους -18ºC αντί των +15ºC που είναι σήμερα.
Κατά το παρελθόν, οι κλιματικές αλλαγές συνέβαιναν με αργούς ρυθμούς, αλλά σήμερα διανύουμε μια περίοδο ταχείας αύξησης της θερμοκρασίας. Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες ευθύνονται για την έκλυση τεράστιων ποσοτήτων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, γεγονός που οξύνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συντελεί στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Η Ευρώπη απαντά στο συγκεκριμένο ζήτημα μειώνοντας τις δικές της εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και ενθαρρύνοντας και άλλες χώρες να κάνουν το ίδιο. Ακόμη όμως και αν τα καταφέρουμε, η κλιματική αλλαγή θα συνεχιστεί σε κάποιο βαθμό. Αυτό συμβαίνει διότι ορισμένα αέρια του θερμοκηπίου παραμένουν στην ατμόσφαιρα για μεγάλο χρονικό διάστημα και οι ωκεανοί λειτουργούν ως τεράστιες δεξαμενές θερμότητας. Μαθαίνουμε επομένως να προσαρμοζόμαστε σε κάποιον βαθμό κλιματικής αλλαγής
Παραδείγματα ακραίων καιρικών φαινομένων είναι οι ισχυρές καταιγίδες, οι ακραίοι καύσωνες και οι τυφώνες