49ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ασχολείται με ερωτήματα, προβλήματα ή απορίες που μπορούμε να αποκαλέσουμε οριακά, θεμελιώδη, ή έσχατα, όπως αυτά της ύπαρξης, γνώσης, αξίας, αιτίας, γλώσσας και του νου. Ξεχωρίζει από άλλους τρόπους αντιμετώπισης των παραπάνω προβλημάτων, από την κριτική και γενικώς συστηματική προσέγγιση των θεμάτων και την οικοδόμησή της πάνω σε λογικές εξηγήσεις.
Η Φιλοσοφία του Ραφαήλ
Η λέξη φιλοσοφία ετυμολογικά είναι σύνθετη και προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό φιλείν (αγαπώ) και τη λέξη σοφία, δηλαδή αγάπη για τη σοφία. Η φιλοσοφία μάς ανοίγει νέους δρόμους και αναζητά απαντήσεις σε ερωτήματα που πιθανώς ξεπερνούν τις ανθρώπινες γνωστικές δυνατότητες, βοηθώντας στη διερεύνηση των ορίων της ανθρώπινης σκέψης, ακόμα και όταν δεν φτάνει σε κάποιο αποτέλεσμα ο επαγωγικός της προβληματισμός. Δεν θα ήταν λάθος να πούμε ότι φιλοσοφία είναι σκέψη πάνω στην ίδια τη σκέψη και τις δυνατότητες της.
Η μέθοδος ενός στοχασμού ώστε αυτός να ονομασθεί φιλοσοφικός πρέπει να πληρoί συγκεκριμένα επιστημονικά κριτήρια και στάδια. Αυτά τα στάδια είναι εκείνα της Παρατηρήσεως, της Υποθέσεως, του Πειράματος, της Απόδειξης και της Επαναλήψεως. Ο φιλοσοφικός στοχασμός απαραίτητα πρέπει να εγκολπωθεί την επιστημονική αποδεικτική διαδικασία
Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι σύγχρονες θετικές επιστήμες (Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Ιατρική, Αστρονομία κ.α.) αλλά και μεταγενέστερες θεωρητικές (Ψυχολογία, Κοινωνιολογία κ.α.) αναδύθηκαν από το φιλοσοφικό στοχασμό.
Η προσωκρατική φιλοσοφία γεννήθηκε στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. στις Ελληνικές πόλεις της Ιωνίας. Η ίδρυση της Ιωνικής σχολής της Μιλήτου αποτελεί το οριακό σημείο έναρξης της προσωκρατικής σκέψης και ουσιαστικά της πρώτης φιλοσοφικής σκέψης στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο.
Παρόλο που η ποιητική παράδοση απηχεί στα έργα των προσωκρατικών φιλοσόφων, θεωρείται ότι ήταν εκείνοι που διαμόρφωσαν το γνωσιοθεωρητικό υπόβαθρο για το πέρασμα από τον μύθο στον λόγο. Στη θέση των μύθων που εξηγούν την δημιουργία του κόσμου ή φυσικά φαινόμενα, εμφανίζονται θεωρίες διατυπωμένες από στοχαστές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη θέση της αυθεντίας της ποιητικής παράδοσης να παίρνουν επιχειρήματα και αποδείξεις που διατυπώνονται με λογική συνοχή.
Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι είναι οι πρώτοι φιλόσοφοι. Οι Έλληνες παντρεύουν μέσα τους την αρχαία Ελληνική μυθολογία ΅ε την έλλογη σκέψη και αναζητούν στη φύση όλες εκείνες τις δυνάμεις που την απαρτίζουν. Οι φυσικοί προσωκρατικοί φιλόσοφοι ασχολούνται εξ ολοκλήρου ΅ε την πρωταρχική αιτία του κόσμου και ΅ε τις δυνάμεις εκείνες που στηρίζουν την πλάση και τον ίδιο τον άνθρωπο. Όλες οι έννοιες και οι επιστήμες, που μέχρι και σήμερα αναπτύσσονται αλματωδώς, είναι πνευματικά τέκνα αυτών των φιλόσοφων. Η έννοια της ύλης, η έννοια του απείρου, η έννοια της δύναμης, του αριθμού, της κίνησης, του Είναι, του γίγνεσθαι, του Όντος, του Ατόμου, του χωροχρόνου, είναι δημιουργήματα αυτής της φιλοσοφικής σκέψης
Οι πηγές μας για τους προσωκρατικούς φιλόσοφους είναι τα διάσπαρτα αποσπάσματα του αυθεντικού λόγου τους (πρωτογενείς) -έτσι όπως τουλάχιστον έχει σωθεί- και οι αναφορές άλλων συγγραφέων, (δευτερογενείς), όπως ο Πλούταρχος, ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ο Ιππόλυτος, ο Διογένης Λαέρτιος, ο Ιωάννης Στοβαίος, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, ο Θεόφραστος με το Φυσικών Δόξαι, που καθιέρωσε την Δοξογραφική παράδοση, ο Ηρακλείδης ο Ποντικός, ο Κλεάνθης και ο Αριστόξενος. Βέβαια, οι ύστερες πληροφορίες χρειάζεται πάντα να σταθμίζονται προσεκτικά, καθώς οι όποιες αναφορές γίνονται, εκφράζουν και την οπτική γωνία του εκάστοτε συγγραφέα.
«Η φιλοσοφία», λεπτομέρεια από τον τάφο του πάπα Σίξτου Δ (1490-93), έργο του Πολαϊόλο. Η φιλοσοφία προσωποποιημένη μελετά το βιβλίο της φύσης στο οποίο πρέπει να εντρυφούν όλοι οι φιλόσοφοι, και όσοι ενδιαφέρονται για τη φιλοσοφία
Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ